Twój psychologiczny autoportret. Lois B. Morris
Niektóre z wymienionych tu spraw odnoszą się do mnie: wagary, ucieczki z domu, bójki, przygody seksualne, kłamstwa, drobne kradzieże, znęcanie się nad kolegami, bezmyślne niszczenie cudzych rzeczy.
II. Nanieś swoje odpowiedzi na arkusz wyników
1 Zwróć uwagę, że arkusz (s. 59–63) jest podzielony na czternaście kolumn, oznaczonych literami od A do N. Każda z nich jest podzielona na trzy podkolumny, oznaczone małymi literami a, b i c. Zaznaczaj odpowiedź w jednej z nich.
1 Dla każdego ze 107 pytań zakreśl właściwą literę w tej kolumnie, w której pojawia się w arkuszu wyników. Na przykład odpowiedź na pytanie 1 musi być zaznaczona w kolumnie J.
1 Zwróć uwagę, że odpowiedź na pytania 53, 55 i 57 należy zaznaczyć w dwóch kolumnach, a nie w jednej.
III. Podlicz punktację według poniższej instrukcji
1 W kolumnie A policz pozycje zakreślone w lewej z trzech podkolumn (podkolumna a). Wpisz wynik w odpowiednim miejscu w tabelce podsumowania. Następnie pomnóż go przez dwa (na przykład jeśli zakreśliłeś w lewej części kolumny A trzy odpowiedzi, liczba punktów będzie wynosiła 3 x 2 = 6).
2 W kolumnie A policz pozycje zakreślone w środkowej podkolumnie (podkolumna b). Wpisz wynik w odpowiednim miejscu w tabelce podsumowania (na przykład jeśli zakreśliłeś w tej podkolumnie cztery odpowiedzi, to zapisz liczbę 4).
3 Teraz dodaj pomnożone przez dwa wyniki podkolumny a do wyników podkolumny b, a otrzymasz końcowy wynik dla kolumny A (jeśli wziąć wyniki z powyższych przykładów, to będzie to 6 + 4 = 10).
4 Powtórz to postępowanie dla każdej z pozostałych kolumn B – N.
Uwaga: odpowiedzi w prawej podkolumnie (c) nie musisz podliczać i nie mają one wpływu na wykres.
IV. Wykonaj wykres autoportretu osobowości
1 Dla każdego z czternastu aspektów osobowości uwidocznionych na wykresie otocz kółkiem liczbę wynikającą z tabelki podsumowania (na przykład, jeśli w kolumnie A uzyskałeś wynik 7, to zakreśl liczbę 7 w kolumnie A wykresu, odnoszącej się do typu Czujnego).
2 Po zaznaczeniu wyników we wszystkich czternastu kolumnach wykresu połącz liniami prostymi kolejne zakreślone liczby. Otrzymany wzór będzie twoim autoportretem osobowości (przykłady gotowych wykresów zamieściliśmy w Dodatku).
Jak interpretować autoportret osobowości
Autoportret to wykres struktury twojego wzoru osobowości. Każdy z czternastu aspektów osobowości wpływa w jakiś sposób na jego kształt, choćby przez całkowitą nieobecność. Wszystkie wspólnie determinują twój unikalny profil. Wykres ten jest kluczem, za pomocą którego odnajdziesz siebie w dalszych czternastu rozdziałach.
Najwięcej dowiesz się o sobie, skupiając się najpierw na aspektach, które w twoim wzorze są najsilniejsze (czyli masz w nich najwięcej punktów), a następnie na względnych różnicach natężenia wszystkich aspektów. Złożoność twej osobowości uwidacznia się w proporcjach pomiędzy poszczególnymi aspektami składającymi się na twój wzór, a nie tylko w intensywności określonego aspektu. Z rozdziałów poświęconych poszczególnym typom osobowości dowiesz się, jak mogą one wzmacniać się wzajemnie, równoważyć, a nawet niwelować.
Wyniki punktowe uzyskane w poszczególnych typach same w sobie nie mają znaczenia. To po prostu liczby, których użyjemy, by narysować wykres. Nie ma sensu mówić, że masz dziesiątkę w typie Oddanym, a tylko czwórkę w Poważnym.
Jeżeli ledwie mieścisz się w skali jakiegoś typu, to znaczy, że znajdujesz się pod jego bardzo silnym wpływem. Niektórzy ludzie będą mieć dużą ogólną liczbę punktów. W porównaniu z tymi o niskiej punktacji mają oni zapewne szczególnie wyrazistą i nasyconą osobowość. To nie czyni ich ani lepszymi, ani gorszymi od innych.
Podobnie, niski wynik w jakimś typie nie świadczy o niedostatkach w osobowości. Na przykład niska punktacja dla typu Wrażliwego wcale nie oznacza, że jesteś osobą gruboskórną, a skromny wynik dla typu Pewnego Siebie nie świadczy, że masz kompleks niższości. Mała liczba punktów dla typu Awanturniczego nie przesądza, że brak ci ducha przygody (choć znaczy to, że nie lubisz ryzykować dla samego ryzyka). Większość ludzi osiąga niski wynik w jednej lub kilku kolumnach.
Różnica między osobami, które uzyskują dużo punktów w większości typów, a tymi, które uzyskują ich mało, może sprowadzać się do tego, że ci drudzy wahają się udzielać jednoznaczną odpowiedź „tak”, nawet jeśli zgadzają się z pytaniem13.
Najwyższe wierzchołki na wykresie twojego autoportretu wskazują aspekty dominujące, które najsilniej kształtują charakter twojej osobowości. Jeżeli zdecydujesz się najpierw przeczytać rozdziały mówiące o twoich aspektach wiodących, otrzymasz informacje, które w największym stopniu odnoszą się do ciebie. Jeśli chcesz dowiedzieć się, jak widzą cię inni, dlaczego martwisz się sobą, jak rozpoznać swoje atuty i wyciągać z nich korzyści, i tak dalej – zacznij od tych właśnie rozdziałów. Potem możesz przejść do typów mniej uwypuklonych w twoim wykresie.
W jaki sposób typy się mieszają
Jak już powiedzieliśmy, nie ma typu „czystego”. Jak pokazują przykładowe interpretacje dwóch autoportretów w Dodatku, wszystkie aspekty obecne w osobowości człowieka w jakiś sposób dają o sobie znać.
Wspomnieliśmy na przykład, że ludzie, w których osobowości dominuje aspekt Dramatyczny, są bardzo emocjonalni, ekspansywni i kochają dobrą zabawę, podczas gdy ci, których życiem rządzi aspekt Sumienny, swe uczucia zachowują dla siebie, są znacznie bardziej powściągliwi i zrównoważeni. Tymczasem wiele osób znajduje się pod silnym wpływem obu tych typów. Jeżeli autoportret wykazuje u ciebie osobowość silnie Sumienną, lecz w niewiele mniejszym stopniu Dramatyczną, może być tak, że doświadczasz bardzo silnych uczuć, ale okazujesz je rzadko. I na odwrót, jeżeli twoja osobowość jest przede wszystkim Dramatyczna, a w drugiej kolejności Sumienna, to jesteś osobą emocjonalną i przykładasz ogromną wagę do swych uczuć, ale gdy chodzi o pracę, potrafisz odłożyć je na bok i z wielką determinacją zmierzać do celu.
Poznając różne typy, znajdziesz wiele par przeciwieństw, które na pozór nie mogą współistnieć