Дыплом на царства. Аркадзь Ліцьвін
і суправаджаў яе аж да Дзьмітрыя. Цар Васіль акурат нашых з палона выпусціў. Кажуць, брат вялікага канцлера шмат у гэтым дапамог. А спачатку ж маскавіты дамовіліся са шведамі, што ім аддадуць палонных, хто з Рэчы Паспалітай.
– Было такое, магу пацвердзіць, – кіўнуў Бражына. – Яснепан Андрэй, аршанскі стараста, дасылаў лісты і на Маскву і да Смаленску. Нямала такога і мне вазіць давялося. Добра, што той гнюсны намер адкінулі.
Паручнік з пашанай зірнуў на Бражыну.
– З вагавітымі людзьмі маеш дачыненні.
І відаць, каб не здацца нехлямяжым афіцэрыкам, непасведчаным у дзяржаўныя справы, працягваў: – Пані Марына тады папрасіла затрымацца блізу царова лагера і яснепан 11верасня ўдзельнічаў у перамовах між Мнішхамі і царыкам Дзьмітрыем.
– Цікава! Жонка з мужам перамовы вядзе! – засмяяўся Бражына.
Паручнік паціснуў плячыма.
– Нямала такіх дзівосаў на Масковіі, – прамовіў з паблажлівасцю бывалага палітыка. – Вунь царык вольнага казака Зарудзкага раз—два і менаваў баярынам. А той баярын ані пісаць ані чытву не навучаны, ані абыходжання якога, адно шабляй махаць ды гарлаць на зборышчах. Але я пра нас! – спахапіўся Малей. – Тады ж, у канцы верасня, рушылі пад гэты манастыр, Троіца—Сергіеў. У першых днях кастрычніка разбілі войска Шуйскага, сяло там такое, Рахманцава, а праз дзень аблажылі манастыр. Вялікія карысці меў нашымі стараннямі цар Дзьмітрый. Паказаў, што мае сілу. Люд пачаў сцягвацца.
– Пэўна ж без абяцанкаў не абыйшлося?
– А як жа! Абяцанка не цацанка, – развесяліўся Малей. – Ён жа, царыка маю на думцы, нават халопам і прыгонным абяцаў не толькі маёнткі іхных паноў, але і дачок, і нават памешчыц у жонкі!
– Неблагі гешэфт, – засмяяўся Бражына. – А ты, вашмосьць, царыцу бачыў?
Паручнік кінуў на суразмоўніка смяшлівы позірк. Хоць прагная славы ваявадзянка пасля заступнага шлюбу 22 лістапада 1605года з вялікай пыхаю склала ў памятнай кнізе кракаўскай Акадэміі подпіс: «Марына, царыца маскоўская, ўласнай рукою», Рэч Паспалітая па ранейшаму не прызнавала царскага тытулу. І ў паручніка не йшло на язык слова «царыца». Можа памятаючы пра вялікакняскі статус уладара Масковіі, можа з іншай прычыны.
– Шанцуе вам на высокае гасцяванне, – падахвоціў ганец.
Малей сцішыў голас, але жаданне папляткарыць было неадольнае. Усё ж новы чалавек, са сваімі ўсё перашаптана—перагаворана.
– З бацькам тым смех адзін, калі праўду баюць.
– А што ж бо такое, калі не таямніца? – пахіліўся да паручніка Бражына.
– Ды якая таямніца, калі пра яе ўсе ведаюць! – махнуў маладзён рукою, але голасу не ўзняў. – Адно, што за яе пашырэнне можна і галавою налажыць. Але хто гэтаму зарадзіць, калі чутка скрозь кружляе?
Паручнік ледзь заўважным рухам прымусіў каня ісці бок пры боку, так, што і страмёнамі пазвоньвалі. Злёгку пахіліўся, каб надаць вагі сваёй таямніцы.
– Шапталі, браце, нібыта пан цесць запатрабаваў ад зяця паўдругога ста тысячаў за прызнанне.
Ён