Xeyrin çöküşü. Zaur Pənahov
eyni uyğunlaşma iki fərqli vidrada ola bilməz,” deyə Aqren silahdaşının fikrini tamamladı.
Etrak başını tərpətdi.
“Yəni demək istəyirsiniz onları kimsə soyuğa uyğunlaşdırmaq istəyib?” deyə soruşdu Aqren. “Bunu nə məqsədlə etsinlər?”
Etrak “Əsas sual bu deyil,” deyə bildirdi. “Əsas sual, sığınacağı niyə tərk etdikləridir. Onlar buranı demək olar ki, bir gündə tərk ediblər və özləri ilə heç nə götürməyiblər. Hətta alimləri də öz təcrübələri ilə birlikdə basdırıblar.”
“Bəlkə, boş yerə çalışdıqlarını anlayıb bu işdən əl çəkiblər.”
“İnanmıram,” dedi təcrübəli nakra əminliklə. “Kölgələr belə tez təslim olsaydı, dörd yüz il onlarla mübarizə aparmağa məcbur olmazdıq,” deyərək otağın çıxışına yaxınlaşdı. “Gedək, burada görəcək işimiz qalmadı.”
2
Sİrlİ qoca
Təsadüf – yaradıcının insanlar üçün yazdığı taleyi gerçəkləşdirmə üsullarından biridir.
Üfüqdən aramla çıxan günəş, dağ ətəyində qurulmuş, Dor kəndi üzərinə qırmızı şəfəqlərini salırdı. Bu kənd çox yeni olmağına baxmayaraq artıq bir çox kəndli ailələr üçün yuvaya çevrilmişdi. Çox təhlükəli yerlər olduğu üçün əvvəllər yeni yaradılacaq bu gözdən uzaq kənddə heç kəs qalmaq istəmirdi. Ancaq Raqa hökmdarının ikiqat müdafiə, ev və torpaqların qarşılıqsız paylanması haqda verdiyi vədlər bəziləri üçün qaçırılmaz təklif kimi görünmüşdü. İlk başlarda sakini az olsa da, sonralar buranı öz evləri kimi qəbul edənlərin sayı elə sürətlə artmağa başladı ki, hətta beş il ərzində kəndin müdafiə çəpərini iki dəfə genişləndirmək lazım gəlmişdi.
Qəsəbə və şəhərlərdən uzaq olan kəndə, demək olar yad insan gəlmir, gəldikdə isə Dor sakinləri onu öz evlərində qonaq qalsın deyə az qala məcbur edirlər. Necə olsa da bura kiçik bir kənddir və çox az əyləncə imkanları var. Odur ki, hər yeni sakin danışacağı yeni əhvalat və ya mənsub olduğu yerlərin nağılları kəndə bir müddətlik rəng qata bilərdi.
Eçso da bu cür qonaqlardan biridir. Eçso buralı deyil. O, Şimal İkram qəbiləsində yaşlı nənəsi ilə birlikdə yaşayır. Nənəsi təbib olduğundan və bu mövsümdə şimaldakı bitki örtüyü qoyunları otarmağa belə azlıq etdiyindən o, artıq üç ildir ki, hər altı ayda bir tükənmiş dərman ehtiyatlarını bərpa etmək üçün bu kəndə gəlir. Bir çox yeri hələ də kəşf edilməmiş, zəngin bitki örtüyünə sahib Dor kəndi, onun kimilər, yəni xeneralar (təbib köməkçisi) üçün əsl cənnət sayılırdı.
Əlində toxunma səbətlə kəndin yenicə aydınlanmağa başlayan kələ-kötür küçəsində görünən ilk insan, orta boylu, dolu cüssəli gənc Eçso oldu. Ayağında şimallılara xas sadə dəri ayaqqabı və özünə məxsus açıq qəhvəyi yay paltarı geyinmişdi. Kənardan bəzilərinə görə kök görünən Eçsonun çəkisi ilə heç bir narazılığı yox idi. Onun gəldiyi yerdə bu cür bədən quruluşu hətta ideal sayılırdı. Yumru sifətinə xoş bir görünüş verən tünd qəhvəyi göz rəngi qalın qaşının yaratdığı kölgədə çətinliklə seçilirdi. Əlini başına atıb dağınıq saçını düzəltmək üçün sığallayan Eçso, əsnəyərək ətrafına boylandı.
