Çı Robinzon Kruzo heyratinə jimon iyən çəy macəron. Daniel Defo
oşnoə tacironədə çan kəsi çımı toniku oməbin. Mı ojnən bə həmonə movzu dair qıləy şinə sohbətım okarde. Çə ruji maşkinə çəvonədə se kəs maştə rəbədə çımı toniku oməyn, votışone ki: ıştı çəmi sıxanonımon ətrofin fikımon karde de qıləy niyonəkiliyə təklifi ıştı toniku ome ğərorımon doə.
Çəvon votə təklifi bə hiç kəsi nıvote ıştə arədə niyon oqəteyo əvon mıkuşon sıxan səy, lovəşon karde:
– Əmə həmə mılxvomon. Koəkə qəteyo pulımon nıbe qoroş çəmə koon ve bevəc şedən; şımə vıtdon ki, şımə əbıə məmləkətədə ğızılə xokə iyən co ğeymətinə şeyon bə das varde bəbe. Əmə bə Gvina bo ğızıliyo qıləymoni qəmi pidə bıvğandəmon. Şımə əyo şeyo roziyon? Dəvon bə dəqeş kardeyo har çiyon bıpiyo bədomon. Bəşmə zəhməti qoroşən bəşmənən i hissə bəqıne.
Tikror kardəm ki, bəştə fəlokəti ıştən səbəb bem, joqo çidə ki, çımı bəxtədəybən. Tosə vaxti çı hədərə fikon navədə mandem nızınəy, ısətən bı çokə təklifim eetıroz karde nıznəme.
Bəştə duson de məmnuniyyəti bə Gvina şem izhor karde. Əmo çımı şə bəpeştə bə çımı mol-əmloki posibon be iyən əqəm onıqardəym bənəy çımı nişondoəy çımı koon bə ğanun dəğande dəvon şərt karde. Əvon çımı şərtişon ve de yolə həvəsi ğəbulışon karde, de qıləy nıvıştə muğavilənomə ımımon bə qıləy rəsmiyə hol dəğande.
Mınən ıştə mənğul iyən ğeyri-mənğulə mol-əmlokım çımı mardə bəpeştə bə portekizijə kapitani doe rəsmi bıbu ıştə vəsiyyətnomədəm nişondoy.
Gəmi ıştə vaxt ədə de lozim əbıə şeyon təçhiz kardə be; cəmi ım şeyon de çımı dəvon dəbasə muğavilə dimi be. Bı kərədə 1659-ci sori sentyabri iyədə xoş nıbə qıləy sahatədə bə qəmim lınq noy. Im rujən həşt sor çimi bənav ıştə dədə-nənəku bə niyoni çı Huldaniku tılə rujım be. Bə vaxtədə bə çəvon sıxani quş enığandəy bənəy şiton ıştə bəxti bo imtihon kardeyo beşəbim.
Həjdə ruj ro kardə bəpeştə Xətti-istivaku dəvardimon. Bəçəmə muşahidon qorənə 7° 2' çı kobəsoni doroziyə dairədə hiç çəş nıkardə qıləy şiddətinə voy əmənış qəte. Əv həğiğətədən qıləy mehkəmə vobe. Navko çı ğiblə-həşi-pemo qınedəbe, peşo bərəks iyən oxoədə, bə kobəsoni-həşi-pemə tərəfış peqordıniy. Joqo de dəhşəti qınedəbe ki, donzə ruj çəy navədə qəmimon nızınəy idorə karde, bə talei peşt odoə bə rıkinə vo bardə tərəf şeyo məcbur bemon. Bı donzə ruji mıddətədə ha ruj maqi çəş kardəbim. Çəmənədə hiç kəsi bo səlomət mande umiş nıbe.
Vo ıştə inodinə şiddətədə dəvom kardəbe. Əmə çı be umiyəti dılədə bə holədə, çı matrosonədə, qıləy joqoş zikkə jəy:
– Zəmin!
Çı kəyuto beşimon hələ ıştə komvırədə bemon təəyin kardə nıbe ki, be soybə qəmi bə sığ nışte. Tosə qəmi mande ovi bəçəy dılə hıcum karde həmonbe.
Gəmi bə sığ bərk nıştəbe; əy bevarde mumkun nəbiy: bəməno mumkun ıştəni roxne əmandiy. Dıqləmon lotkə hesbe; qıləyşi çı kəmiku ehaştəbəbe. Çı bərkə ləpəku sukanış arşiyəbe. Iştənən vılo bəbe bə dıyo eməbe. Dıminəş səlomət be, əyən bə dıyo eğande ve yolə mışkılə məsələbe. Ğəyzi bimi lanq be mumkun nıbe. Dəğə-bə-dəğə bo dı poə beyoş ehtımol hesbe. Hələ kali kəson çəy petəkə sədoşonən məsəbe.
