Жаллод аёл. Наби Джалолиддин
катта экан, – дея беихтиёр унинг елкасига қўлини қўйди Жела. – Кейин аканг ўлдими?
– Ҳмм…
– Немислар ёмон экан! – Жела чўнтагидан конфет чиқарди-да, Настяга узатди. – Ма, попукли! – Бунақа қандни уларга «уруш болалари» келмасидан олдин кунора беришарди, биттасини неча кунлардан бери сақлаб юрганди.
Настя конфетни қоғозидан ажратиб, дарров оғзига солди-да, лунжини шишириб сўра бошлади.
– Ширинми? – сўради Жела ғилқ этиб ютинаркан.
– Ҳмм…
– Юр, акамнинг олдига, – деди Жела унинг қўлидан тутиб.
Шу-шу улар ўртоқлашиб, ҳамиша бирга юрадиган бўлишди.
4
Урушдан кейин одамлар бошқача бўлиб қолишди: бир-бирларига меҳрибонроқ, доимо яхши гап кутадиган, бир бурда нонини ҳам ким биландир бўлишадиган… Бу умидбахш онлар эди. Кимдир отасидан ёки эридан ажраганди – буни аниқ билса ҳам, кутишдан чарчамасди, йиғлаб туриб жилмаярди. Тирикларга эса туну кун интизор эдилар. Чунки бу халқ ғолиб бўлганди: ярим дунёни қон қақшатган фашизм балосини йўқ қилганди… Барча оқ ёки оч тусли либослар киярди ва қадамларини катта-катта босиб, шодон юрарди. Кўпинча кўзларидан ёш аримасди, лекин кулишарди. Радиокарнайлар Совет Иттифоқининг раҳбари, фашизм устидан қозонилган ғалабанинг бош меъморини, коммунистик партия ва шўро халқини тинмай шарафлар, ортидан ғолибларнинг тантанавор куй-қўшиқларини тиндирмасди… Бир неча йил шу тақлид ўтди.
Бу орада «детдом»чилар ҳам Сталин ва фирқа ҳақида шеърлар айтадиган, айтимлар хиргойилайдиган бўлишди…
Жела билан Настя ҳамиша бирга эдилар. Энди улар ўсмир – қошу кўз, юзларида бўй қизларнинг нуқси кўрина бошлаганди. Одамларда фақат яхшиликни кўриб-гумонлашар, одамхўр фашистлар хаёли Настяни қарийб тарк этганди, ҳатто кейинги пайтларда кўп китоб ўқийдиган, бекитиб-нетиб шеърлар қоралаб юрадиган бўлиб қолганди. Буни бошқалар тугул, Жела ҳам билмасди. Фақат унинг акаси Леонид-Лёняга рўпара келганида кўйи ўзгарар, ичидагиларни бировга ошкор этиб қўяётгандек туюлаверарди…
Бир куни Жела тушликдан чиқаётганида, эшик олдида, гўё шунча болалар ичида унигина кўраётгандек, бош ошпаз Ринат чорлаб қолди. Уни ҳамма қатори танир, тўқнаш келса, ёши катта эмасми, устозлар ўргатганларидек салом бериб ўтарди. Лекин ўзини танишини ўйламаганди ҳам.
– Анжелина, – деди у исмини тўлиқ айтиб, қачонлардан бери уни ҳеч ким бундай атамаганди, – буёққа кел.
Сочлари тим қора, оқ юзи силлиқ, оҳудек қизалоқ кўпчиликдан ажралиб, Ринатга яқинлашди. У шундайин «муҳим одам» (Ахир емак-ичмак масаласи ҳамон биринчи ўринда турарди-да) чақираётганидан хурсанду шодон сакраганча, унинг ёнига борди.
– Яхшимисан? – дея сўради Ринат негадир кўзлари йилтираб, шунинг ортидан ён-верига олазарак қараб қўйди. Ўнг қўлида ниманидир ортига яшириб турарди.
– Раҳмат, Ринат амаки, – деди қиз шаталоқ отишга ҳозир бузоқчадек. Қанақа амаки, шунчаки Ринат деявер. – Бош ошпазнинг афти росмана буришди. У ўттиз беш ёшлардаги оқ-сариқ юзли келишган йигит эди. Негадир урушда қатнашмаганди, у вақтларда буни суриштириш элда одатлигидан ҳамма ҳайрон бўларди.
– Мана