Antikacı Dükkânı. Чарльз Диккенс
oradaki satılık bir iki parça eşyayı incelermiş gibi göründüm, çevremdekilerle pek az ilgilendim.
Sessizlik pek uzun sürmedi. B. Swiveller yüreğinin mis kokulu tepelerde olduğunu, Arap kanlı atının büyük başarılar kazanmasını, kendisine sadık kalmasını istediğini ahenkli bir sesle birkaç kere tekrarladıktan sonra, gözlerini tavandan ayırıp yine düpedüz konuşmaya koyuldu. Sonra, sanki o anda aklına gelmiş gibi, sözünü kesip:
– Fred, dedi. İhtiyar herif iyi niyetli mi?
Arkadaş zayıf bir sesle sordu:
– Bunun ne önemi var?
– Hiç, ama öyle mi?
– Elbette öyle. Hem, öyle olsa da olmasa da bana ne?
Dick Swiveller, bu karşılıktan daha genel bir konuşmaya geçmek cesaretini almış gibiydi, olanca gücüyle dikkatimizi üzerinde toplama çabasına girişti.
Sözüne maden suyunun, genellikle iyi bir şey olmakla birlikte, tarçınla ya da birazcık konyakla zenginleştirilmezse mideyi üşüteceğini ekledi. Konyağın her bakımdan, özellikle masraf bakımından tercih edilmesi gerektiği kanısındaydı. Hiç kimse bunlarla ilgilenmeyince tütün kokusunun insanın saçından uzun zaman çıkmadığını, Westminster’de, Eton’da okuyan genç beylerin meraklı arkadaşlarından tütün kokusunu gizlemek için bol bol elma yediklerini, yine de çoğu kere, saçların bu inanılmaz özelliği yüzünden, yakayı ele verdiklerini anlattı. Kraliyet Birliği Üyeleri’nin dikkatlerini bu konu üzerine toplayıp böylesine hoşa gitmeyecek sonuçları önlemek üzere bilim kaynaklarında bu meseleye bir çare ararlarsa insanlığa gerçekten büyük iyilikleri dokunmuş kişiler olarak tanınacaklarını belirtti. Bu düşüncelerinin de ötekiler gibi ilgi görmediğini fark edince de Camayka romunun alkolünün fazlalığına, tadının güzelliğine rağmen ertesi gün de ağızda tat bıraktığını söyledi. Bu konuyu da tartışmaya hiç kimse yanaşmayınca, sırdaşlık derecesini artırıp daha dostça, daha anlaşılır bir şekilde konuşmaya başladı:
– Akrabaların dağılıp birbirleriyle anlaşamamaları çok acı bir şey, dedi. Dostluk kanadı asla bir tüy dökmezse, akrabalık kanadı asla kırpılmamalı; tersine, boyuna genişletilip sakin bırakılmalı. Her şey bir mutluluk, bir anlayış havası içinde olacakken bir dedeyle torunu niye birbirlerine korku saçıp düşman kesilsinler yani? Niye tokalaşıp bunu unutmayalım yani?
Arkadaşı:
– Çeneni tut, dedi.
Dick Swiveller:
– Başkanın sözünü kesmeyin, beyim! dedi. Beyler, bu durumda mesele size nasıl görünüyor? İşte şurada şirin bir dede var. Bunu katkısız bir saygıyla söylüyorum. Bir de yaramaz bir torun var. Şirin dede yaramaz toruna şöyle diyor:
– Seni büyüttüm, okuttum; Fred; hayata alışacak hâle getirdim. Genellikle gençlerin yaptıkları gibi sen de yolundan biraz ayrıldın; üstelik, eline de asla bir fırsat daha geçmeyecek, hatta bunun yarısını bile bulamayacaksın.
Yaramaz torun bu sözlere şöyle karşılık verir.
– Sen adamakıllı zenginsin; benim için de fazladan hiçbir masrafa girişmedin. Seninle birlikte gizli, esrarengiz, alavereli dalavereli bir hayat sürmekte olan, hiçbir eğlencesi bulunmayan küçük kız kardeşim için yığınla para biriktiriyorsun. Niye birazcık da yetişmiş torununa yardım etmeyesin?
O şirin dede bu sözlere, onun yaşındakilere pek yakışan neşeli bir hazırcevaplıkla, tatlı tatlı karşılık vermek şöyle dursun, tam tersine, birdenbire parlar, sövüp saymaya başlar, her karşılaşışlarında da bunları hatırlar. Şimdi, sorulacak basit bir soru var ki o da şu:
– Yaşlı adam yeteri kadar dünyalık verip durumu düzeltse, herkesi rahata kavuştursa ne iyi olurdu, değil mi?
