Ватанга тугры калдылар. Хайдар Басыров
Ватан сугышында илебез азатлыгы өчен һәлак булды» дигән кайгылы кәгазь ала.
Концлагерьда чагында Әхмәт үзенең ничек әсирлеккә төшүен төрле вариантларда сөйли. Вульхайде лагеренда аны күргән кешеләр гади десантчыларның хәрби формасында йөрде, аягында киез итекләр иде дип сөйлиләр.
Дошман тылында яшерен группалар оештыру тәҗрибәсен туплаган Әхмәт Симаев Берлинда да яшерен көрәш оештыручыларның берсе була. Башкортстан чекисты Николай Лёшкин немец архивларында Симаевка кагылышлы кызыклы документ таба. Әхмәт дүртенче танк армиясе хәрәкәт итә торган участокта (Гжатск – Вязьма) әсир төшкән икән. Аны рейх мәнфәгатьләре өчен файдалану максатында, Вульхайдеда урнашкан пропаганда мәктәбенә җибәрергә дип, 11 мартта күрсәтмә бирелә.
Дошман тылына махсус задание белән җибәрелгән разведчиклар үз бурычларын теләсә нинди шартларда да ахырынача үтәргә тиеш булалар. Кирәк икән, дошман оешмаларына үтеп кереп, фашистларга хезмәт иткән булып, аларга каршы яшерен эш алып барырга, дошманны эчтән таркатырга дигән бурыч та куела. Ә Симай немецлар кулына эләккәч, әнә шул мөмкинлекне файдаланырга уйлагандыр.
1942 елның җәеннән ул Берлиндагы «Венета» радиостанциясендә өлкән тәрҗемәче булып эшли. Берлинның Вильмерсдорфер урамындагы 15 нче йортта яши. 1942 елның ахырында – 1943 елның башларында Мусаның Вустрау лагеренда икәнен ишетә. Танышлары аша Җәлилгә икмәк, азык-төлек тапшырганы мәгълүм. Симаевның Җәлилне лагерьдан азат итү өчен тырышып йөргәнен дә әйтәләр. Җәлил Берлинга килгәнче үк, Әхмәт яшерен эш алып бара башлый. Ул Совинформбюро хәбәрләрен язып ала, аларны Германиягә көчләп куып китерелгән совет кешеләре арасында тарата. Соңрак бу эшне үзе генә түгел, яшерен оешманың башка әгъзалары белән бергәләп башкара. Радио студиясендә эшләп йөрү мөмкинлегеннән файдаланып, аерым детальләрдән радио тапшыру аппараты җыя, кулга алган вакытта, аның фатирында шул аппаратны табалар. Күрәсең, ул совет командованиесе белән элемтәгә керергә уйлагандыр.
Радио хезмәткәре буларак, ул Берлинда һәм, гомумән, Германия җирендә иркенләп йөри алган. Шәфи Алмас өендә дә булган. Яулап алынган Көнчыгыш территорияләр эшләре министрлыгы үткәргән пресс-конференцияләрдә катнашкан. Ул хәтта, рейхсминистр Розенбергның үзе белән дә шәхсән очрашып сөйләшкән. Менә шундый мөмкинлекләр нәтиҗәсендә ул яшерен эшне иркенләп җәелдерә алган.
Муса Җәлил Берлинга килгәч, алар инде бергәләп яшерен эшне алып баралар. Берлиндагы яшерен оешмалары «Дүртенче азатлык комитеты» дип атала. Берлин заводларында эшләүчеләр, сугышка каршы булган башка милләт кешеләре, антифашистлар арасында да ышанычлы кешеләр эзлиләр.
Муса фашистларга каршы урысча һәм татарча листовкалар яза. Ә Симаев һәм аның дуслары Миңнегали Газиев һәм Фәйзелхан Мингалиннар белән берлектә аны машинкада бастыралар. Аннары ротаторда күбәйтәләр.
Яшерен оешманың үзәген оештыру Муса Җәлилгә йөкләнә. Моның өчен ул дуслары арасыннан иң ышанычлы кешеләрне сайлап ала. 1943 елның язына көчле яшерен оешма барлыкка килә. Вульхайдеда