Hekayələr. Исмаил Шихлы
yerinə getmək üçün konkaya minməyə belə pulu yox idi, beş-on qəpiyin əlində əsir qalmışdı. Çox vurnuxmuş, ümidi gələn yoldaşlarından borc istəmiş, verən olmamışdı. Bəlkə, onların da pulu yox idi? Tələbələrin cibinin boş anları azmı olur?! O, piyada getmək, qaça-qaça özünü qıza yetirmək, küçələri kəsəsinə addımlayıb konkalardan, faytonlardan sürətlə gedib Ləbibənin yanında olmağı arzulasa da, başa düşmüşdü ki, gecikib.
Yağış çisələyirdi. Daş döşəməli küçələr islanmışdı. Novçalardan axan sular şırıldayırdı. Daniyal darıxdı, ağzı üstə çarpayıya yıxılıb yastığı didişdirdi…
Birdən otaqda ayaq səsləri eşidildi. Addımlar yaxınlaşdı və onun çiyninə toxundular. Çevrilib başı üstündə dayanan tələbə yoldaşına baxdı. Bu onların sinfində oxuyan ən sakit, ən kasıb və ən qaradinməz tələbə idi. O, eynəyinin altından sakitcə baxırdı. Bu baxışlar o qədər qayğıkeş, ürəkaçıqlığı və canıyananlıqla dolu idi ki, Daniyal susa bilmədi. Ondan kömək almaq üçün yox, yüngülləşmək, ürəyini boşaltmaq üçün dərdini açdı. Eynəkli oğlan gülümsündü, əlini cibinə salıb üç manat çıxardı. Sakitcə yoldaşına uzatdı. Daniyal əvvəlcə tərpənmədi, mat-mat yoldaşına baxdı və birdən pulu qapıb bayıra cumdu, pillələri üç-üç, beş-beş atılıb küçəyə çıxdı. Dayanacaqdan uzaqlaşan konkanın arxasınca özünü yetirib ayaqlığa atıldı. Arxada dayanmadı, məsafəni qısaldacaqmış kimi adamları yara-yara qabağa keçdi, konkanın dayanacağa çatmasını gözləyə bilmədi, dözümsüzlük edib yerə atıldı, qaça-qaça özünü görüş yerinə yetirdi.
Ləbibə getməmişdi. Yağışın altında gözləmişdi. Daniyal sevindi, əlini uzadıb görüşmək istədi. Qızın soyuq baxışı onu tərpənməyə qoymadı. Dayandılar. Dinmədilər. Birdən Ləbibə dabanı üstə fırlanıb geri döndü. Daniyalın çağırışını eşitmədi, onun dediklərinə qulaq asmadı. Çiskinli havada, köhnə şəhərin dar küçələrində, döngələrdən birində görünməz oldu, əbədi yoxa çıxdı…
Qız bir də saata baxdı. Qoca onun getməsini görmək, gecikmiş oğlanın həyəcanlarının şahidi olmamaq üçün pəncərədən geri çəkildi. Qatıq qabını götürüb qaşıqladı. Ancaq səbri çatmadı. Əyilib oğruncasına pəncərədən boylandı. Birdən onun sifəti işıqlandı. Oğlan gəlmişdi. Həmişəki kimi divar tərəfdə, pəncərənin altındakı balaca skamyada, ağacların alaqaranlıq kölgəsində durmuşdular. Çisələyirdi. Damlalar irilənib yarpaqlardan süzülürdü. Onlar yağışdan qorunmaq üçün sıx yarpaqların altına çəkilmək istədilər. Quru yer tapmadılar. Ayaqlarının altındakı yarpaqlar xışıldadı. İri damlalar xəzəldə tappıldadı, ancaq onlar getmədilər. Küncə qısılıb plaşı başlarına saldılar. Damlalar plaşı döyəclədi.
Qoca bədəninin giziltisini unudaraq pəncərəni azacıq araladı. Çiskinli havada, islaq yarpaqların arasından uzaq ulduzlar kimi tutqun görünən işıqlara baxdı. Sakitcə nəfəs alıb kresloda oturdu, şalı dizlərinə çəkdi…
Maşınların təkərləri yaş yollarda şırıldayırdı. Çiskinli yağışın narın səpələntisi ağacların yarpaqlarında yeknəsəqliklə səslənirdi. Pəncərənin nəfəsliyindən içəri nəmli hava dolurdu. Bayırda xəzan yarpaqları, içəridə isə stolun üstünə və döşəməyə səpələnmiş pullar xışıldayırdı.
