Стратегиялық менеджмент. Сауле Купешова
болжам ұйым қызметкерлерінің барлығына түсінікті болуы тиіс. Ұйымның ұзақ мерзім бойы қандай қызмет түрімен айналысатыны туралы менеджерлердің көзқарастары стратегиялық болжамды құрайды. Ол бізге «біз кімбіз, немен айналысамыз, неге жетуді көздейміз» деген сұрақтарға жауап беруі тиіс. Стратегиялық болжам компания жетекшілігіне ұзақ мерзімді даму перспективасына қатысты барлық күдіктерді жою үшін керек. Негізделген стратегиялық болжам – тиімді стратегиялық көшбасшылықты қамтамасыз ету үшін міндетті шарт. Егер өз бизнесінің айқын тұжырымдамасынан – қандай қызмет түрімен айналысады, нені қолға алуға болмайды және қандай ұзақ мерзімді бәсекелестік позицияны таңдау қажет екенінен хабарсыз менеджер көшбасшы немесе стратегияны әзірлеуші ретінде тиімді жұмыс істей алмайды.
Стратегиялық болжам немесе миссия қандай да бір компанияны басқалардан бөліп, оны өзіндік белгілерімен, қызмет бағытымен, даму жолымен ерекшелендіріп көрсетеді. Стратегияны тиімді әзірлеу ұйым не істеу керек, не істемеу керек және қайда бағыт алуы тиіс деген сұрақтарды анықтаудан басталады.
Екі компания да бірдей өнім, яғни жеке компьютерлер және планшеттер өндіргенімен, Apple компаниясымен салыстырғанда Samsung компаниясында қалыптасқан стиль олар ұстануға тиіс стратегиялық жолға ұқсамайды. Екеуінің бизнесті жүргізу мен бәсекелестер қақтығысында қолданатын әдістері де бір-бірінен еркшеленеді. Олар тұрмыстық техника өндірісі саласында көшбасшы болғанымен, General Electric және LG компанияларында әртүрлі ұзақ мерзімді стратегиялар бар. Егер LG тұрмыстық техника мен компьютерлер үшін түрлі жабдықтар өндірсе, General Electric авиақозғалтқыштар, әскери электроника, электрожабдықтар, пластиктер, локомотивтер, жарықтандыру приборлары, медициналық диагностика мен теледидар құралдарын өндіруде көшбасшы позицияға ие. Жалпы айтқанда, Toyota және Ford, LG және Sony, Eastman Kodak және Fuji Photo Film Co., Procter & Gamble және Unilever, KLM және Lufthansa секілді күшті бәсекелестердің ұзақ мерзімді стратегиялық бағыттары арасында маңызды айырмашылықтар бар.
Ұйым миссиясы туралы қандай да бір құнды нәрсе білу үшін, «Қалай және кім үшін пайда табу керек?» деген сұраққа жауап беруге тиіспіз. Оның стратегиялық болжамы мен миссиясын жасауда үш аспект бар (9-сурет). Миссиямен байланысты стратегиялық болжамды құрастыру және оны барлық басқарушылары мен жұмысшыларына жеткізу компания бизнесінің тұжырымдамасын, ұзақ мерзімді даму мақсаттарын айқындау секілді маңызды. Анықталған нақты болжам мен миссия қызметкерлерді шабыттандыра отырып, оларға бекітілген міндеттерді орындауда ынталандырушы қызметін атқаруы тиіс. Қызметкерлердің жұмысты атқаруда жауапкершілік пен орындалған жұмысқа мақтаныш сезімін ояту, оларды жұмысқа шабыттандыру үшін менеджерлердің айтар ойы нақты болуы керек.
9-сурет. Компанияның стратегиялық болжамы мен миссиясын жасау кезінде қарастыратын аспектілер
Адамдар өз жұмысының алдына биік мақсаттар мен міндеттер қоя отырып, бәсекелестерін басып озуға талпынатын компания