Rooiborslaksman. Marinda van Zyl
sal dit makliker gaan.”
By die huis gekom, is Catharina omgekrap. “Waar loop jy rond, Liesbet? Jy weet ek kan nie sonder jou klaarkom nie.”
“Groente gaan haal by Timo.” Sy sit die aartappels, wortels en tamaties op die tafel neer. Daar is nog nie vuur in die kookkaggel gemaak nie. Vandag eet hulle weer taai vleis.
Catharina gryp haar kruk en sukkel klak-doef, klak-doef na hulle slaapkamer toe en terug. Sy plak die munte op die tafel voor Liesbet neer. “Gaan koop vir ons suiker en koffie by meneer Krapohl. Ons eet vandag net oorskietaskoek. Andries en Eduard is Twass toe. Pleks hy vir my luister en die beestrop Gobabis toe bring sodat hy meer by die huis kan wees.”
“Goed, ousus. Kan ek maar lekkers koop as daar ’n geldjie oor is?”
Nou lag Catharina se oë saam met haar mond. “Moenie alles opeet voor jy by die huis is nie. Ek is ook lus vir ’n soetigheid.”
Liesbet moet by die Webers se huis verby op pad na die winkel.
Maar die sendeling kom by die deur uit en daar is nie vir haar wegkomkans nie. “Goeiedag, Liesbet, jy kom asof gestuur. Ek was juis van plan om vir Catharina vandag oor jou te kom spreek.”
O gonna, meneer Weber gaan raas oor sy vir Timo uit die werk hou en nie skool toe kom nie. Tog nie, want hy lig haar ken met sy voorvinger sodat sy na hom moet opkyk. “Hoe sal jy daarvan hou om hier by ons te kom bly? Dan kan my vrou jou ’n behoorlike opvoeding gee.”
Sy glip onder sy hand uit en skud haar kop heftig. “Ek kan nie. Catharina het my nodig. Ek gaan juis nou koffie en suiker koop.”
Meneer Weber glimlag nie meer nie. “Jy is nog ’n kind vir wie daar gesorg moet word, nie omgekeerd nie. Ek sal vir Pennina vra om een van haar dogters as huishulp vir Catharina te stuur.”
Dis goeie nuus vir Liesbet. Pennina is Timo se ma. As sy suster vir Catharina kom help, kan sy by die fontein matjies vleg en by hom kuier. Vir meneer Weber gee sy ’n ander rede: “Ja, dan sal Catharina genoeg tyd hê om my met lees en skryf te help. Sy was baie slim in die skool.”
“O, dit weet ek alte goed, maar ’n meisie het ook leiding en opvoeding nodig. Andries en Catharina is hopeloos te jonk om geskikte ouers vir jou te wees.”
’n Lawaai wat by meneer Krapohl se winkel uitbreek, laat die sendeling inderhaas padgee daarheen. Liesbet kyk hom verslae agterna. Hoe kan hulle haar van Catharina af wil wegvat? Weet hulle nie hoe verskriklik seer dit is as jou ma nie meer daar is nie? Catharina is al wat sy het. Sy wil sommer in ’n bondeltjie gaan sit en huil, maar die vooruitsig om lekkers te kry laat haar agter die sendeling aandraf.
Die ooms by meneer Krapohl se winkel is baie kwaad. Almal praat tegelyk en Liesbet kan nie mooi uitmaak wat hulle sê nie, tot een skree: “Jy’s ’n verdomde skelm! Jy vra ons meer as dubbel die prys wat jy vir goed in Walvisbaai betaal.”
Meneer Weber steek sy hande op asof hy in die kerk preek. “Bedaar nou, mense. ’n Handelaar het tog die reg om ’n wins te maak om vir sy vrou en kinders te sorg.”
“Nie woekerwins nie,” sê oom Jan, terwyl hy ’n speenkalf aan ’n riem naderlei. “Ek het in Walvisbaai opgeskryf wat goed daar kos. Hy buit ons uit.”
Oom Frederik laat ook van hom hoor: “Toe, Webertjie, wat sê jy nou? Volgens jou is Jan Lambert ’n eerbare man. Hy sal mos nie hier staan en lieg nie.” Hy lyk baie in sy skik met homself, seker oor die ander ooms luidkeels saamstem.
Veral met dié dat oom Kort Lambert ook ’n stuiwertjie in die armbeurs gooi. “Dis wat ek ook agtergekom het toe ek laas jaar saam met Meneer Walvisbaai toe was.”
Meneer Krapohl blaas op soos ’n brulpadda. “Ek het die reg om vir my goedere te vra wat ek dink dit werd is. Dit kos my baie geld om dit in Walvisbaai te gaan haal.”
