Ena Murray Omnibus 30. Ena Murray
…”
“Wat is dit, Nickey? Wat is regtig verkeerd? Dis nie net kommer oor Terence wat jou só laat lyk nie.”
“Ma … ek … weet nie …”
“Wat weet jy nie?”
“Ek weet nie … hoe … ek weet nie hoe ek dit vir Ma … moet sê nie …”
“Wát sê?”
“Dat ek … ek …”
“Nickey, moenie vir my vertel jy wil die technikon opskop nie!”
“Nee! Dis nie dit nie. Dis …”
Die moeder stap beslis vorentoe, vat haar dogter aan die skouers en draai haar sodat hulle mekaar waterpas in die oë kyk. “Jy moet my liewer vertel wat met jou gaande is … nóú!”
“Ma … Ma, moenie vir my kwaad wees nie! Moet my nie haat nie … asseblief!”
“Nickey …?”
“Ja, Ma. Ek … verwag ’n kind.”
Twee paar oë … ’n koerantberig wat verbyflits … en ’n blom, verwoes toe die wind daaroor gaan …
Wat sê ’n mens? Wat het die ander moeders gesê op daardie oomblik? Nee, ek is nie kwaad nie. Nee, ek sal jou nie haat nie. Wat sê mens?
“Ma … Mamma, ek is só jammer!”
Só jammer. Maar … die blom is stukkend … Selfs al gaan lê die wind eendag, sal daardie blom nooit weer blom wees nie …
“Mamma, wat gaan ek doen? Ons doen?”
Wat? Wat kan ons doen? Wat het die ander moeders gedoen toe hulle skielik met ’n snikkende, verwagtende dogter voor hulle staan? Met ’n onverwagse, onwelkome lewe tussen hulle? Wat doen jy? Tier en skel sal daardie lewe nie wegneem nie. Ook nie bid of huil nie …
Maar tog huil sy … Sy huil asof haar trane daardie lewe wil uitwas, wegwas, die jong liggaam weer skoon was, rein was …
Al wat mens kan doen, is om jou kind teen jou vas te hou asof jy haar alleen teen die kwaad en seer van die wêreld sal beskerm, wetende dat dit nie buite lê nie, maar binne … dáár waar selfs ’n moeder se beskermende liefde nie kan reik nie. Al wat jy kan doen, is om haar teen jou vas te hou, hierdie mooi jong dogter van jou vir wie jy soveel ideale gehad het; hierdie kind wat nog altyd so ’n goeie kind vir jou was; hierdie dogter van jou wat jy met stille trots deur die jare sien ontluik het soos ’n blom van die veld.
Marie klop haar dogter liggies op die skouer. “Ons sal ’n plan maak, my kind. Ma sal ’n plan maak.”
Maar toe sy in haar kamer kom, gaan sit sy op die kant van die bed, kyk wesenloos voor haar uit. Ma sal ’n plan maak. Ma het nog en kon nog al die jare ’n plan maak. Daar was geen probleem wat Ma nie met meet en pas, met bid en geloof kon oplos nie. Reeds voor haar man se dood het sy al geleer om planne te maak. Maar vandag is sy radeloos, het sy geen plan nie.
Sy buk, krap in die onderste rakkie van die bedtafeltjie. Snaaks, sy dink nie sy het dit doelbewus gebêre nie. Waarvoor sou sy? Maar hier is dit. Miskien sal die persoon wat die artikel geskryf het, ’n plan hê.
Sy lees verder:
Gerugte van aborsies doen die ronde, van kinders van welgestelde ouers wat oorsee gestuur word om daar ’n “wettige aborsie” te ondergaan.
Sy kyk weer op die mat. Aborsie is vir haar ’n vloekwoord. Om ’n lewe te neem, doelbewus te vernietig omdat dit in jou pad is … Nee. En dan: Dis ’n plan vir ryk mense, nie vir Marie Buys se dogter nie.
Miskien word nog ander planne aan die hand gedoen. Sy kyk weer na die koerantberig.
Haar moed sak verder in haar skoene. Volgens die verslaggewer het ’n gesaghebbende op hierdie gebied gesê dat dit jammer is dat die ouers van swanger skoolmeisies ’n gedwonge huwelik as die oplossing sien. Dikwels is die vader self ook nog ’n skoolseun, of pas uit die skool. In hul twintigerjare besef die twee jong mense dat hulle nooit ’n normale jeug gehad het nie. Dan probeer hulle daardie verlore jeug terugwin op maniere wat nie net meestal vir die huwelik fataal is nie, maar ook tot groot onreg teenoor die kind of kinders lei.
