Пьесалар / Пьесы. Туфан Миннуллин
җырлыймын бырдыйны –
Бырдый белән шырдыйны;
Җырламас идем шырдыйны,
Тыңлаучысы шыр тиле.
Монысы ничек?
Әҗәл. Мин, Әлмәндәр, синең янга килгәннән бирле гел синең сүзеңнән чыкмый йөрим, әйеме? Син гел мине мыскыл итәсең, әйеме? Гел миннән көләсең, әйеме? Ярамый бит болай, агай-эне. Ярамый болай, Әлмәндәр дус. Яратам бит мин сине. Яратмаган кеше белән араны тиз өзәм мин.
Әлмәндәр кычкырып көлеп җибәрә.
Йә, нигә көләсең, ә, нигә көләсең?
Әлмәндәр. Көлке.
Әҗәл. Нәрсәсе көлке. Йә, нәрсәсе көлке инде?
Әлмәндәр. Үлемне әйтәм. Үлем көлке.
Әҗәл. Көлке түгел, Әлмәндәр дус.
Әлмәндәр. Көлке. Адәм баласы ыспутникка утырып җиде кат күктә җыр көйләп йөри, Газраилнең маңгаена чиертеп үтә, җиргә төшә дә юктан гына үлеп китә. Көлке булмый ни булсын. Эх, чурту-матыр, дөбер-шатыр… Миңа ярый да инде… Япь-яшь егетләр бит, жибадур кебек егетләр!.. (Русча җырлап җибәрә.)
Ассалуди, былгаруди
Гулять иттек кыз белән…
Аңлыйсыңмы: ассалуди, былгаруди. Беләсеңме син ул сүзне? Белмисең. Ә мин беләм.
Әҗәл. Яратам мин сине, Әлмәндәр дус. Валлаһи дип әйтәм, тимәс идем мин сиңа… Нишлим… Кил, Әлмәндәр дус, кочаклап үбим бер үзеңне.
Әлмәндәр. Анысы булмый, Әҗәлетдин.
Әҗәл. Яратмыйсың син мине, Әлмәндәр, беләм. Дошман күрәсең. Эх!.. (Әлмәндәрнең казакие өстенә ава да гырлап йокыга китә.)
Әлмәндәр, аның янына килеп, йоклаганмы-юкмы икәнен карый. Әҗәлнең йоклаганлыгына ышангач, казакиен тартып алып, шыпан гына бакчадан чыгып ычкына.
Пәрдә.
Икенче пәрдә
Интермедия
Прологтагы күренеш. Сәхнәдә Газраил белән Фәрештә.
Газраил. Бер мең биш йөз илленче номерлы Әҗәлдән хәбәр юкмы?
Фәрештә. Юк.
Газраил. Нишләп йөри ул? Унике сәгать вакыт үтте. Әлмәндәр һаман да исән. Нәрсә бу?
Фәрештә. Белмим. Бәлки, Әлдермеш авылын таба алмый йөридер.
Газраил. Юкны сөйләмәгез. Кесәсендә Җир өстенең картасы бар.
Фәрештә. Сез булып сез дә картадан Әлдермешне таба алмадыгыз.
Газраил. Күп белмәгез. Барыгыз, эшегездә булыгыз!
Фәрештә китә, Әҗәл керә.
Әҗәл. Мөмкинме?
Газраил. Һә, кайткан. Кайда Әлмәндәр?
Әҗәл (башын аска иеп). Юк.
Газраил. Ничек «юк»?
Әҗәл. Кызгандым мин аны.
Газраил. Нәрсә-ә?!
Әҗәл. Кызгандым. Жибадур кебек тап-таза, менә дигән кеше.
Газраил. Нинди жибадур?
Әҗәл. Әлдермеш авылында «живодёр» дигән сүзне үзгәртеп, «жибадур» диләр. Ләкин яхшы мәгънәдә кулланалар. «Болото» дигән сүзне «мулата» диләр. «Во саду ли в огороде» дигән җырны «Ассалуди былгаруди» дип җырлыйлар.
Газраил. Син нәрсә лыгырдыйсың?
Әҗәл. Лыгырдамыйм, дөресен әйтәм. Әлмәндәр үзе җырлады. «Ассалуди былгаруди гулять иттек кыз белән» дип җырлады.
Газраил (Әҗәл каршына атылып килеп). Син!.. Син Әлмәндәрне алып киләсе урынга җыр өйрәнеп яттыңмы?! Бу ни бу?! Нәрсә бу?! (Шулвакыт телефон шалтыраган