Die naaimasjien en ander stories. Rachelle Greeff
Dan wil Eddy hom breek.
“My character is a slut, tits all over your face!”
Hulle was baie mal oor mekaar, al het hulle soms soos kat en hond baklei. Maar my ma-hulle ook. Pa én Ma het boonop met die plathand en vuis ingeklim, wat Erik-hulle darem nie doen nie, wel, nie voor my nie.
“Kattemaai,” stel Erik voor.
“Jy’s seker lekker mal. Dink jy die kwaaijongens gaan nie die eerste aand al die m van die maai spray paint dat hy net een been het nie?”
“Pleks dat hulle bietjie hulle ma’s se huise spray paint. Waar kry hulle anyway geld vir verf in ’n spuitblik, Lucky? Ons kan dit nie eens bekostig nie.”
“Die goed val mos heeldag van die lorries af, saam met die selfone en so.”
“Soos dit nou gaan in Suid-Afrika word alle babies een van die dae met net sulke lang vingers gebore,” en dan wys Erik ’n halwe meter of so met sy hande, en ons lag.
“Why are you two carrying on like girls who got lucky?” wil Eddy dan eers weer weet en Erik moet verduidelik, want Eddy is van Australië en sê sy Afrikaans is non-existant, maar hy lieg die nete van sy kop af, want hy verstaan elke woord. Hy wil dit net nie praat nie, oor hy eksie-perfeksie is, ek meen, kyk na sy tuine, al die blankemense met pitte s’n op Santa Gamka.
Daai twee manne tog, ek mis hulle. Ek en Erik whatsapp en facebook bietjie, maar nie rêrig nie. Hulle swerf, dan hier, dan daar, regte gypsies. Ek het al vir myself uitgewerk: daai tye was ek die regte puzzlestuk, vir toe. Maar toe’s dit oor en uit. Vir hulle. Nie dat hulle my vergeet het of daar slegte bloed of iets is nie, nee, kyk waarmee het hulle my alles op die pad gehelp. Dit dink ek baiemaal terwyl ek alleen skoonmaak en toemaak en vat aan Erik se ouma se tafeldoeke alles wit met net die een donsgeel streep naby die rand met klawerblomme alles uitgewaste geel soos geel raak van op bleik lê onder die son van die soetwoestyn, soos Erik hierdie wêreld noem, en haar silwerkoekvurkies te klein eintlik vir ’n man se hand, maar ai, dit was Erik se ouma s’n en hy het dit vir my gegee. Kyk net vir Salomo, ek bedoel nou hierdie plek van my, Salomo se Kat: Hulle het gehelp teken by die bank en hierdie naam gegee, en Eddy het die kat teen die muur gemaak, en daardie einste kat sit nou op fone en rekenaars en sekers dressers ook, dalk oor die hele wêreld. Baie kliënte vra wat’s die storie van die kat, wat beteken die naam van my plek, want by die naam op die uithangbord op die sypaadjie is ’n kleiner nommer van dieselfde kat, ook Eddy se handewerk, en dan weet hulle daar’s ’n konneksie al praat hulle Japannees. Hulle neem dit meer af as wat hulle vir Raphael op die counter afneem. Seker oor sy hele lyf sê: Vir wat kyk julle so, voertsek!
Hoe vertaal mens Salomo se Kat? Klink simpel in Engels. Eendag vra ek ’n jong Israeli, hier, hy’t alleen daar buite onder die prieël gesit, wat dit in sy taal sal wees. Ek kon sien, van toe hy sy helmet afhaal en die ligteblou hempie plak oor die six-pack, hy wil gesels. Toe vra ek hom, maar eers nadat hy vir my gesê het hy’s ’n biker en ry nou, op sy eie, deur Suider-Afrika. Hy’t gedink ek maak ’n pass, gehoop ek ry ná toemaaktyd agterop daai dik fiets styf teenaan sy rug na ’n naainessie agter hortjies én blindings en baiemaal gordyne ook nog, waarom? Maar daardie tye is vir my mos verby, buiten dat die Israeli’s kak aanjaag, het Eddy oor en oor geblaf, én ek hou van ’n lid met ’n loslippie. Chatul, dis al wat ek onthou, chatul.
Is net vir party kliënte wat jy so iets kan vra. As jy hand om die blaas raak, sien jy jou gat. Eddy het my dit geleer, want hy was self lank in die bedryf. Die plek wat hy die langste gehad het, was De Lange Tafel. “Your clients are always, always, you can say en croûte. Don’t even think of going there.” Erik het gelag, hy ook. “Unlike your other clients.”
En croûte?
As skool maar so lekker was.
Sy predikasie was eintlik oorbodig want my tertdae, binne én buite die kors, was daai tyd oor en uit, maar Eddy was daardie aand weer die ene pastoor wat poes gelek het en dan van skuldig voel en agterna-lekkerte op ’n roll is. Net Eddy was altyd so bevatlik in sy gevoelens anders as die godskamkastigmanne, en dit sonder ’n ooghaar agterafgeit.
