Uzaq sahillərdə. Гасан Мехти оглы Сеидбейли
– deyə kimsə vəhşicəsinə bağırdı.
Yarımlüt rəqqasə özünü itirərək orkestr meydançasının yanında durmuşdu. Çalğıçıların rəngi qaçmışdı.
– Qapıları bağlayın, heç kəsi buraxmayın! – deyə polkovnik bağırdı.
Qorxudan ölümcül hala düşmüş, top kimi yumru, balacaboy bir italyan, özünü yetirib soruşdu:
– Nə var, nə var?!
Əsgərlər yüyürüşərək içəri doluşdular. Xörəkpaylayan qadınlar bir küncə yığıldılar. “Döyçe soldatenhaym”ın bütün adamları bu salona toplaşmışdı.
“Görəsən, onların arasında paltarını dəyişmiş partizan kimdir?”
Axtarış başlandı, hitlerçilər o qədər çox idilər ki, böyük zala yerləşmirdilər…
Həmin vaxtda Triyestin küçələrində müharibə dövrünə xas olan adi həyat vardı.
Şəhər tramvayı başqa sərnişinlərlə bərabər ober-leytenantı və onun əsgəri “Cırtdan”ı funikulyorla yuxarı aparırdı.
Tramvay dayananda onlar qapıya tərəf yönəldilər. Sərnişinlər qaşqabaqlarını töküb kənara çəkilərək onlara yol verdilər.
Onlar tramvaydan düşüb, dinməz-söyləməz uzaqlaşdılar, sarı rəngli, hündür və sərt qayalarla örtülmüş dikə qalxmağa başladılar. Bir zaman Adriatik dənizinin dalğaları bu qayalara çırpılırdı.
Bu hündür yerdən baxanda aşağıdakı evlər balaca oyuncaq kimi görünürdü. Düzənliyin qurtaracağında isə dağlar ucalırdı. Bu dağların zirvəsi seyrək şam ağacları ilə örtülmüşdü.
Onların durduğu yer Opçina adlanırdı.
Ober-leytenantla əsgər dik qayanın yanında dayandılar.
– Bura bax, Vasya, – deyə ober-leytenant yavaş səslə “Cırtdan”a müraciət etdi, – o nə idi, şəhərin içində Ancelikanı qucaqlayırdın?
Vasya ötkəmliklə gülümsündü:
– Bütün almanlar qızlarla belə gəzirlər.
– Lazım deyil, Vasya. Əvvəla, bu hərəkətin yerli əhalidə Ancelikaya qarşı nifrət oyada bilər. İkinci də, Ancelika gözəl qızdır, başqaları da sənə baxıb, onu qucaqlamaq fikrinə düşər.
Vasya susurdu. Onun sifəti ciddi ifadə aldı, ağımtıl qaşları çatıldı.
– Yaxşı, – deyə o, cavab verdi, – əgər lazım deyilsə, daha Ancelikanı qucaqlamaram.
Ober-leytenant cib saatını çıxarıb baxdı və gözünü Vasyaya zillədi:
– Bu, nə deməkdir?
– Nə qədər keçib?
– 28 dəqiqə.
– Otuz olmalıdır.
Onların ikisinin də siması ciddiləşdi.
– Vasya! – deyə birdən-birə pıçıltı eşidildi.
Onlar səs gələn tərəfə çevrildilər.
Ancelika onlardan bir az aralı həyəcanlı vəziyyətdə, hərəkətsiz durmuşdu. Onun yanaqları od tutub yanırdı.
– Necə oldu? – deyə qız onlara yaxınlaşaraq soruşdu.
Ober-leytenant yenə saatına baxdı.
– Neçədir? – Vasya soruşdu.
Ober-leytenant güclə özünü ələ alaraq cavab verdi:
– 31 dəqiqə.
Ancelika sualedici nəzərlərlə gah Vasyaya, gah da zabitə baxırdı.
