Rachunkowość finansowa z uwzględnieniem MSSF. Отсутствует
i rygorystycznego wdrażania standardów.
3. Uwzględnianie, w procesie opracowywania i wdrażania standardów, potrzeb dużej grupy jednostek zróżnicowanych pod względem wielkości i typów, działających w różnego rodzaju otoczeniach gospodarczych.
4. Promowanie i ułatwianie przyjęcia MSSF poprzez zapewnienie spójności między krajowymi standardami a MSSF.
Osiągnięcie celów sformułowanych przez Komitet i kontynuowanych przez Radę było możliwe tylko dzięki wsparciu instytucjonalnemu, którego Komitetowi, a następnie Radzie udzieliły: Międzynarodowa Organizacja Komisji Papierów Wartościowych oraz Unia Europejska [Walińska (red.) 2011, s. 21]. Akceptacja MSR przez wspomnianą Organizacji Komisji Papierów Wartościowych oznaczała, że mogły być one wykorzystywane do sporządzania sprawozdań finansowych przez spółki, których papiery wartościowe były notowane na zagranicznych giełdach. Z punktu widzenia stosowania standardów najważniejsza była decyzja Unii Europejskiej, która dążąc do zapewnienia porównywalności sprawozdań finansowych spółek giełdowych, zdecydowała o przyjęciu MSSF jako podstawy sporządzania sprawozdań przez te podmioty. Dla usankcjonowania swojej decyzji wydała rozporządzenie nr 1606 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 19 lipca 2002 r. w sprawie stosowania międzynarodowych standardów rachunkowości. Artykuł 4 wspomnianego rozporządzenia stanowi, że „za każdy rok obrotowy rozpoczynający się w dniu 1 stycznia 2005 r. lub po tej dacie, spółki podlegające prawu Państwa Członkowskiego sporządzą skonsolidowane sprawozdania finansowe zgodnie z międzynarodowymi standardami rachunkowości […] jeżeli, na dzień bilansowy, ich papiery wartościowe były dopuszczone do obrotu na regulowanym rynku któregokolwiek z Państw Członkowskich”. Oprócz obowiązku stosowania tych regulacji we wskazanym przypadku, Unia dała również państwom członkowskim możliwość rozszerzenia obszaru ich wykorzystania. Zgodnie z brzmieniem artykułu 5 rozporządzenia „Państwa Członkowskie mogą zezwolić lub wymagać, aby spółki inne niż te określone w artykule 4 sporządzały skonsolidowane sprawozdania finansowe i/lub roczne sprawozdania finansowe, zgodnie z międzynarodowymi standardami rachunkowości”. Polska, jako członek Unii Europejskiej, musiała wprowadzić do ustawy o rachunkowości zapisy uwzględniające postanowienia zawarte we wspomnianym rozporządzeniu.
Unia dążyła i dąży nie tylko do zharmonizowania prawa bilansowego obowiązującego największe jednostki. Prowadzi również prace zmierzające do ujednolicenia rozwiązań stosowanych przez podmioty, których działalność nie jest finansowana przez rynek kapitałowy i które w wielu przypadkach funkcjonują na zdecydowanie mniejszą skalę. Rozwiązania z zakresu rachunkowości dla tych podmiotów są przedmiotem regulacji zawartych w dyrektywach. Obecnie w tym zakresie obowiązuje Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie rocznych sprawozdań finansowych, skonsolidowanych sprawozdań finansowych i powiązanych sprawozdań niektórych rodzajów jednostek, zmieniająca dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2006/43/WE oraz uchylająca dyrektywy Rady 78/660/EWG i 83/349/EWG. Z przyjęciem tej dyrektywy również wiązał się obowiązek wprowadzenia do ustawy o rachunkowości regulacji, które z niej wynikały. Głównie dotyczyło to zróżnicowania obowiązków sprawozdawczych (szczegółowości sporządzania sprawozdań finansowych) dla różnych wielkości jednostek gospodarczych. Wielkość mierzona jest sumą aktywów, przychodów i średniorocznego zatrudnienia (szerzej na ten temat w rozdziale dotyczącym sprawozdawczości finansowej).
