Xeyrin çöküşü. Zaur Pənahov
Alovlanan məşəlin işığında girdikləri yer aydın görünürdü.
Məşəlin ətrafı işıqlandırmağı ilə hər iki nakra gözləmədikləri bir mənzərə ilə qarşılaşdılar. Səliqə ilə düzülmüş on dörd yataq, otağın iki küncündə üstü kitabla dolu masalar və yerə sərilmiş xalçası ilə daha çox yataqxanaya bənzəyən otağın qapısı dəmir barmaqlıqlardan hazırlanmışdı.
“Görəsən, bu yataqlar nə üçündür?” soruşdu Aqren.
“İndi bilərik,” dedi təcrübəli nakra.
Etrak və Aqren otaqdan dəhlizə açılan qapıdan çıxıb titrək atəşin işığında dəhlizlə irəliləməyə başladılar. Görünür, girdikləri otaq dəhlizin son otağı idi, oradan çıxdıqdan sonra dəhliz on addım uzanıb sola qıvrılırdı. Dəhlizlə irəlilədikcə Aqren daha da heyrətə düşürdü. O, buranın döşəməsi kələ-kötür, divarları nəm, tavanı isə alçaq bir yer kimi təsəvvür etmişdi. Ancaq gördükləri bunun tam əksi idi. Döşəmə və divarlar düzgün yonulmuş daşlarla hörülmüşdü, tavan hətta onun görə bilmədiyi qədər yüksəkdə dayanırdı.
“İndi hara?” yol ayrıcına çatan təcrübəli nakra bu gün olduqca böyük nailiyyət əldə edən silahdaşına üzünü çevirərək soruşdu.
“Sağa.”
Dəhlizin sağ tərəfində geniş bir otağa açılan dəmir qapı vardı. Aqren otağın təhlükəsizliyindən əmin olub, otaqdakı məşəlləri yandıraraq buranı lazımi dərəcədə işıqlandırdı. Etrak, otaq aydınlandıqca daha bir gözləmədiyi mənzərə ilə qarşılaşdı, bura sığınacağın kitabxanası və tədqiqat otağı idi, ancaq ona gözlənilməz gələn mənzərə bu deyil, yerdəki insan sümükləri idi.
“Burada nə baş verib?” deyə Aqren heyrətlə soruşdu.
Etrak yerdəki cəsədlərdən birinə yaxınlaşıb öncə çürümüş paltarlarına baxıb sonra da bəziləri bir-birinə qarışmış sümük yığınında neçə cəsədin olduğunu dəqiq anlamaq üçün kəllə sümüklərini saydı. “On üç nəfər,” deyə ayağa qalxaraq bildirdi.
“Yataqxanada on dörd yataq var,” dedi Aqren.
“Deyəsən, biri biz gələn yerdən qaçıb.”
“Bunu vidralar edib?” qadın nakra otağın içində bir şey tapmaq ümidi ilə fırlanaraq soruşdu.
Etrak “Yox, inanmıram,” deyə ciddiyyətlə bildirdi. “Bunu vidralar etsəydi, onların hər parçası otağın bir küncündə olardı.”
“Zəhərlənmə?”
“Bəlkə də. Əsas sual, hamısının qapalı qapı arxasında ölümüdü,” deyərək təcrübəli nakra yerdəki bir cəsədin parça-parça olmuş paltarını xəncəri ilə kəsib sümüklərdəki izlərə baxdı.
Aqren isə toz basmış kağız və kitablar arasında yararlı məlumatlar tapmaq ümidi ilə axtarmağa başladı. Amma çoxu, köhnə Azar dilində tibb kitablarından ibarət yararsız məlumatlar idi.
Sümük yığınlarının ətrafında gəzərək daha dolğun məlumat toplamağa çalışan Etrak, hər cəsəddə eyni izləri və qabırğada meydana gəlmiş çatları gördükcə başını tərpədib, cəsədlərlə ehtimallar arasında bir körpü qurmağa çalışırdı. Bu vaxta qədər Aqren toz arasında yararlı bir şey tapmayacağını anlayıb cəsədlərin ciblərini axtarmağa başlamışdı.
Etrak uzun müddət çəkən araşdırma nəticəsində deyəsən bir nəticəyə gəlmişdi, ayağa qalxıb dərin bir nəfəs dərdi. Xəncərini qınına salıb toz basmış stula oturaraq ovcu ilə üzünü ovuşdurdu.
