Ena Murray Omnibus 35. Ena Murray
is vir haar te oulik, want die oomblik dat hulle skrik en in beweging kom, lig die stertjie kiertsregop die lug in. Sodra hul agterente in rat kom, gaan staan die stertjie soos ’n antenne regop.
“En wanneer die luiperd ’n bok wil vang, wil jy daar ook keer? Bewonder liewer sy jagtersvernuf. Kyk daar. Hy het gesorg dat hy bokant die wind kom sodat die varke hom nie kan ruik nie. Nou kom hy met ’n lang ompad, kruipend en stukkie vir stukkie nader. Hy kan sien in watter rigting die varke wei.”
Ansie is stil. Dis egter ’n lang driekwartier wat verbygaan.
“Die varke is nou omtrent by die plek waar hy lê. Hoekom vang hy nie en kry klaar nie?” laat sy later senuweeagtig hoor, en Lochner en Salmon glimlag.
“Dis een van die lesse wat ons mense van die natuur kan leer. Geduld. Hy sal op ’n goed oorwoë oomblik spring. Dáár!”
Die luiperd spring, maar dit is so vinnig dat Ansie nie die beweging sien nie. Die volgende oomblik tril die lug met ’n vreeslike geskreeu en Ansie se hart ruk byna tot stilstand. Geskok en met grootgerekte oë kyk sy vasgenael na die toneel voor haar. Dis ’n worsteling op lewe en dood . . . en almal weet wie die oorwinnaar gaan wees. Wat vir Ansie nog erger is as die verskriklike geskreeu van die vark, is die optrede van haar maat. Die beer hardloop so vier tree weg, draai dan om, kyk verwilderd na die wrede toneel voor hom waar sy maat desperaat skop en veg, die oë verstar. Die angsvolle hulpgeroep van sy maat laat hom met ’n heldemoed omdraai, dan weer weg, terug, weg, terug, weg . . .
Dis ’n nagmerrie-ewigheid vir Ansie voordat die geskreeu stil raak, voordat die agterpootjies ophou met skop. Die beer staan net en kyk. Die stilte daal oorverdowend neer. Ansie se ore suis met dié wete: Sy is dood.
“Kyk daar!” roep Lochner en wys na regs.
’n Groot hiëna het asof uit die niet te voorskyn gekom, aangelok deur die geskreeu van die vlakvark, en is nou vinnig op pad met sy logge hardlooppassie. Hy pyl reg op die luiperd af en Ansie se hart, wat nou al ’n paar keer wou gaan staan het, sit in haar keel. Sy sien nie kans vir nog ’n genadelose, wrede geveg tot die dood toe nie. Tot haar verbasing gee die luiperd dadelik pad, word hy selfs ’n entjie deur die hiëna verjaag voordat laasgenoemde omdraai na die prooi. Die volgende oomblik kyk sy met siddering toe hoe hy stukke vleis uit die vark losruk.
“Dis iets wat ’n mens nie aldag sien nie,” laat Lochner peinsend hoor. “Hy sou dit nie met ’n veteraan reggekry het nie. Die luiperd is nog jonk en onervare en het maar besluit bang Jan is beter as dooie Jan, want hy weet dat die sterkste kake aan die hiëna behoort.” Hy wys weer uit: “Kyk daar. Daar kom die aasvreters aan. Daar draf ’n jakkalsie ook nader, hopende daar sal iets vir hom oorbly. En kyk bokant ons in die lug. Dit was netnou nog skoon, en nou draai die aasvoëls daar.” Dan kyk hy sywaarts en frons. “Ansie . . .”
Maar sy kan haarself nie meer beheer nie. Sy bars in trane uit en die twee mans se oë ontmoet vlugtig. Dan trek Lochner haar met ’n sagte glimlag nader en sy verberg haar gesig skaam teen sy bors. Hy streel haar agterkop, troos: “Toe nou maar. Dis alles verby. Dit is maar soos die natuur is, Ansie.”
Slukkend, snikkend, stotterend protesteer sy huilend teenoor hom: “Dis aaklig, dis wreed! Daardie arme mannetjie van haar! O, dit was so hartroerend! Waar is hy nou?”
“Hy het maar spore gemaak toe die hiëna ook op die toneel verskyn. Ansie, jy moenie menslike eienskappe aan wilde diere wil toedig nie. ’n Dier is anders. Hy sal vir ’n oomblik geskok wees, maar tien minute later het hy alles vergeet. Dis nie soos die mens wat treur en onthou . . .”
Sy lig ’n nat, stowwerige gesig na hom op en kyk hom amper vyandig aan. “Hoe weet jy? Wat weet jy wat in ’n vark se hart en verstand aangaan?”
