Уһаабыт сааскы түүн. Раиса Сибирякова
судургу майгылаах буолан биэрдэ.
– Эһиил оскуоланы бүтэрэр эбиккин. Ханна үөрэнэ барар былааннааххыный, туох идэни талан эрэҕин?
– Быраас буолуом.
– Оҕом ити кыра эрдэҕиттэн баҕата, – ийэм киэн тутта кыбытар.
– Быраас даа? – дьээдьэ Ноэль соһуйар. – Мин дьонум эмиэ доктордар этилэрэ. Бэйэлэрэ бас билэр клиникалаахтара. Ыраах, төрүт дойдубутугар… Шауляйга… Эһэм гарнизон лекара эбитэ үһү. Эн, кинилэр сиэннэрэ, эмиэ доктор буолуоҥ… Воистину, хаан хаалбат, удьуор быстыбат. Сир уһугар да тиийэн баран, дьүһүн да кубулуйан туран, баар буола турабыт, – чахчы долгуйбут көрүҥнэннэ, куолаһа титирэстээтэ. – Өйдүүбүн ээ, эриллэн түһэр кирилиэһи, аҕам кабинетын… көмүс чаһытын… пенснетин. Ол күндү да буолара…
Аҕам, аны мантан антах наар «аҕам» диирим, ийэбиниин кэпсэтиитэ маннык буолла.
– Найыл, мин эйигин өссө мантан тиийээт да кэргэннэнэн, оҕолонон-урууланан ырааттаҕа диибин ээ, – диир ийэм.
– Хантан? Эн барсыбатаҕыҥ дии. Маҥнайгы сылларга кыыс да аҕыйах этэ, сытыы уолаттар мэлдьи тайҕаҕа сылдьар киһиэхэ тииһиннэрбэттэр. Бастаан наар линия тардыытыгар сылдьыбытым. Сайыҥҥы куйааска-кумаарга, кыһыҥҥы тостор тымныыга тимир боробулуоханы кыһыл илиибитинэн таҥан сордонорбут. Сатаабат да буолан уонна сөптөөх тэрил да кэмчитинэн хаста-хаста үлтү түһэн диэн… токка да оҕустаран… доруобуйабын сүтэрэн, 44 сааспар бу ыарыһах буолан олордоҕум. Оччолорго, билиҥҥи курдук, элбэх техника суох, үлэҕэ куттал суох буолуутун тэрийии мэлигир. «Маннык кэмҥэ диэри бачча усталаах линия тардыллыахтаах» диэн буолар. Бүттэ. Бара тураҕын. Алмаас куората, онтон ГЭС… Ону «уһун солкуобайы» эрэ эккирэтэн сылдьар курдук араастаан саныахтара турар… Төрдүттэн түөрэ сүргэйиллибит үүнээйи буоламмын, ханна түбэһэрбинэн, оннубун була сатыыр кыһалҕаҕа сылдьан хагдарыйан эрдэҕим.
– Ээ, эрэйдээҕим сыыһын даа, – ийэм аһынан ымманыйар, – онтон манна кэлиэххин. Аскын-таҥаскын син тэрийэр этим буолбат дуо?
– Эйигин эргэ таҕыстаҕа, миигин давно-о и совсе-ем умуннаҕа-а дии саныырым. Онтукам төрүт да тахсыбатах эбиккин дии. Таах да эн барсыбытыҥ буоллар, ыал-ыал курдук бэрт баҕайытык олоруо этибит. Ыаллары өйүүллэрэ, бастаан бараакка туспа хос, онтон дьиэ элбээн истэҕин ахсын, квартира биэртэлииллэрэ. Оттон сулумахтар эрэйдээхтэр сылы-сыллаан уончалыы буолан балааккаҕа, хоско кыбыллан, хомнуо-хойут эрэ үчүгэйгэ тиксэр буоллахпыт. Интернациональнай дьиэ кэргэннэр бөҕө үөскээбиттэрэ, билигин да элбэхтэр. Өссө ол муода курдук, норуоттар доҕордоһууларын быһыытынан пропагандаланар. Молдаванка саха уолугар, украинка татаарга эргэ тахсыбыттара, литовец нууччаны, финн кореянканы, белорус бурятканы ойох ылбыттара.
– Тыый, үгүс да омук баар эбит. Хайдах кэпсэтэн, быһаарсан сылдьалларый? – ийэм биһикки сөҕөбүт. Мин санаабар баҕас, омуктар бары, ити киинэҕэ көстөрүн курдук, национальнай таҥастарын кэтэн сылдьаннар, бэйэлэрин эрэ тылынан кэпсэтиэхтээхтэр.
– Нууччалыы буоллаҕа эбээт, бары иллээх, биир тэҥ бырааптаах сэбиэскэй омуктар. Эн да биһикки