Сайланма әсәрләр. 4 томда. Том 3. Ахат Гаффар
та алып кайттым.
Җәваһирә (гаҗәпләнеп). Миңа охшатып?..
Раушан. Минем өчен һәр матурлык үзем үлгәнче сиңа охшаган булыр. Инде үлгәнче. Безнең яшәвебез шунда… Ишетәсеңме?
Җәваһирә. Ишетәләрме соң? (Күршеләргә ишарәләп.) Бар гамьнәре – әтәч белән кәҗә сөзештерү. Аларга синең белән минем сөзешү цирк кына!
Раушан. Әтәч белән кәҗә сөзештерү!.. А-а! Кызык түгел мәллә? Цирк шул!.. Ә сугыштан кайткан патефон җырлары, чүплектәге сыннар нәрсә алар? Иң кызыгы – ир белән хатын әрләше дә кәҗә белән әтәч сөзеше! Бөтен дөнья кәҗә белән әтәч сөзеше ич! Бөтен яшәү ялганга безнең хакыйкатебез белән көрәшүдән, нахакка безнең гаделлегебез белән җавап бирүдән тора. Күпме көч түгелә шуңа! Кешеләрнең әрләш сәбәбе эзләп йөрүләренә әтәч белән кәҗә гаеплемени?
Җәваһирә (сынга төртеп). Моны шул әрләш арасына киртә итмәкче буласыңмыни?
Раушан, суга акбур изеп, сынны акшарлый башлый. Урамнан Шәрифел узып бара.
Шәрифел (Раушанга карап). Яңа малыгыз котлы булсын! Сәгадәт кибет янында шундый матур итеп сөйләп тора…
Җәваһирә. Ишеттеңме?
Шәрифел (үкенеч белән). Әй! Бар иде заманалар! Без дә шушылай… койган шикелле идек!.. Күмелдек тә калдык. Казып алучылар булмады.
Раушан. Шәрифел…
Җәваһирә. Нәрсә, Раушан?
Шәрифел. Ишегалдында бер машина утыным ята иде. Туралмаган. Вакытында туратмасаң, аннары өлгерәм димә икән, Раушан.
Раушан. Утын чоры бер генә – печәнгә төшкәнче. Аннары көзен өлгерүе читен шул. Әгәр каршы килмәсәң… бүтән кешең булмаса әгәр… үзем турармын.
Шәрифел. Кем дә ярый. Хәзер инде кем дә ярый! Утын кисәргә кем дә ярый инде ул… Ялга улым да кайтып китәргә тиеш иде. Тик аңынчы яңгыр яварга керешер, ахрысы.
Раушан. Миңа ярдәмче кирәк түгел, ялгызым да…
Шәрифел (елмаеп). Җәваһирә җибәрер микән соң? Син бит ялгыз түгел.
Раушан (Җәваһирәгә борылып). Җәваһирә җибәрер ул, җибәрер.
Җәваһирә. Гомер буена ялгызың көн итәсең, Шәрифел. Нигә җибәрмим, ди?
Шәрифел. Утын вакыты бер генә икән шул, Раушан. Юкса кыш суыкларында нишләрмен? (Китә.)
Раушан себерке бәйли. Җәваһирә, утынны күтәреп, мунчага кереп чыга.
Җәваһирә. Менә ягып җибәрдем. (Ирония белән.) Беренчесенә сез керерсез инде.
Раушан. Кем – сез?
Җәваһирә сынга таба ымлый.
(Кычкырып.) Шайтанымны да аңламадың, Җәваһирә! Нигә аңламыйсың?!
Җәваһирә. Теләмим! Гомер буе алдаганың ирек бирми.
Раушан. Шайтанымны да аңламадың… (Әкрен.) Менә иртәгә, менә иртәгә дип гомер узган… (Кычкырып.) Ул гомернең җиләк вакытлары бер генә икән лә!
Җәваһирә. Кемгә – җиләк, кемгә – утын.
Раушан, балтасын алып, сын каршына барып баса. Гөлмәрьям күренә.
Раушан (сынга кизәнә). И-их!
Гөлмәрьям (баскычка утыра). Мунча буламы, юкмы?
Раушан, кире уйлап, Гөлмәрьямгә карап тора.
Раушан. Бүген бигрәк кыбырҗыйсың, әни. Ипигә ягып ашар идең инде шул мунчаны!
Гөлмәрьям. Юк, улым, теләсә ни әйт, мунчаны үкенечкә калдырмадым. Мунчасының