Standardy opieki pielęgniarskiej w kardiologii inwazyjnej. Отсутствует
że Standardy opieki pielęgniarskiej w kardiologii inwazyjnej jako przewodnik dydaktyczno-praktyczny skierowany do pielęgniarek pracujących w kardiologii inwazyjnej, wykorzystywany w nauczaniu studentów na kierunku pielęgniarstwo, a także w kształceniu podyplomowym pielęgniarek, przynajmniej częściowo wypełni tę lukę.
Dużym atutem tej publikacji jest fakt, że współautorami poszczególnych rozdziałów są praktycy zatrudnieni w śląskich ośrodkach kardiologicznych oraz nauczyciele akademiccy o bogatym doświadczeniu w nauczaniu studentów pielęgniarstwa. Przedstawione zagadnienia zawarto w trzech częściach. Pierwsza dotyczy zadań i kompetencji zespołu terapeutycznego w przygotowaniu pacjenta do procedur hemodynamicznych, w drugiej przedstawiono standardy kardiologicznej opieki nad pacjentem w trakcie wybranych procedur kardiologii inwazyjnej, a w trzeciej opisano zasady opieki nad pacjentem przy naczyniowych zabiegach inwazyjnych i interwencyjnych.
Podręcznik daje odpowiedzi na wiele pytań dotyczących kardiologii inwazyjnej, co sprawia, że powinien być pomocny w przygotowaniu do podjęcia pracy zarówno w pracowni interwencji sercowo-naczyniowych, jak i przy profesjonalnej opiece nad pacjentem, wobec którego zaplanowano diagnostyczne lub terapeutyczne procedury hemodynamiczne. Mamy nadzieję, że książka zostanie przyjęta przychylnie i okaże się przydatna w codziennej pracy.
Zanim Czytelnicy ocenią jej merytoryczną i praktyczną zawartość, chciałybyśmy podziękować wszystkim współautorom – za trud włożony w przygotowanie poszczególnych rozdziałów i za chęć podzielenia się swoimi doświadczeniami – prof. dr. hab. n. med. Jackowi Białkowskiemu, dr. hab. n. med. Radosławowi Lenarczykowi, dr. n. med. Piotrowi Chodórowi, a także pielęgniarce specjalistce Grażynie Szczygieł za rady, wskazówki i korekty tekstu, natomiast redaktorom Wydawnictwa Lekarskiego PZWL – za cenne uwagi i sugestie dotyczące redakcji podręcznika.
1
Zadania i kompetencje zespołu terapeutycznego w przygotowaniu pacjenta do procedur hemodynamicznych
1.1. Diagnostyka inwazyjna w chorobach serca
Gabriela Ptaszek, Barbara Stołecka, Lucyna Graf, Mariola Śleziona
Choroby serca, biorąc pod uwagę częstość ich występowania w populacji, są jednym z najistotniejszych problemów współczesnej medycyny. Diagnostyka inwazyjna odgrywa ważną rolę w procesie diagnostyczno-leczniczym tych schorzeń, a także niektórych chorób naczyń. Obecnie główną siłą napędową terapii chorób serca i naczyń stała się kardiologia interwencyjna, pozwalająca na coraz lepsze i skuteczniejsze leczenie chorób układu krążenia. Każdy nowoczesny ośrodek kardiologiczny wyposażony jest w pracownię hemodynamiczną. Dzięki temu możliwa jest szybka i sprawna diagnostyka inwazyjna pozwalająca na anatomiczną i czynnościową ocenę stanu serca.
Na początku lat 60. jedynymi narzędziami do diagnostyki serca były stetoskop, elektrokardiogram oraz zdjęcie rentgenowskie klatki piersiowej. W 1963 r. Joyner i Reid (University of Pennsylvania) wykonali pierwsze badanie serca z użyciem ultradźwięków, tzw. jednowymiarowe ECHO serca (echokardiografia polegająca na badaniu serca aparatem USG z dodatkową możliwością pomiaru przepływu przez nie krwi). ECHO dwuwymiarowe, bardziej precyzyjne od niemal już obecnie niestosowanego jednowymiarowego, zaczęto wykorzystywać w latach 80.
Za początek diagnostyki inwazyjnej układu krążenia przyjmuje się zabieg wykonany przez Wernera Forssmanna, który w 1929 r., wprowadził do prawego przedsionka własnego serca, drogą żyły ramiennej, cewnik Foleya. André Coumand i Dickinson W. Richards rozwinęli tę metodę, doprowadzając do uznania cewnikowania serca za niezbędne przy podejmowaniu ważnych decyzji zabiegowych. Ci trzej pionierzy badań w dziedzinie diagnostyki inwazyjnej otrzymali w 1956 r. Nagrodę Nobla za odkrycia dotyczące „cewnikowania serca i patologicznych zmian w układzie krążenia”.