Wat betref die other clients, daai ding ken ék weer van die werkkant beter as hulle twee. Hier was ek die meester en kan ek hulle ’n paar trieks wys, hoewel nie vir dié twee rondlopers nie, hulle was net vrinne. Eddy kon my pa gewees het, maar hulle was nie pa of ooms nie, nie broers of mooiweersvrinne of grootwordmaters of enigiets wat enigiemand anders was nie, ook nie Mr D’Oliviera nie, of Olyfpens destyds of Rooiboer nie, die ou boknaaiers met vet vroue en ewe vet kinders indien nie binne-in die kerksraadbanke van die witkerk nie in die voorste banke net agter die kerkmanne. Ek was die gasheer en tafelmeester van die other clients vandat antie Yvette my ingelyf het en sommer al daardie eerste middag, ek was sestien, gesê het: “Jong, Lucky Marais, jy’t gróót talent. In daardie job soek party juis dat jy hulle van binne af buitentoe bring met jou mond of jou voël, of met jou prate.” Ek was goed met al drie daai goete: mond, voël en praat. Antie Yvette: “Kwit, kind, jy’s langasem.” Antie Yvette proe na die appelkoosballs in die glasflesse op die counter en ek kon my hele kop tussen haar warm pramme inwurm en daar onder ook, nóg warmer en sopwaternat. Antie Yvette het nooit, soos baie van die ouerder anties, juices uit ’n buisie onder die matras nodig gehad nie.
Eddy het vertel van De Lange Tafel en dis nou eers, noudat ek ook ’n man is, dat ek verstaan hoe party mense al meer praat hoe meer hulle verlang en ander al minder of niks. Soms is die baiepraters lekker, ander kere verkies ek die stilles. Soos die vrou wat nou hul plek huur. “I’m Scarlett,” sê sy die dag toe ek die espresso voor haar neersit en liggies grap, net so ’n ou sinnetjie oor ma’am se alewige werkery op ’n plek waar mens eintlik moet ontspan, of hoe? Maar sy worry nie, sy’s vriendelik, nes haar fooitjies.
Sy gebruik mooi woorde, nes Mr D’Oliviera en Erik. Ook so ’n glimlag met brieke, dalk is dit iets van slim mense. Nie suinig nie eerder skaam én cosy in jou eie slippers.
Scarlett huur die huis weer net vir ’n tyd om ’n boek wat sy skryf nou heeltemal klaar te skryf, en ek vra of sy weet Erik was ook ’n skrywer. Sy sê net yes, niks meer nie en ek bly toe ook stil. Haar vel is glad en lig, jy kan haar ouderdom nie raai nie. En daardie been oor die boonste pyp van die fiets, jong, ek wonder.
Die vorige jaar het sy ook ’n paar maande gehuur en van toe af al kom sy hier. Ry op haar fiets, regop-orent soos ’n graatjie, by ander plekke verby om haar fiets teen Salomo se Kat se muur te parkeer. Wanneer sy die twee trappies na die stoep op, verbeel ek my maak haar een heup anders as die ander een. Dan kyk ek stipper, sonder dat sy sien, maar dan sien ek weer niks.
“Your espresso is the finest in the village.”
Village. Nie town nie. Nie this place nie.
Mr D’Oliviera het graag uit sy gedigteboeke gelees van die wasteful war wat standbeelde in hul kanon in vernietig het, want hy was in Engeland, hy’t dit met sy eie ore gehoor, sulke Shakespeare. Dink, Lucky, dink, onthou, en iets root out … nor Mars his sword nor wars iets iets burn, the something record of your memory. Maar eers toe Scarlett daardie sewe, nee, agt woorde sê, toe eers hoor ek dit met my eie ore. In Salomo se Kat: Shakespeare.
Een oggend, uit die bloute, vra sy my oor die draai en die lorries om Erik-hulle se huis. Ek kon sien sy weet ’n dorp is nie ’n plek waaroor jy moet mond uitspoel net omdat jy reken jy’s van ’n groter plek – en dit nog ’n ander land – nie. Daar moet tog ’n goeie rede wees hoekom hulle die hoofstraat oorslaan – al is daar selfs buite die olyffees en die appelkoosfees en die bergfietsfees nooit juis baie verkeer nie en nie een verkeerslig nie, minderige voetgangers, selfs Vrydagmiddae.
D’Oliviera was al mankoliek gewees hier in die outehuis langs net een rakkie boeke, wat hy altyd gesê het, is sy kinders, sy boeke, toe het hy steeds gepreek: “Jy’s nie dom as jy vrae vra nie, Lucky Marais, jy’s dom as jy nié vrae vra nie.”
Ek weet self nie hoekom die lorries daardie pad ry nie en nie met die hoofstraat langs nie, maar ek raai dis oor hulle kan jaag en dis ook wat ek vir haar sê. Pla dit haar? wil ek weet.
Nee, nee glad nie.
Ek