Ena Murray Omnibus 30. Ena Murray
en probeer, met menslike swakheid, om die regte voorbeeld vir hom te stel. Ek het gesorg dat hy gereeld kerk toe gaan en hy het ’n Bybel. En hy is al die feite van die lewe vertel en hy weet wat reg en verkeerd is. Maar …”
“Hy is ’n goeie seun, meneer Basson. Ek het hom leer ken. Hy is binnekant ’n goeie kind.” Sy besef nie hoe ironies dit is dat sy vir Terence teen sy eie pa in die bresse moet tree nie.
Christian Basson skud sy kop. “Binnekant. Daar is niks so duister, so onbekend en onvoorspelbaar as die mens se binnekant nie. En niemand ken ooit ’n ander nie. Jy dink jy ken my seun beter as ék, sy pa, hom ken? Ken jy jou dogter, mevrou? Jy’t my vertel sy is ’n goeie kind, maar daardie goeie kind verwag op hierdie oomblik.”
Die intrek van haar asem maak dat hy swyg, sy kop skud, sy oë ’n oomblik sluit en dan onwillig om verskoning vra: “Ek is jammer. Ek bedoel nie om seer te maak nie. Dis net …”
Sy knik, op die randjie van trane. “Ek verstaan, meneer Basson. Ek verstaan.” Jy wil nie regtig seermaak nie. Jy is anders as ek. As ek seerkry, soek ek begrip, liefde. Jy slaan terug. Jy máák seer omdat dit so seer is binnekant. Jy is net so verpletter soos ek.
Die oomblik van menslikheid is verby. Sy stem is nou selfs harder as voorheen. “Terence het jou dogter nooit huis toe gebring nie. Ek ken haar van geen kant nie. Daarom kan ek nie sommer aanvaar dat my seun die skuldige is nie. O, hy mag een van die skuldiges wees, dit gee ek toe. Maar om hom nou alleen verantwoordelik te wil hou, sy hele lewe omver te gooi, te verwoes. Hy is ook maar pas agtien. Dis …”
“So is my dogter. Pas agtien. Haar lewe is omvergegooi, haar toekoms verwoes.”
“Dit gee ek toe. Maar as u gedink het dat hulle moet trou, sê ek nou vir u dis buite die kwessie. Heeltemal en totaal buite die kwessie. Aangesien ek aanvaar Terence sou ook deelgeneem het aan die vrye liefde, is ek bereid om te betaal. Binne perke. As u onredelike eise gaan stel, sal ons die saak verder moet voer, maar …”
Sy sit skielik orent in die diep stoel. “Ek het u nie geld kom vra nie.”
Sy oë is byna openlik vyandig en smalend. “Wat het u my dan kom vra, mevrou Buys? ’n Huwelik is uit.”
Sy staan op, staan trots en kersregop voor hom. “U sal my nie glo nie, maar ek het ook dit nie kom vra nie.”
“Wat dan?”
Sy kyk na hom, na hierdie man wat aan aardse besittings so goed toebedeel is dat hy sy gevoel van skuld en skaamte en seer met so ’n houding kan bedek. Maar sy het ook iets waarmee sy hare kan bedek, die enigste ding wat sy het.
“Ek het jou niks kom vra nie, meneer Basson. Ek het jou maar net kom sê.”
Haar hand soek na haar handtassie en handskoene, kry dit beet, klou dit vas sonder om dit te weet.
“Wag.” Hy gee ’n tree nader. “Ons het nie klaar gepraat nie.”
“Ons het. Ek het u klaar vertel wat ek u wou vertel.”
“Mevrou Buys … Goed. Goed!” Hy gooi sy hande in die lug. “Ek sê weer ek is jammer. Maar probeer my kant van die saak verstaan!”
“Ek doen dit, meneer. Ek doen dit. Daarom sê ek vir u goeiedag. Ek is jammer ek het so baie van u tyd gebruik.”
Skielik is die bordjies verhang, is dit hy wat verleë staan en sy wat trots en met kil oë na hom kyk.
“Mevrou, hierdie … ding is ’n groot skok vir ons albei. Dit het miskien te vinnig op my afgekom. Gee my eers kans, tyd om aan die gedagte gewoond te raak. Ons kan oor ’n paar dae weer praat.”