Początkowo metodę tę wykorzystywano do oceny wad serca, a później także w celu rozpoznawania choroby wieńcowej. W ten sposób narodziła się koronarografia. Pierwsza koronarografia selektywna została wykonana w 1958 r. przez Masona Sonesa. Wstrzyknął on środek cieniujący bezpośrednio do tętnic wieńcowych przez specjalnie skonstruowany cewnik, który wprowadził przez naciętą tętnicę ramienną. W 1967 r., niezależnie od siebie Melvin Judkins z Lajolla w Kalifornii i Kurt Amplatz z Minneapolis zaproponowali inną drogę – poprzez nakłucie tętnicy udowej. Metoda ta stosowana jest do dziś w większości ośrodków kardiologicznych.
W Polsce pierwszą koronarografię selektywną przeprowadził prof. Witold Rużyłło w klinice prof. Edmunda Żery w Warszawie, w marcu 1968 r.
1.1.1. Koronarografia
Angiografia tętnic wieńcowych – często określana mianem złotego standardu w diagnostyce choroby wieńcowej – jest najczęściej wykonywanym zabiegiem cewnikowania serca.
Koronarografia bezpośrednia selektywna polega na wstrzyknięciu środka cieniującego przez cewnik wprost do światła każdej z obu tętnic wieńcowych oddzielnie. Dzięki temu otrzymuje się wyraźny obraz badanego naczynia, co pozwala na precyzyjną interpretację.
Stosuje się dwie techniki koronarografii: przez nakłucie tętnicy udowej lub tętnicy promieniowej. W obu przypadkach po nakłuciu naczynia wprowadza się koszulki naczyniowe, a przez nie – cewniki diagnostyczne, skonstruowane specjalnie do prawej i lewej tętnicy wieńcowej.
Metoda Judkinsa – to najbardziej rozpowszechniona technika wykonywania badań koronarograficznych. Cewniki Judkinsa, osobny do lewej i do prawej tętnicy wieńcowej, wprowadza się do układu tętniczego przez koszulki naczyniowe po nakłuciu tętnicy udowej. Cewnik przesuwa się do aorty wstępującej. Końcowa faza zabiegu, czyli wprowadzenie końca cewnika do ujścia tętnicy wieńcowej, przebiega odmiennie w przypadku każdej z nich. W razie daleko posuniętych zmian miażdżycowych tętnic udowych, biodrowych, aorty brzusznej i krętego przebiegu tych naczyń, metodą z wyboru jest zabieg przeprowadzony po nakłuciu tętnicy promieniowej.
Wskazania
Koronarografię wykonuje się u osób z rozpoznaną chorobą niedokrwienną serca, u których stwierdza się cechy wysokiego ryzyka w testach obciążeniowych: elektrokardiograficznej lub echokardiograficznej próbie wysiłkowej, próbie dobutaminowej, badaniu izotopowym oraz gdy obserwowane są zmiany niedokrwienne w spoczynkowym zapisie EKG lub badaniu Holtera. Koronarografię przeprowadza się w przypadku, gdy dolegliwości stenokardialne ograniczają zdolność do pracy i codziennych czynności. Stanowi również wstęp do dalszego leczenia inwazyjnego w przypadku stwierdzenia niestabilnej choroby wieńcowej bądź zawału serca.
Głównymi wskazaniami do koronarografii są:
1. Niestabilna dusznica bolesna u chorych wysokiego i średniego ryzyka oraz opornych na leczenie farmakologiczne.
2. Typowe dolegliwości dławicowe u pacjentów z ujemnym wynikiem nieinwazyjnych testów obciążeniowych.
3. Nieprawidłowy wynik testu wysiłkowego z wykładnikami wysokiego ryzyka.
4. Niewyjaśnione, zagrażające życiu arytmie komorowe lub po nagłym zatrzymaniu krążenia ze skuteczną reanimacją.
5. Wady zastawkowe lub wrodzone wady serca planowane do operacji kardiochirurgicznych z wysokim ryzykiem choroby niedokrwiennej serca.
6. Podejrzenie zakrzepu w stencie, nawracające dolegliwości po zabiegu interwencji wewnątrznaczyniowej.
7. Planowane zabiegi operacyjne niekardiologiczne u chorych z dusznicą lub dodatnim wynikiem próby wysiłkowej.
Przebieg badania
Koronarografia polega na podaniu środka cieniującego