How To. Jak? Absurdalnie naukowe rozwiązania codziennych problemów. Randall Munroe
zapewne jest to więc dobry początek.
JAK WYLĄDOWAĆ NA FARMIE
Randall: Załóżmy, że muszę awaryjnie lądować, a pode mną ciągną się tylko pola uprawne. Jaki rodzaj upraw powinienem wybrać? Wyższe rośliny, takie jak kukurydza, które stawią większy opór, czy raczej niższe, na których łagodniej się wyląduje? Czy zagony dyni zapewnią dodatkową amortyzację, podobnie jak baryłki wody przy autostradzie, czy może spowodują, że samolot przekoziołkuje i stanie w ogniu?
Płk Hadfield: Pilotuję małe samoloty i jest to sytuacja, którą cały czas bierze się pod uwagę. Gdy jedziesz na lotnisko, rozglądasz się i zastanawiasz. Jak wysoka jest fasola? Czy zebrano już siano? Czy ostatnio padało? Na rozmokłym polu nie da się wylądować.
Potrzebujesz miejsca, w którym uprawy nie są zbyt wysokie, a łodygi zbyt grube, gdyż mogłoby to doprowadzić do przekoziołkowania samolotu. Rzecz jasna, słoneczniki byłyby bardzo złym wyborem.
Najlepszym rozwiązaniem jest lądowanie na świeżo obsadzonym polu, najgorszym – wybranie świeżo zaoranego pola. Nie ląduj w uprawach żeńszenia, ponieważ znajdują się tam konstrukcje chroniące rośliny przed słońcem. Wystrzegaj się drzew. Pastwiska są dobrym wyborem, ale musisz uważać, żeby nie uderzyć w krowy. W kukurydzy można lądować do połowy czerwca.
JAK WYLĄDOWAĆ NA SKOCZNI NARCIARSKIEJ
P: Co mam zrobić, jeśli muszę wykonać lądowanie awaryjne małym samolotem, a jedyną otwartą przestrzenią jest olimpijska skocznia narciarska? Jaki jest najlepszy sposób na podejście do lądowania?
O: Tak się składa, że zanim zostałem pilotem myśliwca, byłem instruktorem narciarskim.
Olimpijskie skocznie narciarskie są cholernie wysokie. Na ich końcu jest niewielki płaski odcinek, skorzystanie z niego byłoby zapewne najlepszym rozwiązaniem. Mógłbyś powoli i łagodnie przelecieć samolotem nad trybunami, następnie unosić się nisko nad ziemią, a gdy tylko skocznia przed tobą zacznie się wznosić do góry – poderwać maszynę. Jeśli wszystko dobrze skoordynujesz, mógłbyś zatrzymać samolot w momencie uderzenia o zbocze. Trzeba jednak zrobić to naprawdę precyzyjnie. Jeśli ci się nie uda, drugiej szansy już nie dostaniesz.
JAK WYLĄDOWAĆ NA LOTNISKOWCU
P: Co powinienem zrobić, jeśli chcę wylądować na lotniskowcu, ale pilotuję samolot pasażerski nieprzystosowany do lądowania w takich warunkach? Czy mam próbować zaczepić podwozie o liny łapacza samolotu? W jaki sposób powinienem zbliżać się do lotniskowca?
O: Na pewno chciałbyś skontaktować się z kapitanem lotniskowca, aby poprosić go o obrócenie statku pod wiatr i płynięcie najszybciej, jak to tylko możliwe, dzięki czemu prędkość opływającego samolot powietrza wynosiłaby od 90 do 110 km/h. Wielu niedużym maszynom wystarczyłaby ona do lądowania, a ty poruszałbyś się dość wolno w stosunku do statku.
Liny hamujące muszą być usunięte, na pewno nie chcesz przypadkowo o nie zahaczyć. Mogą z nich korzystać wyłącznie samoloty do tego przystosowane, więc jeśli twój samolot nie jest wyposażony w duży mocny hak, będziesz lądował bez ich pomocy.
Następnie musisz odpowiednio ustawić maszynę, aby wykorzystać każdy centymetr pokładu okrętu. Potem powinieneś wysunąć klapy skrzydeł i zmienić ich kształt z płaskiego na trochę zakrzywiony – dokładnie tak, jak mogłeś zaobserwować u lądujących ptaków. Jeśli chcesz lecieć wolno, użyj klap skrzydeł.