İclasçı
Bəhlul ağ brezent ayaqqabısını diş tozu ilə silib daha da ağartdı. Yaxası və qollarının ağzı işləməli ağ köynəyini geyindi. Nazik kəmərini üstdən bağlayıb köynəyin qırçınlarını yanlara sığadı. Yuxarıdakı düyməni bağlamadı. Yaxası açıq qaldı. Evdən çıxmazdan əvvəl güzgü qabağında dayanıb gur, qara saçını geri daradı. Teli qıvrılıb aralandı və qaşının üstə düşdü. Həmişəki kimi, bu gün də təzə qəzet almaq üçün asta addımlarla qəsəbənin mərkəzindəki meydançaya doğru yollandı.
İkimərtəbəli, başabaş uzun eyvanlı mehmanxananın qarşısındakı qəzet köşkünün yanına yenə də adamlar toplaşmışdılar. Onlar adətləri üzrə bir saat əvvəl buraya yığılır, faytonla vağzala, qatarı qarşılayıb qəzet gətirməyə gedən poçt işçisini gözləyirdilər. Fayton küçənin başında görünən kimi, növbəyə dayanırdılar. Qəzetsatan isə qəsdən köşkün qapısını yarım saat da gec açır, adamların növbəyə dayanmasından ləzzət alırdı.
Fayton hələ görünmürdü. Adamlar bikarçılıqdan darıxır, vaxtilə hansı bəyinsə evi olan mehmanxananın göy dirəkli, göy məhəccərli eyvanında oturan qonaqlara altdan-yuxarı gözaltı baxır, öz aralarında nəsə pıçıldaşıb gülüşür, qəribə, məzəli zarafatlar edirdilər. Görünür, bu istidə xeyli gözləməli olacaqdılar.
Bəhlul kənara çəkildi. İri cökə ağacının gövdəsinə söykənərək cibindən balaca bir şeir kitabı çıxardı. Yenicə oxumağa başlamışdı ki, onun qarşısında dayandılar.
‒ Bağışlayın, bu saat işiniz yoxdur ki?
‒ Yox. Necə bəyəm?
‒ Sizi hakim çağırır.
‒ Kim?
‒ Sudya10.
‒ Mənim sudya ilə nə işim var?
‒ Bilmirəm, gedək, özündən soruşarsınız.
Bəhlul kitabı örtdü. Bir anın içində on doqquz illik həyatının bütün cığırlarını dolaşdı, ötən illərə gedib, geri qayıtdı və məhkəməlik bir işə rast gəlmədi.
Kiçik qapıdan içəri keçdilər. Bəhlul dəsmal çıxarıb tərini sildi və içəri sərin olsun deyə pəncərəsinin taxtaları örtülmüş alaqaranlıq otağın küncünə doğru baxdı. Stolun arxasında oturan adam Bəhlulun heç nə görmədiyini başa düşdü və taxtaları araladı. Dərhal üstü qırmızı örtüklü stol, iri mürəkkəbqabı, bir az bəridəki çaydan, stəkan-nəlbəki və söhbət edən iki adam günün zolağında yerdən çıxmış kimi peyda oldu. Bəhlul oturanın birini tanıdı. Yaxın məktəblərdən birində ədəbiyyat müəllimi idi. O birisini isə ilk dəfə görürdü.
Hakim ayağa durdu. Bəhlula əl verdi və çəkib yanında oturtdu. Çaydandan armudu stəkana çay süzdü.
‒ Əvvəlcə bir stəkan çay iç, susuzluğun kəssin, sonra sənə zəhmət verəcəyəm.
Bəhlul sakitləşdi və stəkanı qabağına çəkdi.
‒ Yəqin ki, yay tətilinə gəlibsiniz?
‒ Bəli.
‒ Lap yaxşı. Demək, boş vaxtınız var.
‒ Var. Necə bəyəm?
‒ Bilirsinizmi, ‒ hakim səsinə bir az da mehribanlıq verdi, ‒ bu gün bir cinayət işinə baxmalıyıq. Ancaq iclasçımızın biri xəstələnib. Mən də məhkəmənin işini təxirə salmaq istəmirəm. Xahiş edirəm, iclasçı olun.
Bəhlul stəkanı nəlbəkiyə qoyub mat-mat hakimin üzünə baxdı.
‒ İclasçı nə deməkdir?
Hakimdən qabaq Yunis müəllim dilləndi:
‒ İştirak edərsən, görərsən. Bir də, bilirsən, nə var, gərək həyatı öyrənəsən. Eşitmişəm, yazı-pozun da var.
Hakim