– Heç nə başa düşmürəm, – deyə ober-leytenant gözlərini şəhərə zilləyərək dilləndi. – Vasya, axı sən əlüzyuyan otaqda kapsulu sındırdın.
– Hə… 30 dəqiqəlik kapsulu.
– Bəs nə oldu? – deyə Ancelika səbirsizliklə soruşdu.
– Bəlkə, onlar masanın altındakı çantanı görüblər?
– Yox, Vasya, hər şey əvvəlcədən yaxşı düşünülmüşdü. Hər şey lazım olduğu kimi, öz qaydası ilə gedirdi… Axı biz salfetləri nahaq yerə dəyişdirmədik! O vərəqələr onların diqqətini yayındırmalı idi…
Birdən-birə şəhər üzərində uzaqvuran topların yaylım atəşinə bənzər boğuq bir partlayış səsi ucaldı.
Onların üçü də diksinib şəhərə tərəf çevrildi.
Qeqqa küçəsində sarımtıl tüstü sütunu qalxıb bir an içində qaraldı, yavaş-yavaş şəhərin üstünə enərək küçələri kül və toz qatı ilə örtməyə başladı.
– Viva aminçi! Yaşasın azadlıq! – deyə Ancelika cingiltili səslə qışqırdı. Qız elə həyəcanlı idi ki, ona qanad versəydilər, qalibiyyət carçısı kimi şəhərin üzərində uçardı.
Ancelika gülümsünüb səsini yavaşıtdı və sirr açırmış kimi pıçıldadı:
– Yoldaş “Mixaylo”, – deyə ober-leytenanta müraciət etdi, – heç bilirsiniz, yerli əhali sizi necə adlandırır? Onlar sizin adınızı Spartak qoyublar.
Birdən-birə yaxındakı qayaların dalından boz rəngli palto geymiş bir adam çıxdı. O, bir sıçrayışla bu üç dostun yanına çatıb, onları dartaraq qayanın dalına itələdi.
Bayaq onların durduğu yerdən indi addımlarını yerə döyə-döyə alman keşikçiləri keçirdi.
Patrullar uzaqlaşandan sonra gələn adam rahatlıqla nəfəs aldı və “Mixaylo”ya tərəf dönərək rus dilində dedi:
– Bura bax, cavan oğlan, evi partladanda bir az ehtiyatlı olmaq lazımdır.
“Mixaylo” qəddini düzəltdi.
– Başa düşmürəm, – deyə yad adamın gözlərinin içinə dik baxaraq, təmiz alman dilində təkəbbürlə cavab verdi.
Yad adam gülümsündü:
– Yaxşı, bizim mübahisə etmək üçün vaxtımız yoxdur. Mən sizinlə mühüm bir məsələ haqqında danışmalıyam.
“Mixaylo” cavab vermir və nüfuzedici nəzərlərlə təzə gələn adamı süzürdü.
Yad adam dönüb tərəddüdlə Vasya və Ancelikaya nəzər yetirdi. “Mixaylo” da onlara baxdı. Onlar heç bir söz deməyib, itaətlə kənara çəkildilər və söhbətin nə ilə nəticələnəcəyini gözlədilər.
– Briqadanın qərargahına xəbər verin ki, – deyə yad adam sözə başladı, – bu gün bizim təyyarə yeddinci təpənin üstünə gəlməyəcək. Həm də mənimlə təzədən görüşmək üçün vaxt təyin etsinlər.
“Mixaylo” susur, yad adamın bir hərəkətini belə gözdən qaçırmamaq üçün diqqətlə ona fikir verirdi. Naməlum adam ciblərini axtarıb siqaret çıxartdı, birini yandırıb çəkməyə başladı. “Mixaylo” siqaretlərin üstündə italyan markası olduğunu gördü. Lakin bunun məsələyə heç bir dəxli yox idi. Əsas məsələ bu deyildi. Bu adam onu tanıyırdı. Özü də bu gün yeddinci təpənin üstünə təyyarə gələcəyini bilirdi.
– Siz mənə nə