Troukoek maak nie vet nie. Kristel Loots
is nie bobbejane nie, hulle ruik ’n rot die oomblik wat dinge nie mooi netjies agtermekaar is nie.
Sy sal dalk nog vir ’n onderhoud genooi word, maar dit sal ’n nagmerrie wees om die regte gesig op te sit. Sy sal moet please explain dat die biesies bewe. Meneer sien, die saak staan nou so: Ek sou trou, meneer. Ek en Kurt. Ja, einste hý, die stofpoepertjie met die diakensnorretjie, meneer. So ’n driekwartbaksteen hoog, maar so arrogant ’n mens sou sweer hy is een van die mooiste mans in die Saamwerk Versekeringsmaatskappy se kantore – hier by ons én in die hoofkantoor in Centurion. Hy hét my gevra, meneer, regtig, hy het. Al was daar later mense wat dit nie wou glo nie, wat gedink het dit was ’n shotgun wedding, dat ek hom só probeer vang het.
Dixie snork as sy daaraan dink. Asof Kurt hom so sou laat vang! Hy wat nie eens ’n verkeersboete kry nie en ’n pil vir elke kwaal het. Meneer Versigtig wat nie sy kop in ’n byenes sal steek nie. Wat alles noukeurig weeg en evalueer en etiketteer. Hy wat mý geweeg en toe te lig bevind het. Hy wat … hy wat my hart gebreek het, my naam met ’n plank geslaan het, ’n gek van my gemaak het.
En dan was sy nog so dom ook, het sy haar selfs gedra soos ’n Stepford-vroutjie met ’n voorskoot om die lendene. Uit haar pos bedank omdat Kurt nie wou hê sy moes ná die troue onder hom werk nie.
“Dit sal nie ’n gesonde toedrag van sake wees nie, Dixie,” het hy verduidelik. En soos sy toe al geweet het: ’n Gesonde toedrag van sake is vir Kurt baie belangrik. En ’n gesonde liggaam én ’n gesonde gees. Alles wat gesond is.
“Ek is jammer, Dixie, ek kan nie met iemand uitgaan wat rook nie,” het hy soos ’n sammajoor gekommandeer toe hy haar met ’n skelm sigaretjie betrap. “Ek soen nie ’n asbak-mond nie.”
Sy het haar disnis geskrik. Van toe af seker gemaak daar is altyd ’n pepermentjie beskikbaar – én ’n botteltjie spuitgoed. Verniet. Alles verniet.
Hoe sal sy die afloop van hierdie verwikkelinge aan ’n voornemende werkgewer kan verduidelik? Dat sy toe tog nie getroud is nie, net werkloos. Manloos en ringloos. Ongelief en alleen.
Geen werkgewer sal haar wil hê nie. ’n Vrou wat voor die preekstoel gelos word, moet ’n ernstige skeet of twee hê. Seker iets wat die voornemende bruidegom betyds ontdek het. En laat skrik het. Die wyk laat neem het. Betyds. Net-net betyds. Sjoe! ’n Noue ontkoming. Gelukkig vir hom …
Nie vir ons nie, dankie. Ons stel nie daarin belang om ’n albatros om ons nekke te hang wat ons grond toe sal dwing nie. Jammer, die pos is reeds gevul.
Ek sit hier sonder huis of hawe, besef Dixie opnuut. Of holte vir my voet en goed.
Ja, ja, Ma sal haar seker nie uitskop nie, maar solank sy onder Ma se dak bly, sal dit op Ma se manier wees. En Ma se manier was nie eens in haar tienerjare vir haar ’n lekker manier nie. Tóé al het Jo-Jo snags deur die venster geklim om skelm te gaan jol en sy het lê en wens sy kon dit ook doen. Maar iemand moes by die huis bly om na Ma se sagte gesnik oor Pa se dinge in die donker te luister.
In Jo-Jo se woonstel sal sy haar voete op die koffietafel kan sit, sy weet sommer. As sy natuurlik ’n koffietafel opgespoor kan kry onder alles wat daar rondlê. En sy wil wed sy sal kan rook ook. Miskien net die vensters oopmaak en die asbakke gereeld leegmaak. Sodat die ou van Down Under nie versmoor wanneer Jo-Jo met hom Kaap toe kom nie. Want sy weet sommer: Jo-Jo sal hom wel aangekeer en opgehok kry, sy doen dit elke keer.
Oor Jo-Jo is sy nie regtig bekommerd nie. Dis haar ma wat sy moet jammer kry. Dis vir haar wat sy tientalle koppies tee behoort te maak. Sy behoort ure lank na die treurmares oor Pa te luister. Iémand moet, en dis nie asof sy iets beters het om te doen nie. Maar ag! Dit maak haar so moeg. En moedeloos.
