Сайланма әсәрләр. 4 томда. Том 3. Ахат Гаффар
кулга төшкән иде. Бер банка Америка тушёнкасына алмаштырып алдым. Тәлинкәсе дә шуннан калган.
Акчура. Патефон тәлинкәсе тузан эчендә яткангадыр инде – кичә уйнаткан ул Луяструкның тавышы карлыгып беткән иде бугай.
Раушан. Без аны, сугыш тынган арада, солдатларга тыңлата идек. Бер осетин егете бар иде. Минем адъютантым. Шул егет аны туры наводкага чыкканда уйнатып җибәрә иде. Өскә танк килә, артта патефон уйный. Карлыкканлыгын ишетмәдек. Ут эчендә үзебез дә карлыгып беткәнгәдер инде.
Акчура. Ул Луяструк быргысын ничек шулай сызландырып кычкырта ала? Тылсым белән микән? Әллә һәвәслек белән алдыра микән?
Раушан. Могҗиза – могҗиза инде ул. Шул Луи Армстронг җырлавына дөньяның синең белән мин һич күрмәгән, күрмичә үлеп тә китәргә ихтимал булган бар нәрсәсе сыеп беткән күк.
Акчура. Чыгып китсәң, шул Луяструкны кабат очратыр идең микән?
Раушан. Кичә шәһәргә шуны эзләп киттем дә.
Акчура. Очратмагансыңдыр? Дөньяда бер-берсен кабатлый торган нәрсә юктыр. Менә мисалга сине генә алыйк: йә, кем инде, Луяструк эзләп китеп, йөз илле тәңкәгә тораташ алып кайтсын, ди?!
Раушан. Бардыр, Акчура. Берәр төштә минем ише тагын берәр Раушан бардыр. Башына бәла итеп, шушының кебегрәк берәр сын алып кайтып утырткандыр.
Акчура (баса). Дөрес әйтәсең син: берәр галәм читендә синең шикелле Хуҗа Насретдиннәр тагын бардыр. Ә син безнең авылда бер генә. Тик берәү дә әлегә синең мәзәгеңне ошатмады. (Чыгарга юнәлә, борыла, кувалда суза.) Мә! Егерме кадаклы!
Раушан. Миңа нәрсәгә ул?
Акчура. Салкын арба кочагына җылы ятагыңны алмаштырма. (Кувалданы уртага куя.) Башыңа төшкән шик-шөбһәңне куып тарат. Ват сыныңны! (Сәгадәтләр ягына китә.) Сәгадәт, чыгар хатынны! Кәҗә тәкәңне көл итәм юкса!
Җиңел машина тавышы. Зәкәрия Шәмсин керә. Кувалдага карап тора.
Шәмсин. Шулай. Ват. Гармонично түгел.
Раушан. Миңа ник үчләндегез соң әле сез?
Шәмсин. Ни җитми? Тамагың ачмы әллә?
Раушан. Тамак тук. Җаным ач, Зәкәрия.
Шәмсин. Нигә бүтәннәрнеке тук?
Раушан. Хәзер күп ашыйлар, тамаклары тук, ә җаннары ач!
Шәмсин. Кычытмаган җиреңне кашып йөрмә! Аңа сән- гать кирәк, имеш! Тирә-юньдә иң шәп культура йорты кемдә? Бездә! Артистлар килмиме? Телевизорларыңны кайсы колхозда эшләп алдың син? Төслесен!.. Ач, имеш! Ул ташландык шәрә сын алып кайтып утырта! Без сиңа премияне таш сыннар җый дип бирдекмени? Юк, агайне! Эшләдең, рәхмәт, инде рәхәтең күр, гаиләңне шатландыр дип бирдек! Һәркем үз бакчасына шәрә сын бастырып куя башласа… Аннары соң бу авыл тораташлар авылына әйләнә ич! Бездән күреп – бүтән авыллар. Каш ясыйм дип, күз чыгарма инде син.
Тынлык.
Районда иң алдынгы комбайнчы! Фронтовик!.. Төшермә мар- каңны. Корреспондент аптырашта калды. Ничек языйм мин аны, ди. Минем марканы да онытма син. Кулың көчле, кувалдаң нык. Әйе, әйе, ват! Югыйсә кая куясың моны? Культура йорты каршына куяр идең – гармонично түгел. Җиргә күмәр идең… (Тотлыгып кала.)
Раушан. Соң?
Шәмсин. Күмәр идең – ничектер… җаны бар кебек. Мужиклар ишегалларына шәрә хатын сыннары утыртса,