Rozwiązania w zakresie wyceny składników sprawozdania i jego elementów, zasady prezentowania informacji wynikające z MSSF oraz regulacji zawartych w ustawie o rachunkowości nie w każdym przypadku są identyczne, dlatego dla osób sporządzających oraz wykorzystujących sprawozdanie finansowe istotna jest po pierwsze znajomość podstaw prawnych, według których sporządzane jest sprawozdanie (i tym samym prowadzona ewidencja operacji gospodarczych), a także zasad ujmowania tych operacji wg ustawy o rachunkowości i MSSF.
1.4. Podmioty rachunkowości i obowiązujące je podstawy prawne
Ustawa o rachunkowości w pierwszej kolejności określa podmiot rachunkowości, a więc jednostki, które są zobowiązane do prowadzenia ksiąg rachunkowych i w konsekwencji do sporządzania sprawozdań finansowych. W art. 2 wskazano następujące grupy osób prawnych, nieposiadających osobowości prawnej oraz fizycznych, które są zobowiązane do prowadzenia rachunkowości. Należą do nich mające siedzibę lub miejsce sprawowania zarządu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej:
1. Spółki handlowe (osobowe i kapitałowe, w tym również w organizacji) oraz spółki cywilne, a także inne osoby prawne, z wyjątkiem Skarbu Państwa i Narodowego Banku Polskiego.
2. Osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie, jeżeli ich przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosły co najmniej równowartość w walucie polskiej 2 000 000 euro. Osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie mogą stosować zasady rachunkowości określone ustawą od początku następnego roku obrotowego również wtedy, gdy ich przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy są niższe niż równowartość w walucie polskiej 2 000 000 euro4. W przypadku podjęcia takiej decyzji, osoby te lub wspólnicy przed rozpoczęciem roku obrotowego są obowiązani do zawiadomienia urzędu skarbowego, właściwego w sprawach opodatkowania podatkiem dochodowym o zamiarze prowadzenia ksiąg rachunkowych w następnym roku obrotowym.
3. Jednostki organizacyjne działające na podstawie Prawa bankowego, przepisów o obrocie papierami wartościowymi, przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, przepisów o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, przepisów o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych lub przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, bez względu na wielkość przychodów.
4. Gminy, powiaty, województwa i ich związki, a także:
a) państwowe, gminne, powiatowe i wojewódzkie jednostki budżetowe,
b) gminne, powiatowe i wojewódzkie zakłady budżetowe.
5. Jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, z wyjątkiem spółek wymienionych w punktach 1 i 2.
6. Oddziały i przedstawicielstwa przedsiębiorców zagranicznych, w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej.
7. Jednostki wcześniej niewymienione, jeżeli otrzymują one na realizację zadań zleconych dotacje lub subwencje z budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego lub funduszów celowych – od początku roku obrotowego, w którym dotacje lub subwencje zostały im przyznane.
W związku z członkowstwem Polski w Unii Europejskiej jednostki, które prowadzą rachunkowość, należy obecnie podzielić na te, które jako podstawę realizacji większości elementów rachunkowości przyjmują Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (dotyczy to podstawowych obszarów polityki rachunkowości, zasad wyceny aktywów i pasywów oraz sporządzania sprawozdań finansowych), i te, dla których prawem bilansowym jest ustawa o rachunkowości oraz przyjęte na jej podstawie inne akty prawne lub standardy.
Dla dokładnego określenia podstaw prawnych prowadzenia rachunkowości w Polsce należy w pierwszej kolejności wyodrębnić z grupy podmiotów wymienionych w art. 2 ustawy te, które mają obowiązek lub prawo do stosowania, w miejsce najważniejszych obszarów ustawy o rachunkowości, Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej (w ustawie używane jest określenie „Międzynarodowe Standardy Rachunkowości”). Na ich podstawie muszą być sporządzane skonsolidowane sprawozdania finansowe emitentów papierów wartościowych dopuszczonych do publicznego obrotu oraz banków [uor, art. 55 ust. 5]. Ustawodawca
Według średniego kursu ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski, na pierwszy dzień roboczy października roku poprzedzającego rok obrotowy (art. 3 pkt 3 ustawy o rachunkowości).