Drie maande is nie ’n leeftyd nie, dink Dixie. As daar dan nie geld is vir kos nie, is dit sommer ’n maklike manier om te dieet ook. Solank sy net sigarette kan koop. As sy ’n slag oop en bloot in die woonstel kan rook en nie skelm om die hoek soos ’n skoolkind nie, sal dit al klaar die moeite werd wees om in die Kaap te gaan sit en krepeer. Want soos sy nou voel, wil sy rook tot haar longe soos vrot druiwekorrels lyk. Simpel gewoonte, sy weet. Gifpyltjies wat jou kan doodmaak. Maar ekskuus vir die wals, dis nie asof sy veel het om voor te leef nie, of hoe?
Skielik is Dixie so lus vir ’n sigaret sy kan sterf. Maar om in Ma se huis te rook, is inderdaad om ’n death wish te hê – vir ’n marteldood wat nie deur sigarette veroorsaak sal word nie. Die kabaal wat sal losbars, sal verwyte insluit, en waarskuwings en doemprofesieë, genoeg om jou jou smaak vir ’n sigaret heeltemal te laat verloor.
En wat bly dán vir haar oor? Pille? Drank? Of sal sy haar oorgee aan orige oumans met bakkebaarde wat in lang, slap oumenskarre ry?
Hier is ’n hele paar van hulle in die omgewing. Mans wat jare terug ryk was, die statusmotor van die dag gekoop het – en daarby gebly het. Die vrou moeg geleef, toe begrawe en as langslewende oorgebly. Speel rolbal, luister radio en maak tuin in ’n kakiebroek wat maer knieë wys.
Soms, net soms wens sy een van die oumans met bakkebaarde wil by Ma kom vlerksleep sodat sy afgelos kan word. Maar sy weet nie of Ma al reg is daarvoor om ’n ouman se maermerries en rumatieklyf saans in te smeer nie.
Nee, dis nie wat Ma wil hê nie. Ma wil vir Pa hê, nét vir Pa – die enigste man wat haar hart vinniger laat klop, al is dit deesdae net van woede en ontsteltenis. Mans! Sowaar, vroue kry swaar onder hulle.
Dixie sit vooroor geboë by haar rekenaar toe sy die geskuifel by haar deur hoor. Ma. In haar pantoffels en ’n japon wat soos ’n verbleikte ou sak aan haar hang. Haar gesig bleek, die grimering wat bedags die skyn moet bewaar, is afgewas. Sy stoot die kamerdeur stadig oop.
“Slaap jy nog nie?” Haar stem teem. “Dis al ná tien.”
Dixie haal ’n slag diep asem. “Ek … ek gaan nou-nou inkruip,” belowe sy terwyl sy op haar tande kners.
Sy smag na ’n bietjie vryheid, na die voorreg om sélf te besluit hoe laat sy in die aand wil gaan slaap, waar sy haar voete wil laat rus en of sy haar liggaam met nikotien wil besoedel. Of haar aan oumans wil oorgee. Sonder dat Ma bekommerd oor haar skouer loer, haar dophou asof sy enige oomblik ’n handvol pille gaan drink of sonder ’n valskerm van die dak af gaan spring.
“Sal ek vir ons gaan tee maak?” wil Ma weet, haar kop effens gelig soos ’n bok wat water geruik het.
Dixie weet wat dan op haar wag: ’n lang wroegsessie tot laat in die nag. Oor Pa, oor die regering, oor die polisie wat nie hul werk doen nie, die belasting, die rentekoers, die muskiete wat pla, die buurman wat saans laat nog na sy musiek luister. Maar veral oor Pa. Altyd oor Pa.
“Nie vir my nie, dankie, Ma.”
Ek het genoeg gehad vir vandag, vir hierdie week, hierdie maand, ’n leeftyd lank. Ek wil nie meer hoor nie, wil nie meer weet nie. My skouers is breed, maar nie só breed nie.
“Dan gaan ek ook maar weer lê,” sug Ma. “Maar ek weet sommer ek gaan vannag weer nie ’n oog toemaak nie.”
Ma stap sleepvoet na haar kamer toe. Soos ’n sprinkaan met ’n afbeen, dink Dixie, nie sonder simpatie nie. Net moeg.
Sy wag totdat sy sagte snork-plofgeluidjies agter Ma se toe kamerdeur hoor voordat sy vir Jo-Jo bel.
“Ek hoop die huis het afgebrand,” antwoord Jo-Jo vies. “Of iemand is ten minste dood.”
“Dis nie ’n mooi ding om te sê nie.”
“Dis ook nie mooi om my hierdie tyd van die aand te bel nie. Wat wil jy hê?”
“Nog oor Bliss and Beautiful praat.”
“Wat wil jy nog weet?” Jo-Jo se stem klink meer genaakbaar.
“Waar in Langstraat is die plek?”
“Dis ’n skande dat jy nog nie vir my kom kuier het nie.”
“Ek was besig, weet jy?”
Sy wás besig – met haar verloofde. Om hom tevrede te hou. En gelukkig. Om trousseau bymekaar