Hy skud sy kop, glimlag skuins na Salmon: “Ons laat dit liewer daar. Ons gaan terug huis toe.”
Sy skuif weg, sê kortaf: “Ja. Ek het genoeg gehad vir een dag.”
Maar toe hulle oor die rantjie kom, wie staan rustig langs die pad en wei?
“Ek het jou gesê. Daar staan hy lustig en wei asof daar op aarde niks gebeur het nie. Jy verbeel jou verniet dat hy nou aan ’n gebroke hart gaan sterf.” Lochner kan nie help om te terg nie.
Hy ontvang ’n yskoue blik. “Hy is maar net soos al wat man is. Vergeet sommer baie gou. Ek is seker as dit die wyfie . . .”
“Die sog.”
“Nou goed, die sóg was wat oorgebly het, sou sy nou nog verwese rondgedool het.”
Sý oë is skielik kil. “Ons mans is dus harteloos. Is jy báie seker daarvan?”
Sy kan hom net verstom aankyk toe hy hardhandig van rat verwissel en hulle met ’n gevaarlike spoed oor die bospaadjie vorder.
Lochner se vreemde kil en teruggetrokke bui duur vir die res van die dag voort en Ansie begin haar vererg. Dis nie nodig dat hy hom só hoef te wip net omdat ’n ander meisie hom blykbaar vergeet het nie! Dan is sy nog steeds ongelukkig oor die toneel wat sy die oggend aanskou het. Sy kan die ontsteltenis van die arme beer nie vergeet nie. Lochner kan sê wat hy wil, diere hét gevoelens. Veral die vlakvarke, het sy opgelet, is baie sterk gesinsgebonde. Hulle is altyd ’n gesinnetjie bymekaar. Dit laat haar aan iets anders dink en teen wil en dank is sy verplig om met haar bot neef te praat.
“Lochner, hoe weet ons of daardie mavark nie kleintjies gehad het nie? Wat word nou van hulle?”
Hy kyk haar geïrriteerd aan. Hy het beslis ernstiger dinge om aan te dink as vlakvarkwesies. “Dan sou hulle in die omtrek gewees het. Dit was net die sog en die beer.”
“Maar hulle kan nog baie klein wees, heeltemal babatjies,” hou sy koppig vol.
Hy sug en kan sy ongeduld nie meer beteuel nie. “In hemelsnaam, Anna! Sal jy ophou met karring oor vlakvarke?”
Haar oë en stem is ysig. “Vir ’n man wat voorgee hy gee so danig baie vir diere om, klink jy maar bra ongevoelig. Dan is jou danige liefde vir die natuur ook maar net vertoon. En wie praat altyd so smalend van ander se valsheid?”
Sy storm die huis met mening binne, en op die stoep gaap die man se mond behoorlik oop. So ’n geitjie!
Ansie het glad nie ’n rustige nag nie, die nuwe lugversorging ten spyt. Sy is ontsteld en vies, met die gevolg dat sy eers laat aan die slaap raak en haar die volgende oggend verslaap. Lochner en Salmon is reeds weg veld toe en sy is sommer van voor af vies. Sy haal dit op die niksvermoedende Liesbet uit.
“Hoekom het jy my nie kom wakker maak nie?”
“Meneer het gesê ek moet jou laat slaap. Juffrou het glo sleg geslaap laas nag.”
“O? En hoe weet hy dit?”
Liesbet is ongestoord. “Meneer weet alles,” sê sy betigtigend.
Ansie snuif net deur haar neus en stap op die stoep uit. Meneer het haar seker met sy X-straaloë op haar bed sien rondrol. Meneer weet gans te veel na haar sin. Wat meer is, sy is oortuig daarvan meneer weet baie meer van haar as wat hy wil laat blyk. En daar word maklik op meneer se tone getrap. Hy is oorgevoelig. Sal die man hom regtig nog verknies oor ’n simpel vroumens wat dit nie werd is nie? En nou haal hy dit sommer op haar uit!
Sy staan haar nog so en opwerk toe die Land Rover die werf binnery. Haar oë is glad nie vriendelik nie, en sy môregroet word met ’n skaars merkbare knik van die kop beantwoord. Sy gaan hom nie só maklik vergewe nie.
“Toe! Toe! Toe! Wat staan jy daar? Kom haal jou babas.”
“My wat?”
“Jy wou mos babas gehad het. Wel, hier is hulle nou. Twee vlakvarkwesies.”
Sy spring soos ’n pyl uit ’n boog weg, al haar grimmigheid vergete. “Dan wás daar kleintjies! Ek het jou mos gesê!” Salmon sit en grinnik net met die twee klein varkies weerskante in sy arms en Lochner laat hom maar die verwyt welgeval. “ ’n Tweelinkie! Maar hulle is nog skaars mens!”
“Asseblief!