B. Swiveller, bu söylevi bir yığın dalgalanmayla, el sallayışıyla tamamladıktan sonra, birdenbire, sanki bir tek kelime ekleyerek bu konuşmasının havasını bozmaktan kendini önlemek istiyormuş gibi bastonun sapını ağzına sokuverdi.
Yaşlı adam torununa dönerek:
– Allah aşkına, sen niye hep beni arayıp eziyet ediyorsun? diye sordu. O sefih arkadaşlarını niye buraya getiriyorsun?Benim hayatımın bir hiç sayılması gerektiğini, fakir olduğumu sana kaç kere söyleyeceğim?
Delikanlı dedesine soğuk soğuk bakarak:
– Ben de her şeyi bildiğimi sana kaç kere söyleyeceğim? diye sordu.
Yaşlı adam:
– Sen yolunu kendin seçtin, dedi. O yoldan git. Nell ile beni de bırak, çalışıp didinelim.
– Nell yakında kocaman bir hanım olacak, senin de inançlarınla yetiştiği için ağabeyi ara sıra gözükmezse onu unutacak.
Yaşlı adam gözleri parlayarak:
– Dikkat et de kardeşin hafızasının en kuvvetli olduğu zamanlarda seni unutmasın, dedi. Dikkat et de sen sokaklarda yalın ayak dolaşırken onun da kendisine ait cicili bicili bir arabayla dolaşacağı günler gelmesin.
Öbürü:
– Yani kardeşim senin paranı aldıktan sonra mı demek istiyorsun? diye sordu. Nasıl da tam bir yoksul adam gibi konuşuyor!
Yaşlı adam sesini alçaltıp, yüksek sesle düşünen biri gibi konuştu:
– Gerçekten, şimdi ne kadar da yoksuluz! Aman! Bu da ne hayat böyle! Bütün bunlar da hiçbir zararı, suçu olmayan, buna karşılık hiçbir işi tıkırında gitmeyen küçük bir çocuk yüzünden. Umut, sabır… Umut, sabır!
Bu sözler delikanlının kulağına gidemeyecek derecede alçak sesle söylenmişti. Dick Swiveller de, bu sözlerin kendi söylevinin o kudretli etkisiyle beliren bir zihin savaşmasını yansıttığını düşünüyormuş gibiydi; bastonunu arkadaşına şöyle bir dokundurup, onun iyi bir karşılık alması ihtimalinin kuvvetli olduğunu, kazançtan pay isteyeceğini belirtti. Bir süre sonra da yanıldığını keşfedince, uykusu gelmiş, canı sıkılmış gibi bir tavır takındı; kapı açılıp da kız görününce de birkaç defa, hemen kalkıp gitmelerini teklif etti.
3
Kızın hemen arkasından içeri pek sert yüzlü yaşlıca bir adam girdi. Cüce denecek kadar ufak tefekti ama başı, yüzü bir devin gövdesine uyacak kadar kocamandı.
Kara gözleri huzursuz, sinsi, kurnaz bakışlıydı; ağzı, çenesi kaba saba bir sakalın kıllarıyla kaplıydı; derisi de hiçbir zaman temiz, düzgün görünmeyen cinstendi. Yüzünün o acayip görünüşünü en çok artıran şey de hiçbir belirli amacı, herhangi bir kötü düşünceyle ilgisi olmayan sırf alışkanlıktan ileri gelen iğrenç gülümsemesiydi. Bu gülümsemeyle ağzının içinde oraya buraya dağılmış, rengi kaçmış birkaç azı dişi gözüküyor, adama soluk soluğa kalmış bir köpek havasını veriyordu.
Kıyafeti de kocaman uzun bir şapka, eskimiş koyu renk bir elbise, bir çift geniş pabuç, buruşuk boynunu açıkta bırakacak kadar kıvrılmış kirli bir beyaz atkıdan ibaretti. Başındaki saç da kırlaşmıştı; şakaklarının üzerinden kısacık, dümdüz kesilmiş bir tutam saç da kulaklarının üzerine doğru sarkıyordu. Kaba saba derili elleri pek kirliydi; tırnakları kıvrık, uzun, sapsarıydı.
Bu özelliklere dikkat etmeye yetecek kadar bol zaman oldu, çünkü bunların uzun uzadıya inceleme yapmadan göze çarpmaları bir yana, ayrıca içlerinden herhangi biri sessizliği bozuncaya kadar da bir hayli zaman geçti. Kızcağız ürkek bir tavırla ağabeyine yaklaştı, elini onun avucuna bıraktı. Cüce de (ondan bu şekilde söz etmemize izin verilirse), oradakilerin hepsine dikkatle baktı. Bu garip,