Дыплом на царства. Аркадзь Ліцьвін
і туды, кажаш, ёсць патрэба?
Ганец кіўнуў, уздыхнуў.
– І туды і тут.
Сапега кінуў пільны погляд на суразмоўніка.
– Ражынскаму лісты таксама вязеш?
Ганец добра ведаў пра несуладдзе двух правадыроў «царыкавага» войска.
– Шляхецкай крыві чалавек, але вельмі нешляхетнай мовы і ўчынкаў, – без лішніх цырымоній акрэсліў усвяцкі стараста. – Тлумачу, каб быў насцярожаны. Яшчэ невядома, ці здолее прачытаць што—кольвечы, – заўважыў з'едліва.
Не тое, каб сам быў супраць чаркі, але канкурэнт на ваярскай ніве, прылягаў да яе занадта і ў шкоду справе. Не паспеў князь Ражынскі апынуцца ля царыка ў красавіку 1608 года, вайсковае кола адразу ж аб'явіла ранейшага правадыра пана Мехавецкага* па—за законам, і акрыкнула гетманам яснавяльможнага пана Ражынскага. Прыпаў апошні Гедымінавіч да жаўнерскіх сэрцаў! Каб адразу праясніць сітуацыю, рыцарскае кола запатрабавала ад царыка выдаць усіх праціўнікаў новага гетмана. Калі царык заерапеніўся, нехта выгукнуў: «Хапай яго, нягодніка!» Добра што «царскі» канюшы Адам Вішнявецкі неяк здолеў улагодзіць закалот.
Услед за шляхтай у атачэнні царыка з'явіліся маскоўскія баяры. Ад пэўнага часу ўлада ў тушынскім гарадку няўхільна перацякала з рук «царскай» пары да тых, хто меў пад сабой войска. Князь Ражынскі быў у гэтым гроне бадай самы моцны на цвярозы голаў, але так здаралася ўсё радзей.
Сапега адсунуў паперы, не парушаючы іх раскладу. Прыціснуў вялікім пісталетам.
– А то яшчэ разляцяцца, – патлумачыў, усміхаючыся. – Бачу ледзь сядзіш, – спачувальна прамовіў ён, як толькі Бражына адсунуў посуд. Дасведчаны ваяр ведаў, калі сон больш ежы патрэбны. Устаў і падышоў да лёгкага полагу. Адкінуў фіранку і паказаў просты але зручны ложак.
– Вось, распранайся і кладзіся, – загадаў ён. – А я тым часам пачну адпісваць, калі суседзі не будуць замінаць.
Ён махнуў рукою некуды ўбок і як па знаку адтуль даляцеў стрэл невялікай гарматкі.
– Хлопцы забаўляюцца, – пацягнуўшыся ўсім целам, патлумачыў Сапега. – Прыладзілі фальканэт на адмысловую раму і атрымалася нібы мартырка. Пораху трэба няшмат, а ёсць мажлівасць нешта перакінуць суседу за сцяну, каб не драмаў. Так глядзіш на радасць Дзмітрыю палатку з магілай цара Барыса разваляць, – усміхнуўся Сапега.
На неўразумелы позірк Бражыны патлумачыў: – Пры Успенскай царкве пахаваны. Там жа і жонка ягоная і сын.
Грымнула нешта мацнейшае за фальканэт. – А гэта ўжо суседзі, – абыякава азваўся Сапега. – У святых айцоў і зелля шмат і ядраў хапае.
– Можа я дзе з якімі хлопцамі?… – засаромеўся ганец, падыходзячы да полагу.
– О, sancta spes, святая надзея! – строга перапыніў Сапега. – Першы раз у Масковіі? Павінен разумець, мне так спакайней. Не думай, што ніхто цябе не заўважыў.
– Ужо і не памятаю, калі спаў не па заечы, адным вокам, – прызнаўся ганец, сядаючы на зэдлік, каб сцягнуць боты.
Здавалася, вочы самі закрыюцца і ніякая сіла не прымусіць іх зірнуць