Marie laat die koerant weer sak. Dis die eerste wat in haar gedagtes opgekom het. Terence … Hy moet terugkom en die verantwoordelikheid saam met Nickey kom dra. Hulle moet trou. Sy probeer om haar geskokte verstand tot nugter denke te dwing. Maar een fout kan nie ’n ander fout regstel nie … en volgens die skrywer van hierdie berig sal dit net ’n tweede fout wees om Nickey en Terence te laat trou. Maar wat dan? Waarnatoe dan?
Haar moederhart skram weg van die enigste ander weg wat oop is, die enigste ander plan wat nog gemaak kan word. Nickey moet na een van daardie tehuise waarna hulle verwys, gaan en haar baba daar afgee vir aanneming. Haar baba. Háár kleinkind. Bloed van haar bloed en vlees van haar vlees. Nickey se baba … Nickey se baba …
Marie verskyn met die koerant in die hand in haar dogter se kamerdeur. “Nickey, Ma moet jou iets vra en … en jy moet my belowe dat jy heeltemal eerlik met my sal wees.”
“Ja, Ma?”
“Weet jy wie die pa van jou kind is?”
Dis asof die vraag Nickey soos ’n fisieke hou tref. Sy sit haar ma stomgeslaan en aankyk, verbleek verder. “Hoe … hoe kan Ma só vra? Ma wéét mos!”
Ja, sy weet. Sy dink sy weet. Sy hoop sy weet. Maar sy móét seker wees, sy moet baie, baie seker wees. Sy lig die koerant op.
“Hierdie koerant … Hier is ’n artikel. Hulle praat hier van vrye liefde wat veral by die stedelike hoërskole aan die orde van die dag is. Hulle sê hier dié wat dit nie wil beoefen nie, word summier uitgestoot.” Sy kyk Nickey angstig aan. “Het daar sulke dinge by jou skool aangegaan?”
Nickey kyk af. “Ja, Ma. Daar was sulke dinge, maar … ek het nooit daaraan deelgeneem nie. Ek sweer dit! Glo my! Terence is die … is die enigste …”
“Ek glo jou, Nickey. Ek is jammer dat ek daardie vraag moes vra, maar … ek moes voordat ek na meneer Basson-hulle gaan.”
Nickey kyk ontsteld op, haar oë groot en bang. “Na … Terence se pa gaan? Hoekom?”
“Hoekom?” Iets van Marie se doodse kalmte val van haar af, word verplaas deur ’n drif wat haar dogter in jare nie by haar gehoor het nie, die drif van ’n persoon wat met die rug teen die muur veg. “Omdat jy ’n kind verwag, Terence se kind. En hulle is Terence se ouers. Hulle moet weet.”
“Hoe … hoekom?”
Omdat ek iemand moet hê wat saam met my aan ’n plan kan dink! Ek kan dit nie alleen hanteer nie! Ek soek ’n hand om aan vas te hou! Ek soek iemand wat saam met my kan dra aan die smart van ’n kind wat jou vir jou liefde en sorg en opoffering van al die jare bedank met ’n baba … een wat nie daar behoort te wees nie!
“Hulle sal móét weet, Nickey. Dis nie meer as reg nie. Terence is net so verantwoordelik soos jy vir wat gebeur het.”
Sy is net ’n bang kind. “Hulle … hulle sal seker vreeslik kwaad wees … vir my, bedoel ek …”
Daar is baie dinge wat Marie nooit gedink het ooit met haar sou gebeur nie wat vandag alles op een dag met haar gebeur. Soos dat sy bitterheid voel teenoor haar geliefde dogter …
“Wat sal dit help?” vra sy droog. Ja, wat sal dit help? Om ten hemele te skreeu en te vloek verander nie die feite nie.
“Mamma! Mamma, ek is só jammer! Ag, my ma …”
“Ek weet, my kind. Ek weet. Moet jou nie so ontstel nie. Dis nie goed vir … die baba nie. Dis nog vroeg. Ek sal hulle vanmiddag nog gaan sien. Hoe gouer, hoe beter.” Sy draai om. Dis ’n berg wat sy moet oor. Sy moet ’n vreemde man en vrou vandag in die oë gaan kyk en hulle vertel dat haar dogter ’n kind van hulle seun verwag. As sy dit klaar gesê het, wat moet sy nog sê? Soos