Телерадиожурналистика. Клара Қабылғазы
болғандыгы көрініп тұрды.
Елдің өнеркәсібі дамыған сайын, ауыл шаруашылығын механикаландыру етек алды. Осылайша, Қазақстанның халық шаруашылығын дамыту процесінде негізгі рөл атқарған аталмыш мәселелердің көпшілігі қазақ радиохабарларының зерттеліп отырған кезеңдегі негізгі тақырыптары болып келген. Өйткені идеология өмірмен әрдайым өзектес. Мемлекеттік билік, халық, әлеуметтік жағдай, саясат бір-бірімен тығыз байланыста өмір сүреді. Экономика – саясаттың нәтижелі жиынтығы деген пікірді сол қазақ радиожурналистері жақсы түсінгендігі әр хабардан көрініп, атойлап тұрғандай. Осы мәселелер жөніндегі үндеулер, үндеуге үн қосушылар, пікірлер, жылт еткен жаңалықтар радиожурналистердің назарынан тыс қалмаған. Қазақ радиосының эфирінен бір жарты жылдықта 40 колхоз төрағасының сөзі, 20-дан астам директор, үздік механизаторлар, 29 Соцалистік Еңбек Ерінің, 16 облыс, аудан партия басшыларының сөздерінің ұйымдастырылуы (деректер «Дәуір үні» атты оқу құралынан алынды – К.Қ.) [9] осы айтылған пікірлерге дәлел бола алады.
Осы реттегі радионың ықпалын ерекше атап өту керек сияқты. Қолына газет-журнал ұстауға мүмкіндігі жоқ, күні бойы еңбек майданында немесе станок қасында тұрған еңбеккерлердің құлағы радио дегенде әрдайым түрік тұруға дайын еді. Оның үстіне біраз ғана бұрын біткен Ұлы Отан соғысының барысын жұрт радиодан Левитан мен Байжанбаевтың үні арқылы тыңдап үйренген болатын. Сол соғыстың бар жаңалықты радиодан күтуге машықтандырғаны айқын. Ол кездегі идеологияның қуатты болғаны соншалықты көптеген хабарларда асыра сілтеу, әсірелеу басым. Мысалы, «Оңтүстік Қазақстан облысының социалистік егіс даласына арналған хабар», «Ауыл, деревняда социалистік үгіт-насихат жұмысының маңызды міндеттері», «Халық! Ленин мен Сталин үйреткендей қызмет етейік», т.б. хабарлар. Жоғарыдағы даланың өзін «социалистік» деу сарыны үнемі сезіліп тұрады.
Соғыстан күйреген шаруашылықты қалпына келтіруге арналған бесжылдық жоспарды орындау жолына елді жұмылдыруда радионың қызметі аса зор болды. Қазақстанда соғыс болмағанымен де Ресейдің қираған елді мекендеріне материалдық, техникалық көмектер жіберілді. Осындай шараларды адамдардың санасына сіңірудегі радионың рөлі ерекше. Есту арқылы сана-сезімге әсер жасау – радионың басқа ақпарат құралдарымен салыстырғанда басты артықшылығы. Сондықтан да халық алдына жауапты бүкілхалықтық міндеттер қойылды әрі БАҚ-қа міндет етіп жүктелді. Радиодан хабарларды күніне сан рет қайталап беру арқылы идеология мақсаты орындалды. Ол міндеттер төмендегідей болатын:
– социалистік жарысты өрістету;
– өндіріс технологиясын жетілдіру;
– кәсіпорындардың мүмкіншілігін толық ұйымдастыру;
– стахановтық жұмыс әдісін ұйымдастыру;
– технологтар, конструкторлар арасындағы мамандық жөнінен жарысты ұлғайту;
– жұмыстағы озат тәжірибелер, тапқырлар жаңалықтарын көпшілікке жеткізе білу;
– жұмысшылардың