Powinieneś dotknąć pokładu lotniskowca DOKŁADNIE na jego końcu. Potem musisz ograniczyć moc silników do zera, ponownie je włączyć i natychmiast wysunąć klapy.
W przeciwnym razie możesz zostać zdmuchnięty przez wiatr. Niemniej jednak trzymaj rękę na manetce gazu. Musisz mieć możliwość dodania gazu i wykonania kolejnej próby lądowania. Piloci wojskowi rzeczywiście włączają pełną moc silników zaraz po dotknięciu pokładu lotniskowca, na wypadek gdyby hak nie zaczepił o linę albo lina się urwała.
Wykonywałem kiedyś zadanie dla Korpusu Piechoty Morskiej USA. Pytali mnie: „Co zrobić w przypadku, gdy w lesie jest otwarta przestrzeń, ale zbyt krótka, by samolot mógł wylądować? Czy można rozciągnąć między drzewami tymczasowe liny hamujące?” Jeśli rozciągniesz linę pomiędzy dwoma mocnymi słupami, możesz wylądować praktycznie wszędzie. Testowałem ten system w Lakehurst w stanie New Jersey.
JAK WYLĄDOWAĆ NA LOTNISKOWCU WROGA?
P: Co zrobić, jeśli kapitan okrętu nie chce, żebym wylądował? Czy mógłby obrócić lotniskowiec z wiatrem, aby utrudnić mi zadanie?
O: Na pokładzie zawsze znajdują się jakieś przedmioty. Jeśli nie jesteś mile widziany, zostaną one ustawione w taki sposób, aby zablokować ci drogę lądowania. Na pasie startowym jest dużo wózków służących do holowania samolotów i mogą one zostać porozstawiane po całym pokładzie.
Musiałbyś w odpowiednich momentach przemykać się pomiędzy nimi i mieć przy tym dużo szczęścia. Da się to zrobić, ale nie sądzę, aby kapitan był z tego powodu szczęśliwy. A co potem? Wylądowałeś przecież w najlepiej strzeżonym więzieniu na świecie i ogłosiłeś się jego lokatorem.
JAK WYLĄDOWAĆ NA POCIĄGU
P: Czy mógłbym wylądować na jadącym pociągu, gdybym dostosował do niego swoją prędkość i stopniowo zniżał samolot, by w końcu osiąść na dachu jednego z wagonów?
O: Tak, to możliwe. Da się również wylądować na ciężarówce z platformą. Czasami można to zobaczyć na pokazach lotniczych.
Najtrudniejsze będzie utrzymanie samolotu na dachu wagonu po lądowaniu, ponieważ jadący pociąg cały czas się trzęsie. Podobny problem występuje w przypadku lądowania na ciężarówce. Jednak z pewnością da się to zrobić.
JAK WYLĄDOWAĆ NA ŁODZI PODWODNEJ
P: Lądowanie na lotniskowcu wydaje się łatwe. Ale czy mógłbym wylądować na łodzi podwodnej?
O: Tak, jeśli znajduje się ona na powierzchni, płynie szybko pod wiatr, a ty lecisz powolnym, stabilnym samolotem. Wyglądałoby to jak lądowanie na bardzo wąskim, krótkim i mokrym pasie startowym. Wydaje mi się, że ktoś już tego dokonał. Jednak znalezienie łodzi podwodnej, gdy akurat jej potrzebujesz, może być trudnym zadaniem.
JAK WYLĄDOWAĆ, JEŚLI STERUJE SIĘ SAMOLOTEM, STOJĄC W DRZWIACH KOKPITU
P: Co mogę zrobić, jeśli przez przypadek przytrzasnę sobie rękaw drzwiami kokpitu, których nie mogę teraz dosięgnąć? Mam dostęp do różnych przedmiotów – na przykład tac na posiłki – którymi mogę rzucać w odpowiednie elementy sterownicze. Czy jeśli jestem dobry w rzucaniu do celu, mógłbym w ten sposób wylądować?
O: Jeśli samolot ma jeden silnik, nic z tego. W przypadku maszyny wielosilnikowej jest to technicznie możliwe. Możesz sterować samolotem przez zmianę mocy silników. Gdy znajdują się one po obu stronach kadłuba, poruszanie dźwigniami