Ибройим Юсупов. Шарап Уснатдинов
target="_blank" rel="nofollow" href="#n4" type="note">4 тўқайда”, дегандай шу тарзда чангали билан панжаси овулда ётган қорамолга тўлиб, йигитларнинг кайфияти ўзгача тус олди. “Қаёқнинг қизи? Кимнинг қизи?” деган саволлар қордай бўралаб ёғди. Ибройим эшитмагандай бўлиб ўтираверди. Эшитиб ўтирганлар билан билиб ўтирганлар ҳам лом-мим деб оғзини очмади. Гапиргилари келса ҳам “пишмаган нарса”, “ёшлик ҳаваси”, “иккаласи бир-бирига ярашадигандай эмас-ку”, дегандай хаёлларга борса ҳам, анча вақтгача ивимайдиган Ибройимнинг феълидан қўрқса ҳам индамади.
“Ўқишни биткардинг, тепангда бошпананг бор. Маҳтумқули айтганидай “Йигит боши омон бўлса, молли бўлар, молсиз бўлмас”, “нима бўлганда ҳам тезлат, тўйни ҳаммамиз биргалашиб ўтказамиз”, – деб тарқалишди.
5
Кечадан буён қўлда турмай чирқираб йиғлайверган набирасини зўрға ухлатган Хонбиби элти овулдан юборишган ярим қоп гуручни тозалаб олиш учун энди уннаётганида “Элти, уйдамисиз?” деган товушни эшитиб, ялт этиб орқасига қаради. Эшик олдида айлана қилиб тикилган қундуз телпагининг мўйнаси кўзига тушиб ярашган, хипча белли кўйлаги, оёғидаги баланд пошнали этиги руссияликлар урфи бўйича кийингани такаббур кўриниш бериб турган аёлни бирдан таниди.
Таниганда қандай… қирқ учинчи йилнинг қишида “даҳо”нинг номига қўйилган шаҳарни немислардан озод этганда бешинчи овулга келиб концерт бергани хотирасига муҳрланиб қолган. Ўшанда Хонбибининг тенгдош дугоналари: “Юр, қани! Элти бўлсанг-да қўшиқ тинглаб, ғамгин кўнгилларни овутиб қайтайлик. Элтичилигинг нима сенга қуён олиб келаяптими?” – деб қўярда-қўймай шу концертга эргаштириб боришган эди. Вой-бўй, ўшанда бу аёл жўшиб, одамларнинг кўнглини кўтариш учун не муқомларга тушиб қўшиқ айтмади дейсан. Мунгли кўзларга кулки изларини солиб, қотиб қолган қабоқларни ивитиб, овул аҳлини бир силкинтириб кетган эди. Сўнгра Генжа хотиннинг уйида мол сўйилиб, Ибройимжони артистлар хизматида бўлган эди. Бундай воқеалар унутиларми сира?
Қўлида қоғозга ўроғлиқ бозорлиги билан Айимхон кириб келганда элтининг кўз олдидан ўша воқеалар тез-тез ўта бошлаган эди.
– Вой-бўй, келақол, чироғим, – дея меҳмон билан қўл қовуштириб кўриша сола “ҳозир-ҳозир” деди-да, ёш келинчаклардай чаққонгина уйнинг тўрига ўтиб, кўрпача тўшади. Ёши ундан анча катта бўлса-да, суст босиб, сал довдирагандек бўлди. Келган меҳмон анов-манов эмас, Айимхон Шомурадова эди. Эл ёпирилиб йўл бериб, ардоқлаб уйининг тўрига ўтқизадиган бу атоқли аёл кечаги уруш йилларида қанчадан-қанча қабарган кўнгилларга малҳам бўлиб, бир майдон бўлса-да, ҳар кимнинг ўзлигини англаши, эгилган бошларини кўтариб, одам эканлиги ҳис этиши учун хизмат қилган…
Меҳмон тўшалган кўрпачанинг бир бурчагини қайирди-да, омонатгина ўтирди. “Бу бизнинг чанғарағимизга кўрсатган ҳурмати бўлса керак”, деб ўйлади Хонбиби элти.
– Чеча, омон ўтирибсизми, уй ичларингиз соғми, шоир қайним омон-эсон юрибдими?
– Шукр, чироғим, шукрчилигимиз кўп.
– Янги уйларингиз муборак бўлсин. Келин тушириб, гумбурлатиб тўйлар бергайсиз. Уйингиз ўзларингиз яйраб ўтирадиган