Ватанга тугры калдылар. Хайдар Басыров
була, аннары тиз арада үзе дә шушы һөнәр остасына әверелә.
Шул ук вакытта белемен арттыру турында да уйлый. Үзлегеннән укып, экстерн тәртибендә урта мәктәп имтиханнарын тапшыра, Ленинградның финанс-икътисад институтына укырга керә. Бер елдан соң ошатмыйча укуын ташлап, Казанга кайта.
Бу шәһәрнең төзелеш институтына укырга керә. Ул бик сәләтле егет була, барысына да өлгерергә тырыша. Укуда да алдынгы була. Берьюлы берничә спорт секциясенә йөри, җәмәгать эшләрендә дә, үзешчән сәнгать түгәрәгендә дә катнаша. Тәбәнәк буйлы, юантык гәүдәле, көчле бу егет җиргә нык басып йөри, үзенең һәр көнен файдалы эштә үткәрергә тели.
Медицина институтында укучы Сәгадәт исемле кызга гашыйк булып, аңа өйләнә. Альфред исемле уллары туа, әмма ул яшьли үлә. Янә Әсфирә исемле кызлары дөньяга килә.
Институтны бетергәч, Фоатны Кырымга шоссе юллар төзүче инженер итеп җибәрәләр. Ул гаиләсе белән Ялта шәһәрендә «Тау кояшы» шифаханәсе бинасында яши. Апасы да шунда врач булып эшли.
1940 елда аны хәрби хезмәткә алалар. Ул Белоруссиядә, илнең көнбатышында хезмәт итә. Сугышның беренче көненнән чолганышта калып, хәбәрсез югала.
Фоатның әсирлектә күргәннәре ныклап ачыкланмаган. Польшаның Седльце лагеренда булганы, Муса Җәлил белән очрашканы гына билгеле. Аннары аны Вустрау лагеренда тоталар, соңыннан Берлинга күчерәләр. Биредә ул Гариф Шабаев һәм Рәхим Саттаров белән таныша. Алар Фоатны патриотик группага җәлеп итәләр. Яшерен комитет карары нигезендә өчесе дә Берлинда «Идел-Урал» эмигрантлар газетасында эшләргә ризалык бирәләр.
Фоат Булатов типографиядә хәреф җыю һөнәрен үзләштерә һәм текстлар җыярга рөхсәт ала. «Идел-Урал» редакциясендә Абдулла Алиш – тәрҗемәче, Рәхим Саттар фотокорреспондент булып эшли. Патриотлар антифашистик листовкалар басуны оештыралар. Җәлил, Алиш, Саттар листовкаларның текстын язалар. Совинформбюро хәбәрләренең күбрәген Симаевтан алалар. Листовкалар машинкада басыла һәм Шабаев белән Булатов тарафыннан гексографта күбәйтелә.
Провокатор тарафыннан патриотларның эшчәнлеге фашистларга хәбәр ителгәч, аларны кулга алалар. Гестапо кулына листовкалар һәм аны басарга әзерләнгән материаллар да эләгә. Яшерен оешманың Берлин төркеме әгъзалары Алиш, Симаев, Шабаев, Булатов һәм башкалар барлык җәзалауларны батырларча кичерәләр.
Яшьтән үк кырыс, кыю холкы Фоатка яшерен эш алып баруда, үзен кулга алгач, җәбер-золымга каршы торуда ярдәм итә. Фашистларга ул һич тә бирешми. Немецларның җәзалавына карамастан, сүзендә нык тора. Берчак аны Фәрит Солтанбәков белән күзгә-күз очраштыралар, тикшерүче Фоаттан Фәритнең гаебен әйттерергә уйлый. Әмма патриот дустын коткарырга уйлап, аны гаепсез дип күрсәтә. Ул бар гаепне үз өстенә ала.
Гаепләрлек дәлилләре булмагач, Фәрит Солтанбәковны азат итәләр. Ул, Туган илгә кайтып, озак еллар яшәү бәхетенә ирешә, җәлилчеләрнең намуслы исемен кайтару юлында зур эш башкара.
Фоатның 1944 елның февралендә Дрезден төрмәсендә булганлыгы билгеле. Аннары Берлинның Шпандау төрмәсе