Məktəbə dəvət. Рашид-бек Исмаил оглы Эфендиев

      Ey günü qara, işi ah ilə əfğan bacılar,

      Halı heyvana münasib, adı insan bacılar,

      Ey gözü kor analar, xanəsi viran bacılar,

      Tökməyin göz yaşı yaslarda kənar adəm üçün,

      Hər kəs öz halına olmalıdı giryan42, bacılar.

      Mərifətli ananın tərbiyəsi övlada

      Başqa təsir verər, hikmətini qan, bacılar.

      Cır ağac olmasa peyvənd43, verər meyvə acı,

      Abidar44 olmağa yox meyvədə imkan, bacılar.

      Elmsiz bir anadan başqa cür övlad olmaz,

      Hər təbiət çəkəcək əslinə, mütləq, bacılar.

      Necə ki, söylədi şeirində Füzuli atamız:

      “Ləl olarmı qara daş, eyləsən al-qan”, bacılar.

      Əgər əbnayi-vətən45 qalsa cəhalətdə, səbəb

      Ən qabaqca anadır qalmaqda nadan, bacılar.

      Atasilə anası olsa avam, övladın,

      Qalır övlad da avam, bisəmər heyvan, bacılar.

      Ata övladına zülm olmağı layiq görməz,

      Qoymaz övladını heç vəqt də giryan, bacılar.

      Atalar qızlarına şəfqət edib, rəhm etsə,

      Oxudar məktəb açıb elmlə ürfan, bacılar.

      Olsa hər ailəmiz bir mədəniyyət ocağı,

      Mərifət mərkəzi bir mənbəi-ürfan, bacılar.

      Ey balam! Sən neçin yatmayırsan?

      Hər zaman ah edib ağlayırsan?

      Yuxlamış, gün batıb, rahat olmuş,

      Hər kəsə bu yuxu bir adət olmuş.

      O zaman gördülər, gün batıbdır,

      Quşlar öz mənzilində yatıbdır.

      Həm toyuq, həm cücə, həm xoruzlar,

      Həm böyük, həm kiçik indi yuxular.

      Sən də yat, ey quzum, rahat olgil,

      Yuxlamaq adama nəfdir46, bil!

      Yum gözün, ağlama, etmə şıltaq,

      Kəs səsin, dincin al, Allaha bax!

      Davud ismində bir nəfər aşpaz,

      Olmuş idi xəyanət əhli bir az.

      Ağası qovlamışdı qulluqdan,

      Gedib olmuşdu sərkərə47 çoban.

      O güdürdü öz qoyun sürüsün,

      Hər gün əskildirdi bir-ikisin.

      Söyləyirdi camaata Davud:

      “Dadanıbdır qoyunlara bir qurd,

      Sürüyə gəlmiş Allahın qəzəbi,

      Öldürən yoxdur belə biədəbi”.

      Eşidən hirslənirdi öz-özünə,

      İnanıb Davudun şirin sözünə.

      Yağıdır qurd, deyirdilər, qoyuna,

      Xalq məəttəldi belə bir oyuna.

      Meşəni basqın etdirib, hər dəm,

      Qoydular pusquda bir neçə adəm.

      Alaçıqda nə tövr48 isə hər gün,

      Davudun bişmişi ət idi bütün.

      Gah bozbaş bişirirdi, gah kabab,

      Gah dolma bişirirdi, gah qutab.

      Qurdu kənd əhli burda karı görüb,

      Qurda lənət yağış kimi töküb,

      Aranırdı meşə, düzən, dağlar,

      Molla da qurdun ağzın bağlar.

      Bir əsər zahir olmadı qurddan,

      Soruşan yoxdur bircə Davuddan:

      “Nə üçün qurda atmısan böhtan,

      Sən özün qurd imişsən, ey çoban!”

      Qaldırır kotanın qulağın cütçü,

      “Hiş!” – deyib durğuzur ulağın cütçü.

      Hayqırır kəlinə: “Aslanım, yeri,

      Maralım, məstanım49, ceyranım, yeri,

      Ümidim, öz arzum, öz canım, yeri”.

      Dincəldir arabir ulağın cütçü,

      Bol verir həm otun, alafın cütçü.

      Şumunu qurtarıb çəkir malasın,

      Arıtlar50 kötükdən, daşdan talasın

      Seçib toxumunu, çəkir cəfasın.

      Qızardır gül kimi yanağın cütçü,

      Qalayır evində ocağın cütçü.

      Traktor gəlmişdir yeri sökməyə,

      Dırmıq çəkib, şuma toxum səpməyə,

      Cütçülərə abadanlıq tikməyə.

      Bağlamaz patava51, dolağın cütçü,

      Bulamaz batdağa dolağın cütçü.

      Doldurub anbarın, çardağın cütçü,

      Bəsləyər əyalın, uşağın cütçü.

      İgid tək bəzəyir bağı, bostanı,

      Yığır, yığışdırır bağı, meyvanı,

      Rahat olur qışda cütçünün canı.

      Saxlayar evində bol sağın cütçü,

      Yeyər-içər südlü qaymağın cütçü.

      Bir cüt natəmiz quyruqlu dana

      Qoşardı xışına Vəli yan-yana.

      Eşərdi həftədə bir faiz yeri,

      Qazırdı həm yaz, həm payız yeri.

      Səpərdi toxumun, əkib talasın,

      Sürərdi malasın, çəkib alasın.

      Zəhmətin çəkərdi hər il əkinin,

      Nəhayət, götürüb orağın, çinin

      Biçərdi, bağlardı dərzini Vəli,

      Salardı xırmanı, qoşardı vəliСкачать книгу