Кая чабасың, гомер юртагы? / Куда мчишься, рысак жизни?. Рафкат Карами
салкын җиргә таянып торып басты. Башын селкеде, чалбар балакларын, пиджак итәген каккалады. Куакларны аралап, тар сукмаклы ачыграк урынга чыкты, як-ягына каранды. Ниһаять, үзенә нәрсә булганын хәтерендә яңартты.
Ул кичке якта төзелеш комитетының торак-көнкүреш комиссиясе әгъзасы белән әүвәл Северный бистәсендә, халык телендә «сипушка» дип йөртелә торган, туган-тумачасының ихатасында тактадан әмәлләнгән, мунча хәтле генә өйдә яшәүче бер балта остасында булды. Аннары алар идарәнең өченче участогында монтажчы булып эшләүче берәүнең өенә бардылар. Билгеле, бу аның үз йорты түгел, ә Соцгород читендәге ике катлы барактагы кысан гына бер бүлмәдән гыйбарәт булган яшәү урыны. Ир кеше хатыны һәм ике кечкенә баласы белән шунда яшәп ята. Төзелеш идарәсендә ике ел эшли, хезмәтендә гаеп-кыеклары юк. Чиратны бераз алгарак күчереп булмас микән, дигән ният белән язылган гаризасы бар. Тикшерү шуның өчен кирәк дип табылган. Моны Габделнурга идарәнең профсоюз оешмасы рәисе җиткерде. Комиссия әгъзалары монда да Северный бистәсендәге эшне башкардылар: бу эшченең дә яшәү шартларын үз күзләре белән күреп, кирәкле кәгазьләрне карап-барлап, акт төзеделәр. Хуҗа бик кыстаса да, юк сәбәпне бар итеп, чәйгә калмадылар. Хатыны, аптырагач:
– Утырыгыз инде, зинһар, аштан олы булмыйлар инде, – дип тә карады.
Дөресен генә әйткәндә, шушы тирәдәге заводларның берсеннән китеп, фатирлы булуга өмет итеп, төзелешкә килгән бу адәм Габделнурның да, аның юлдашы комиссия әгъзасының да аралашкан-белешкән кешесе түгел. Аңа карап кына, аны йә яхшы, йә начар бәндә дип әйтергә хаклары юк. Шулай да бүгенгедәй тикшерү вакытларында итәкне җыеп йөрү хәерлерәк, актыктан сүз әйтерлек булмасын. Моны аларга төзелеш комитеты рәисе һәрдаим кисәтә килә. Шуңа күрә, монда гаилә башлыгының да, хатынының да гозерләп кыставына карамастан, чәйләмәделәр. Белеп торалар: табынга утырсаң, чәй янына мәе дә чыгачагы көн кебек ачык; әле бер шешә белән генә чикләнсәләр бик ярый. Аннары инде, бердән, соңга калына (Габделнурның иптәше гаиләле иде, әле өенә – Каравай бистәсенә кайтмаган бит), икенчедән, син бу хуҗага үзеңне бәйле кеше итеп тоя башлыйсың, аның торак хәлен яхшыртуга, ягъни мәсәлән, чиратын алгарак сикертергә (кемнәрнедер узып, арткарак калдырып) тиешле кебегрәк буласың, кыскасы, син аңа бурычлы сыманрак бер хәлгә тарыйсың. Гәрчә монысы инде – чиратны үзгәртү – идарә башлыгы, партбюро секретаре һәм төзелеш комитеты рәисе фикерләренә таянып, профсоюз комитеты утырышында хәл ителсә дә.
Хуҗа:
– Ярар инде, алайса, гаепләп китмәгез инде, бераз гына утырсагыз да була иде, – дип нәүмизләнеп, эш кешеләрен тышкы ишек төбендә озатып калды.
Барактан чыккач, юлдашы бер якка китте, Габделнур – икенче якка. Караңгы төшә башлаган, якын-тирәдәге өйләрнең һәм ике-өч катлы йортларның тәрәзәләре саргылт төскә кергән. Көне ямьсез, җил, карасу авыр болытлар түбәнтен генә агыла. Урамда кеше-кара сирәк, бала-чага да күренми.
Гөнаһ шомлыгына каршы дигәндәй, егетнең юлы бакча аркылы иде. Кинәт