“Daar is niks om verder oor te praat nie, meneer Basson. Dis nie nodig dat ons verder daaroor praat of dit wel Terence se kind is wat Nickey verwag, en of sy werklik oor ses maande u eie kleinkind in die wêreld gaan bring nie. Ek verseker u dat ek nóg vir Terence, nóg vir u verantwoordelik hou teenoor my dogter. Ons sal regkom. Tot siens.”
Toe sy uitstap, hoor sy die telefoon lui, en sy is bly. Want as hierdie man haar een minuut langer probeer terughou het, sou haar selfbeheersing geknak het.
Skielik, heeltemal buite haar aard, wou sy ook seermaak. Sy wou Christian Basson bespring soos ’n tierwyfie wat haar enigste welpie beskerm. Sy wou sy oë uitkrap, haar naels in sy gesig slaan, hom skop en slaan tot daar nie meer krag in haar oor is nie. Want hy het die enigste ding wat God haar gegee het wat skoon en pragtig en kosbaar was, besoedel en besmeer.
Sy gaan nie direk huis toe nie. Sy kan nie. Sy kan Nickey nie nou in die oë kyk nie. Sy stap by ’n ander huisie se voordeur in.
“Middag, tant Hessie.”
“Middag … Vrou, wat makeer jou? Jy lyk soos die dood! Kom sit …”
“Tant Hessie …”
“Marie, wat is aan die gang? Wat het gebeur?”
“Tante … O, tant Hessie! Tant Hessie!” En meteens oorweldig die trane haar.
Hy tel die telefoon op. “Ja?”
“Christian, waar bly jy? Jy gaan laat wees vir die vergadering.”
“Ek is nou daar.”
Hy gooi die telefoon neer, hardloop na buite, maar die tuin en die straat is verlate …
Dis laat in die aand toe Kenneth Frazer vir sy vriend by sy motor tot siens sê. Hy aarsel eers, vra dan tog: “Is iets verkeerd, Christian?”
“Nee.” Hy skuif agter die wiel in. “Nee, alles is reg.”
Die ander man buk, kyk by die venster in. “Jy wil nie eers inkom en met my daaroor praat nie?”
“Waaroor?”
“Oor wat jou hinder.”
“Niks hinder my nie. Jy verbeel …”
“Maar jou swak toespraak vanaand was nie my verbeelding nie.”
Hy druk met een elmboog op die stuurwiel, vee met sy hand oor sy gesig, sug. “Ja. Ek weet. Ek is jammer.” Hy sug weer, draai dan sy kop in sy vriend se rigting. “Ek het ’n gemors daarvan gemaak, ek weet. Ek kan my net sowel onttrek.”
“Moenie verspot wees nie! Ons het nie ’n ander man nie. Tewens, jy is die regte man, en jy weet dit. Jy moet jou net regruk, daardie probleem wat jy het, oplos vóór die volgende vergadering. Dis oor ’n week.”
Sy mond trek wrang. “Party probleme is nie so maklik oplosbaar nie, my vriend. Vir party is daar soms meer as ’n week nodig voor jy die lig sien.”
“Dan is dit ernstig? Mag ek vra … is dit iets persoonliks?”
“Ja. Ja, dis ernstig en dis iets persoonliks.”
Kenneth frons. “Ek kan nie dink dat jy persoonlike probleme kan hê nie. Kleintjies – ja, wel, miskien, maar nie grotes wat jou só oorstuur kan maak nie. Jou lewe is so gelykmatig, georden.”
Christian gee weer die harde, bitter laggie wat hy vroeër die dag laat hoor het. “Ander se boeke is duister om te lees, my vriend. Sien jou môre.”
“Tot siens, Christian. Lekker slaap.”
Maar vir minstens vier mense is daar geen geruste nag nie.
Marie Buys het eers sterk skemer tuis gekom. Sy het Nickey nie vertel dat sy eers by tant Hessie was nie, dat sy dáár aan al haar opgekropte hartseer vrye teuels gegee het nie.
Vir die eerste keer in haar lewe vertel sy haar dogter ’n leuen. “Daar was niemand tuis nie. Ek het gewag, maar hulle is blykbaar vir ’n tyd weg.”
“O.” Nickey sien die merke van die trane wat in tant Hessie se kombuisie gestort is. “Ma’t gehuil.”
“Ja. Ek was vir ’n oomblik by tant Hessie,” moet sy dan erken.
“Het Ma haar … vertel?”
“Ja.