Kifayət qədər yaxşı qorunmağına və gün işığı ilə təhlükə riskinin aradan qalxmağına baxmayaraq, insanlar bayıra çıxmazdan əvvəl bir müddət evlərində günəşin özünü tam göstərməyini gözləyirdilər. Eçso isə bu cür ehtiyata gərək duymurdu. Qarşılıqsız olaraq ona evlərində qalmaq nəzakəti göstərən ailə onun şimaldan – yəni vidraların çox az olduğu yerlərdən gəldiyi üçün bu qorxunc məxluqların nəyə qadir olduqlarını bilmədiyini düşünürlər. Lakin bu belə deyil. Düzdü, onun yaşadığı yerdə vidralar azdı, ancaq o, məxluqların nə qədər qəddar və təhlükəli olduğunu bu kənddə yaşayan hər kəsdən yaxşı bilir.
Həm də o, xenera idi. Onun işi nadir tapılan şəfalı bitkiləri toplamaqdı ki, bu işdə gün çıxdıqdan sonra keçən hər bir saat onun əleyhinə işləyir. Çünki sarı çiçək, mora və qrimlu kimi nadir çiçəklərin, hansı ki, bunlarla olduqca ağır xəstəliklər müalicə olunur, günəşin doğuşu ilə ən yararlı yerləri olan ləçəkləri solaraq tökülür, ya da təsiri azalır.
Son dəfə ona lazım olan ləvazimatları götürdüyünə əmin olan Eçso, kənddəki yeganə geniş küçə ilə taxta evlərin və ağacların yanından keçərək çıxışa yaxınlaşdı. Kəndin, yalnız, bir giriş və çıxışı vardı. Yoğun ağaclardan hazırlanmış hündür darvazaya xaricdən iti uclu dəmir iynələr bərkidilmişdi. Daxildən isə dörd addım hündürlüyündə tək nəfərlik gözətçi qülləsi yüksəlirdi. Bu cür qüllələr günəş batana yaxın kəndliləri xəbərdar etmək və kəndə hücum olarsa, kömək çağırmaq üçün istifadə olunurdu.
Eçso qüllə nəzarətçisinin oturduğu yerdə yatdığını görüb bezgin nəfəs dərdi. O bu cür mənzərə ilə demək olar ki, hər səhər qarşılaşırdı. Darvazanı yalnız nəzarətçi və bir də qazzalar aça bilərdi. Onların xaricində heç kəs qapıya toxuna bilməzdi. Eçso qazza görmək ümidi ilə ətrafa boylandı. Ancaq bu vaxta qazzalar nadir hallarda qalardılar. Son çıxış yolu olaraq hər səhər etdiyi şeyi etmək məcburiyyətində qaldığını anlayıb yerə əyilərək bir neçə kiçik daş götürdü. Əlindəkilərdən yaxşısını seçib nəzarətçinin başı üstündəki zəngi nişan alıb atdı. Daşın dəyməsi ilə zəngin çıxardığı zil səsi nəzarətçini yerindən dik atdı. Başını qaldırıb yuxusuzluqdan qızarmış gözlərini bərəldərək bir neçə saniyə sərsəmcə ətrafa boylanan nəzarətçi, qapının ağzında Eçsonu görüb sakitləşdi.
Eçso günahkarca əlini qaldırıb “Sabahınız xeyir, cənab Mudi,” dedi. “Bağışlayın, bunu etmək istəməzdim ancaq…”
“Eybi yoxdu cavan oğlan, sənə olar.” Mudi əli ilə üzünü ovuşdurub, “Ancaq sənə, bunu qazzalar belə etsə inan ki onları bir də içəri buraxmaram,” deyərək nərdivandan aşağı enməyə başladı.
“Sizə inanıram.”
Eçso kənddə hər kəsdən tez durduğu üçün darvazanı qoruyan nəzarətçi ilə ən çox əlaqə saxlayan insan idi. Əsl adı çox uzun və qəribə tələffüz olunduğu üçün hər kəs ona Mudi deyirdi. Aralarındakı yaş fərqinə baxmayaraq Eçsonun şirin dili və yerimə tərzi ona ölmüş oğlunu xatırlatdığı üçün qısa vaxtda dost olmuşdular.
“Bəs qazzalar çoxdan gedib?” Eçso, söz olsun deyə soruşdu.
“Həəə çoxdan. Elə gecəyarısı bir dənəsi gəlmişdi, o da heç bir az durmadı getdi.”
“Gecəyarısı? niyə belə gec?”
“Nə bilim. Bu döyüşçü millətini bilmirsən? Sual verəndə elə bil daşla danışırsan. Heç nə demədi. Gecənin bir yarısı gəldi, sonra da işim var deyib getdi.”
Qəribə görünüşlü açarı çıxarıb (açardan çox, kiçik çəkicə bənzəyirdi) darvazanın qapısını açdı.