“Etrak,” əlində kiçik kitabça tutan silahdaşı ona səsləndi, “buna baxın.” Kitabçanı sümüklərin üstündən ehtiyatla keçərək təqdim etdi. “Cəsədin üstündən tapdım, deyəsən gündəlikdi.”
Etrak əl böyüklüyündə nazik kitabçanı götürərək maraqla açdı. Qan, ilk səhifələrindəki mürəkkəbi tamam oxunmaz hala salıb səhifələri bir-birinə yapışdırdığı üçün növbəti oxunaqlı səhifədən başlayaraq gərəkli bildiyi yerləri oxudu.
Yanan məşəllərdən birini götürən Aqren, dəhlizə çıxıb başqa otaqları yoxlamağa getdi.
72-ci gün: Bu gün yataq otağına daha dörd yataq gətirdilər, elə həmin gün bir təbib və üç kimyagərin tədqiqat qrupuna qatılmağıyla on dörd nəfər olduq. Məncə, dördü də gördükləri işə görə çox gəncdirlər, ancaq nəzarətçilər onlara inanır. Düşünürəm tədqiqat qrupuna daha heç kəs qatılmayacaq, ancaq yeni baxıcıya ehtiyacımız var. Bu lənətə gəlmiş məxluqlar hər həftə bir baxıcını öldürürlər. Axırıncısı qaçmağa çalışan vidranı yalın əllə tutmağa çalışarkən öldü, daha doğrusu, vidra onu ortadan iki yerə böldü. Bu əsl dəhşət idi…
Qəfil qapıda görünən Aqren “Ustad,” dedi həyəcanla, “deyəsən bir şey tapdım.”
Etrak günlüyü kiçik çantasına yerləşdirib silahdaşını izləyərək çıxdıqları otaqdan iyirmi addım uzaqlıqda olan başqa bir otağa girdilər. Otağın girişi iki qat dəmir barmaqlıqlarla qorunsa da qapısı açıq idi. Aqren buradakı divara bərkidilmiş məşəlləri ilk gəlişində artıq yandırmışdı. Qaranlığa doğru uzanan ensiz otaq, nəm və soyuq idi. Qapının yanındakı kiçik otaqda müxtəlif dəmir alətlər, zəncir və nizəyə bənzər əşyalar məşəlin titrək alovunda parlayırdı. Daha çox enli dəhlizə bənzəyən otağın hər iki tərəfində otuza yaxın divara oyulmuş hücrə vardı. Etrak əlində məşəl tutmuş Aqrenlə birlikdə otağın sonuna doğru səbirli addımlarla irəliləməyə başladı. Hücrələrin hamısının qapısı bağlı, bir çoxununsa içində vidra sümükləri vardı.
Aqren, “Görəsən, bu vidraları nə məqsədlə saxlayırdılar?” soruşaraq barmaqlıqlardan birinə yaxınlaşdı.
Etrak otağın sonunda qaralan başqa bir otağın girişini görərək “İndi bilərik,” dedi əminliklə. Silahdaşından məşəli alaraq növbəti otağa öndən girdi. Onun girməyi ilə aydınlanan otaq, Etrak kimi döyüşçünün də tüklərini ürpətdi. Zəncirlə tavandan asılan vidra cəsədi, qanlı əməliyyat masası və duzlu suda saxlanan müxtəlif orqanlar.
Silahdaşının ardınca otağa girən Aqren, gördüyü mənzərə və duyduğu bərbad qoxu təsiri ilə əlini burnuna aparıb “Bu nədi belə?” deyə heyrətini gizlətmədi.
Etrak tavandan asılaraq qurudulmuş, lakin buna baxmayaraq görünüşünü çox da itirməyən məxluqa diqqətlə nəzər yetirdi. Bədənindəki su tamam çəkildiyi üçün normalda olduğundan daha arıq görünən cəsəd, boyda döyüşçüylə eyni idi. Başı bir ayının başına oxşasa da, ağzı daha geniş və böyük idi. Bədəni, sanki, həddən artıq kökəlmiş və böyümüş canavarın bədəninə oxşayırdı, böyük dişlərini örtən dodağı quruyaraq çəkilmişdi.
Etrak məşəli bir az da yaxınlaşdırıb xəncərini qınından çıxararaq məxluqun ustalıqla kəsilmiş və yenidən tikilmiş sinəsinə baxdı. Hələ də əli burnunda gəzən Aqren “Deyəsən, onlar vidralar üzərində bəzi təcrübələr aparırdılar,” dedi. “Başa düşmürəm bu onların nəyinə lazımdı?”
“Bunu görürsən?”