Çı kapitani koməq əkə bə çı çəxo ehaştə lotkə tərəf tıləy. De qəmi co odəmon koməq əti əy ba ov eğandeyo hozışon karde. Əmə yonzə kəs bimon. Bə lotkə pur bimon bə bəçuş omə təpon orzu tabe bimon. Diyəməkə ki, tufon bə kam be ojənən sahilədə dəhşətinə ləpon hıcum kardəbin, həmən dıyo ojnən divin bedəbe.
Həğiğətədən ve bevəcə bəmə holədə bimon. Lap oşkorə ıştə eşe vindəbimon. Vokırımon nıbe; əqəm bəbiyən hiç foydəş nəbiy. Əmə bə sahili tərəf bənəy bo mardeyo məhkum əbıə odəmon şedəbimon. Çəmə qəmi tosə bə kəno rəse bə həzo poə-poə beş çı ləpon miyonədə vılo beş əmə lap çok zındəbimon. De çı vo səhəte de ləpon zərbə je de avəri okırne dıştə dasi bə maqi tərəf nez bedəbimon.
Çı qəmi bə sığ nıştə vırəku tosə ço mili ğədər diyəro bə bəpeştə çı besoybə sukoni tərəfo çanə bıvotoş qıləy yolə ləpə bə lotkəş hıcum karde. Im, oxonə əkıştə qıləy zərbə be. Ləpə de bərkə zuy çəmə piyoş hıcum karde ki, i dəğədə çəmə qəmi zir-zəbər be. I nəfəsədə çı iyəndıku iyən çı lotkəku co bimon bə ov pevılo bimon. Hiç ğələmi, çımı tasə vaxtədə çımı ruhiku bə əməl omə çə vaxtinə həyəconi təsvir karde nibəne. Çanə bıvotoş çokə sinov əhəbim. Sinov harde çok zındəbim. Lap tasedəbim. Bı holədə ləpə mınış peqəte bə sahili tərəf dəmande barde. Mınış tosə mıəyyənə qıləy sahəş barde, peşoən poəbe, mınış nimə maq kardə holədə huşinə vırəydəş va doy okıriyəy. Mı, anə çı dıyo ovım ebardəbe ki, ıştəni hiss karde zındənıbim.
Çımı ağl bəçımı sə qırdə beyədə çı sahili sof ve nez bem vinde. Mı sof ləpəkuədəbim. Bə səpo pebim. De qıləy yolə suruəti bə kəno tıləym. Im səfnəni ləpə mlni enlqəteyo bə kəno tıleyədə, bəvədə rəxe sof zube bəsə dəqınim. Dıyo, bənəy bə yarə qınyə həyvoni dum eqıne təki bəçımı dum eqıniyəbe. Dəy peçıxeyo həni mıku ğıvvə mandənıbe.
Omə ləpə mınış tosə vist-si fut bə ovış dəğande. Peşoən de bovə nıkardə qıləy suruəti mınış qəte bə kənoş şodoy. Mınən bəyım koməq karde ıştə nəfəsım niyon karde çanə zum hesbe bə sahili tərəf sinovım harde. Berdəm ıştənım çı oviku rosbem vinde; Çı har şeysə navko çanə bıvotoş sıvık beyo çı dason iyən səm çı oviku bə kəno beşe. Tosə dıminə ləpə çımı piyo ome ıştə nəfəsım bə si səy. Ləpon mınışon joqo dəqijovniyəbe, çımı lınqon bə zəmini qlne-qıne ojnən ıştəni çəvonku roxne zındənıbim. Zənn kardəbim ki, ısət bəmardem. Çoknə be ki, qıləy ləpə çımı piyo dəvardeyədə çəy jiyo ve nımandim. Imi bəmış imkon doy ki, ıştə nəfəsi bısənım. Çə ləpə qıləy yolə hissəş bəpeş oqardeyədə, mı vaxtım qin nıkarde bə sahili tərəf sinovım harde itkə dənıvarde ki, ıştə lınqi jiyo zəminım hiss karde. İ dəğə mandim qıləymi nəfəs kəşəy, peşoən dəmandim tıle.
Əmo bı səfən çı dıyo ğəzəbiku nıznəme rəxe; hələ əy dı kərəşən mınış qəte okırnışe, dı kərəşən bə kəno şodoy. Çokbe ki, əvon həmoə huşinə vıron bin.
Oxonə ləpə kam mandəbe ki, çımı koy oroxnı. De qıləy yolə ğıvvəti mınış qəte bə rızjolə tərəfış barde; de qıləy ğıvvəti çımı kəmış, sinəş bə rıjoliş joqo okuəy ki, çımı nəfəs bıriyə be, ıştəku şim. Dırıs bekoməq bim. Dıyo bəmı ğalib oməbe. Mı çəy dasədəbim. Əqəm əv, bəştə noməy bənav nubəsətin mınış qəte zınəbəy, be şək tələf əbim əşim. Çok be ki, vaxtədə bəştə oməbim. Çı ləpə mıni əhotə kardem vinde, mehkəm bə rıjoli anqılon dəçıkəym