Сайланма әсәрләр. 1 том. Романнар. Махмут Хасанов
яусын. Кая ул чәйләп тору. Эш көтә анда… – диде.
Нәкъ хуҗа кебек итеп якалы пальтосын иңенә салып утырган икенче кеше:
– Агай-эне… үзең кайсы якныкы буласың? – дип сорады.
Сабирҗан кайдан икәнлеген әйтте.
– Ә авылдан ник китәргә булдың соң?
Бу четерекле сорауга да Сабирҗан бернинди икеләнүсез җавап кайтарды:
– Җан асрарлык та рәт калмагач киттек инде…
– Хәзер бит калада да сосып куймаган…
– Анысы шулай, безнең ишегә кайда да бер инде хәзер.
Сүзне хуҗа түгәрәкләде:
– Әйе! Халыкның хәле чамадан тыш авырайды. Бөтен Рәсәй ачлыктан интегә…
Сабирҗан чыкканда, исерекбаш Сәмигулла абзыйның кызыл танавы күгелҗемләнә башлаган иде инде.
– Нәрсә туңдыңмы? – дип сорап куйды Сабирҗан.
– Булды бераз.
– Җылыныйк, алайса…
Эшли-эшли эчләренә бераз җылы кергәч, хуҗа күпме бирер икән дип сөйләнеп киттеләр. Сәмигулла абзыйның нәфесе зур: бер илле тиен чамасы тамызса, шәп булыр иде, дип хыялланды.
– Кырык-кырык биш тиен дә бик ярап торыр иде әле, – диде Сабирҗан, пычкыны тагын да җиллерәк тарта төшеп.
– Алай гына бирер… Теге безнең таныш чувашка ярган өчен сажинына утызар тиеннән түләгәннәр.
Тындылар.
Пычкы күңелле генә үз көен көйли. Пүлән артыннан пүлән тәгәрәп төшеп кенә тора…
Сәмигулла абзыйның дәртләнеп эшләгән Сабирҗан белән беррәттән тартырга җегәре җитми, бик тиз хәлдән тая. Тәмәке көйрәтеп алуны сылтау итеп, әледән-әле хәл җыярга туктый. Ул туктады дип, Сабирҗан кул кушырып тормый, кискән пүләннәрен яра башлый.
Җилле эшли ул. Калын-калын пүләннәр аның балтасы астында, җитлеккән карбыз кебек шартлап ярылып, як-якка очып кына торалар.
Яңадан кисә башладылар. Һәркемнең үз уе…
Яшерен-батырын түгел, Сабирҗан да илле тиен чамасы өмет итә иде. Алай булган тәкъдирдә, егерме бишәр тиен дигән сүз бит ул. Кайтышлый ук дүрт-биш кадак икмәк, ярты кадак шикәр алыр иде. Белмәссең, бәлки, берәр әчмүшкә чәйлек тә калыр…
Сукырның бар теләге ике күз дигәндәй, Сәмигулла абзыйның үз хыялы:
– Кайтышлый ук берәр штоф төшерәм… Тәнгә бераз хәл керсен әле… – диде ул, тәмәке төпчеген пычкы чүбе өстенә ташлап.
Утынны кисеп бетергәч чак кына хәл алдылар да, Сабирҗан ярырга кереште, Сәмигулла абзый, утынлыкка ташып, әрдәнәгә өйде.
Ниһаять, эш бетте. Кузла яңадан үз урынына утынлыкка кереп утырды. Пычкы чүбен бер читкә себереп өеп куйдылар.
Сабирҗан кереп хуҗаны алып чыкты.
– Коры тоткансыз. Булдыргансыз, – дип сөйләнә-сөйләнә, хуҗа утынлыкка керде. Бармак тыккысыз тыгыз итеп өелгән әрдәнәне күрде. Ялланучыларның эше күңеленә бик хуш килде, ахрысы. Шунда ук кесәсеннән портмоне чыгарып, учына чыңлатып акча койды. Һәм, санап алып, Сабирҗанга төп-төгәл алтмыш тиен көмеш тоттырды:
– Азсынмыйсызмы? – дип сорады.
– Юк-юк! – диде Сабирҗан, куануын яшерә алмыйча. – Кая ул. Дөресен