Pozytywna dyscyplina. Jane Nelsen
podczas pracy z grupą rodziców dzieci niepełnosprawnych fizycznie, psychicznie oraz mających kłopoty z nauką. Początkowo rodzice nie wyrażali jakiejkolwiek chęci, by spróbować nowych metod. Obawiali się, że ich dzieci nie będą w stanie nauczyć się samodyscypliny i współpracy. Wielu rodziców dzieci o różnym stopniu niepełnosprawności nie zdaje sobie sprawy, jak wielkim sprytem wykazują się one w dziedzinie manipulacji. Osoby w tej grupie wkrótce zrozumiały, że rozpieszczanie dzieci, nawet podyktowane pozytywnymi pobudkami, jest wyrazem braku szacunku i że lepszym pomysłem jest wspieranie ich w rozwijaniu własnego potencjału.
Następnie pracowałam jako doradca w Elk Grove Unified School District w Elk Grove w Kalifornii, gdzie wielu rodziców, nauczycieli, psychologów oraz dyrektorów było zwolennikami wykorzystania koncepcji Adlera w celu poprawienia efektywności u dzieci w domu i szkole. Jestem szczególnie wdzięczna psychologowi dr. Johnowi Plattowi, mojemu mentorowi, od którego bardzo dużo się nauczyłam.
Dzięki wysiłkom dr. Dona Larsona, asystenta kierownika, oraz dr. Platta udało się zdobyć rządowe dofinansowanie na rozwój programu wsparcia psychologicznego bazującego na koncepcjach Alfreda Adlera. Miałam to szczęście, że zostałam wybrana na jego dyrektora. W trakcie trzech pierwszych lat rozwoju tego projektu okazał się on tak skuteczny w uczeniu rodziców i nauczycieli, jak wspierać dzieci w zmianie negatywnych nawyków zachowania, że uznano go za wzorowy i przedłużono dofinansowanie na kolejne trzy lata. W tym czasie miał zostać wdrożony we wszystkich okręgach szkolnych w Kalifornii. Nadaliśmy mu nazwę ACCEPT (Adlerian Counseling Concepts for Encouraging Parents and Teachers, czyli Inspirowane psychologią Alfreda Adlera koncepcje wsparcia dla rodziców i nauczycieli). Dzięki temu doświadczeniu miałam okazję podzielić się ideami Alfreda Adlera z tysiącami ludzi. Za każdym razem z podekscytowaniem słuchałam ich opowieści o tym, jak wykorzystali umiejętności przyswojone podczas warsztatów w projekcie ACCEPT. Nauczyłam się wtedy więcej, niż sama przekazałam. Jestem niezwykle wdzięczna osobom, które pozwoliły mi opowiedzieć o ich doświadczeniu innym.
Szczególne podziękowania należą się Frankowi Mederowi za jego wkład dotyczący spotkań klasowych. To on przyczynił się do nazwania i wdrożenia ważnej zasady mówiącej o tym, że w społeczeństwie wolność nie może istnieć bez porządku.
Chciałam również szczerze docenić tych, którzy pracowali przy projekcie ACCEPT. Judi Dixon, Susan Doherty, George Montgomery, Ann Platt, Barbara Smailey, Marjorie Spiak oraz Vicky Zirkle z oddaniem i zaangażowaniem pełnili funkcję liderów grup edukacji rodzicielskiej oraz nadzorowali przygotowanie materiałów wykorzystanych w programie. Podawali również wiele przykładów skuteczności metody, opowiadając o konkretnych sytuacjach z życia ich rodzin oraz rodzin osób, z którymi pracowali.
Lynn Lott, mojej niezwykłej przyjaciółce i koleżance po fachu, pragnę podziękować za wsparcie, które otrzymałam od niej, kiedy okazało się, że jedno z moich dzieci eksperymentuje z narkotykami. Byłam wtedy gotowa zapomnieć o pozytywnej dyscyplinie i powrócić do kontroli i kar. Na szczęście na konwencji NASAP (North American Society of Adlerian Psychology) wzięłam udział w prowadzonym przez nią warsztacie na temat pracy z nastolatkami i natychmiast zrozumiałam, że ona może mi pomóc wytrwać na tej ścieżce. Poprosiłam ją, by napisała ze mną książkę, ponieważ wiem, że jeśli jakieś rozwiązanie sprawdza się w moim przypadku, warto jest się nim dzielić. Napisałyśmy wspólnie cztery książki. Lynn miała duży wpływ na mój rozwój i obecny kształt koncepcji stanowiących fundament pozytywnej dyscypliny.