Nou is oom Jan ook vies. “Jy jok, meneer Krapohl. Ons het sonder betaling saamgegaan om jou teen die Witboois en die Herero’s te beskerm. Die gras en die water gee die Here vir jou verniet en jy betaal jou wadrywer ’n paar pennies.”
Meneer Weber hou weer sy hande omhoog. “’n Handelaar het die reg om die waarde van sy goedere te bepaal.”
“Dan het ek mos ook die reg om te besluit wat ek vir my kalf wil hê,” hou oom Jan vol. “Gee vir my tien sjielings se meel, suiker, koffie, tabak en kruit vir my roer.”
Meneer Krapohl word al hoe rooier. “Nou praat jy onsin. ’n Uitgegroeide bees kos een pond. ’n Speenkalf kan nie die helfte werd wees nie. Ek sal jou vyf sjielings se kosware gee vir die kalf.”
“Dis diefstal,” sê oom Kort Lambert. “Op Walvisbaai het jy ’n volle twee pond vir elke bees gekry.”
“Skoert!” Meneer Krapohl klap die luik van sy winkel toe.
Die ooms loop vloekend weg toe meneer Krapohl nie weer die luik oopmaak of uit die winkel kom nie. Liesbet bly verslae staan. Catharina gaan raas as sy met leë hande by die huis kom. En sy was so lus vir ’n lekkertjie.
Meneer Weber klop hard aan die luik. “Maak oop, Engelbert. Liesbet wil iets koop.”
Die luik gaan dadelik oop.
Liesbet moet op haar tone staan om die twee emmertjies aan te gee. “Koffie, suiker en lekkers, asseblief, Oom.”
“Het jy geld of kom dit op die koopboek?”
Liesbet hou haar hand uit sodat hy die ses pennies kan vat.
“Het jou suster gesê jy mag lekkers koop?”
“Ja, Oom. Dis my verjaarsdag vandag. Ek is nou elf.”
“Sowaar?” Meneer Weber kyk haar op en af. “Ek dag jy is so om en by agt.”
Liesbet koes weg toe hy sy hand uitsteek, bang hy gaan haar mond soos ’n skaap s’n ooprek om te kyk hoe oud sy is. Maar sy staan weer nader toe hy vir meneer Krapohl sê: “Hoe lyk dit Engelbert, dan kan sy seker ’n ekstra suigstokkie kry?”
Sy sit die stokkielekker by die mes in haar voorskootsak. Dit gaan sy nie met Catharina deel nie, want die hand vol lekkers wat meneer Krapohl in papier toedraai, is meer as wat sy verwag het. Ook die emmertjies met koffie en suiker is voller as gewoonlik. “Baie dankie, Meneer.” Sy bedank hom al sê Catharina mens sê nie dankie vir iets waarvoor jy betaal nie.
Toe sy wegloop, hoor sy die handelaar sê: “Gelukkig aard Liesbet na haar goedige ou vader en nie na die feeks van ’n ma nie. Dis net jammer sy’s onder die vlerk van die suster wat nog erger is as die ma.”
“Gelukkig nie meer vir lank nie. Kaptein Andries het ingestem Liesbet kan by ons kom woon.”
Die sendeling se antwoord laat Liesbet wegvlieg asof ’n by haar gesteek het. Van nou af moet sy uit sy pad bly. Hulle sal haar moet vang en vasmaak om haar in daardie huis te kry.
“Wat hol jy so?” wil Catharina weet, maar wag nie vir ’n antwoord toe sy die pak lekkers sien nie. “Wat het oor meneer Krapohl se lewer geloop om jou soveel lekkers te gee?”
“Ek het hom gesê ek verjaar. Jy kan maar saameet. Net Andries kry niks nie.”
Catharina vou die lekkers weer toe ná sy twee uitgesoek het. “Gaan bêre dit in jou kamer. Dan kan jy dit deel met wie jy wil.”
Liesbet steek in die kamerdeur vas. Op haar bed lê ’n splinternuwe rok. “Ek het gedink jy’t vergeet,” sê sy terwyl sy Catharina gaan omhels.
“Hoe sal ek nou my enigste sussie se verjaarsdag vergeet? Ek het daaraan gewerk wanneer jy by die fontein is. Jou rondlêery saam met Timo sal moet end kry. Dit gaan die sendeling net ’n stok gee om ons mee te slaan, want jy word nou ’n groot meisie.”
Dié aand lê sy weer styf agter Catharina se rug, soos daardie tyd wat hulle nog saam in die matjieshuis gebly het. Sy wens sy word môre wakker van haar ma se stem wat dreig om hulle uit die bed te boender.
Maar in die oggend