Moje dzieci zawsze były dla mnie źródłem inspiracji, pomysłów i miłości. Żartobliwie dzielę je na dzieci sprzed, w trakcie i po. Terry i Jim byli już nastolatkami, kiedy w moim życiu zagościła pozytywna dyscyplina. Kenny, Bradley i Lisa mieli wtedy odpowiednio siedem, pięć i trzy lata. Mark i Mary urodzili się, kiedy byłam już całkiem zaawansowanym nauczycielem grup edukacji rodzicielskiej. Byli oni dla mnie inspiracją i stwarzali wiele okazji do tego, by wciąż się uczyć. Nieustannie uświadamiali mi, że ekspertem od wychowania dzieci byłam tylko wtedy, kiedy ich jeszcze nie miałam.
Największą korzyść odniosłam ze zrozumienia zasad i umiejętności, które przyczyniają się do wzajemnego szacunku, współpracy, radości oraz miłości. Kiedykolwiek świadomie lub nieświadomie rezygnuję z podążania za ideami przedstawionymi w tej książce, w moje życie wkracza chaos. Nauczyłam się jednak, że wystarczy wrócić do pozytywnych metod i umiejętności, by nie tylko zażegnać chaos, ale też stworzyć o wiele więcej dobrych rzeczy. Błędy są zaiste wspaniałą okazją do nauki.
Przez te wszystkie lata pozytywna dyscyplina przywiodła do mojego życia wielu cudownych ludzi. Organizacja pożytku publicznego Stowarzyszenie Pozytywnej Dyscypliny (Positive Discipline Association; www.posdis.org) została powołana, by szkolić certyfikowanych Współpracowników Pozytywnej Dyscypliny, prowadzić badania, warsztaty i prezentacje, fundować stypendia, wspierać szkoły oraz dbać o politykę jakości metody. Wymienienie wszystkich osób, które przyczyniły się do jej powstania, zajęłoby mnóstwo stron, więc tego nie uczynię, ale chcę, by wiedziały one, jak bardzo doceniam ich wkład i pracę.
Pragnę podziękować dr Jody McVittie, dr Mike’owi Shannonowi, oraz prof. Martiemu Monroe za przeczytanie tekstu tego wydania i podzielenie się ze mną wieloma wartościowymi sugestiami.
Niezwykłą pomocą służyła mi również moja redaktorka z Ballantine, Johanna Bowman. Kiedy uznałam, że dokonałam już wszelkich możliwych poprawek, wyłuskała pewne szczegóły i dokonała korekt, które sprawiły, że to wydanie jest po prostu bardzo dobre. Dziękuję, Johanno.
WPROWADZENIE DO WYDANIA AMERYKAŃSKIEGO
Jestem niezwykle zbudowana faktem, że książka Pozytywna dyscyplina jest obecna na rynku wydawniczym od dwudziestu pięciu lat i że uznaje się ją dziś za klasykę gatunku. Prawdziwą radość sprawiają mi również słowa wielu rodziców i nauczycieli, którzy uważają, że przyczyniła się ona do poprawy ich relacji z dziećmi w domu i w szkole. Myślę, że poniższe dwa zdania w pewien sposób oddają to wszystko, czego się od nich dowiaduję: „Dzieci tak bardzo się zmieniły, że po dwudziestu pięciu latach byłam gotowa przestać uczyć. Na szczęście pozytywna dyscyplina pozwoliła mi dostosować się do nowych warunków pracy i zmian zachodzących w dzieciach. Uczenie znów sprawia mi przyjemność”; „Ani moje dzieci, ani ja nie jesteśmy idealni, ale teraz bycie rodzicem przynosi mi więcej radości i przyjemności”.
Można się zastanawiać, po co wprowadzać zmiany, jeśli poprzednie wydanie okazało się takim sukcesem. Nie zdziwi chyba nikogo, jeśli napiszę, że przez dwadzieścia pięć lat wiele się nauczyłam. Miałam szczęście pracować z tysiącami rodziców i nauczycieli podczas warsztatów oraz wykładów. Dzielili się ze mną swoimi sukcesami, wyzwaniami i porażkami. Dowiedziałam się od nich, co działa, co trzeba dopracować, a na co położyć większy nacisk oraz o czym należy jeszcze wspomnieć.
Pierwszy rozdział książki zawiera cztery kryteria skutecznej dyscypliny. Dla wielu rodziców i nauczycieli okazały się one pomocne w zrozumieniu różnych podejść do dyscypliny oraz tego, jakie działania rodziców wywierają pozytywny i długofalowy wpływ na dzieci. Cztery kryteria pomagają więc wyeliminować takie metody wychowawcze, które nie odnoszą się z szacunkiem do dziecka i na dłuższą metę nie przynoszą pożądanych rezultatów.
Czasami zastanawiam się, czy walka pomiędzy karą a pobłażliwością trwać będzie wiecznie. Wydaje się, że dla wielu osób istnieją tylko te dwa ekstrema. Wyznawcy kary uważają, że jedyną alternatywą jest pobłażliwość. Ci zaś, którzy się od niej odżegnują, często popadają w drugą skrajność i stają się zbyt ulegli w stosunku do dzieci. Pozytywna dyscyplina pozwala dorosłym znaleźć złoty środek pomiędzy karą a pobłażliwością oraz