Onse Vaders. Karin Brynard
Die eetkamer is met ’n boogmuur geskei van ’n groot, informele leefvertrek. Die muur het plek-plek openings waarin bottels wyn grasieus lê en verouder.
En dan tref die verwoesting van die moordtoneel: die vlekke bloed wat uit die leefarea op die wit eetkamermat ingedra is. Iemand met baie bloed aan sy klere het muurlangs om die eetkamertafel geloop. Daar’s strepe sigbaar. Heen-en-weer strepe. Ook op die mat. Baie spore.
Hy loop agter Quebeka aan tot by die ingang van die leefvertrek, waar die naaldekokers in hul plastiekpakkies rondskarrel. Daar’s ’n eethoek en kroeg links en ’n TV-ruimte regs. Die vloer lê besaai van plante. En stukke erdewerk – waarskynlik die houers waarin die plante was. Baie plante. Baie stukke porseleinskerwe.
Dan sien hy die slagoffer: ’n vrou. Haar agterkop. Só papgeslaan, die grysstof peul sigbaar deur splinters been en hare. Soos ’n oopgekloofde rysmierhoop. Sy’s op ’n breë sitkamerbank. Sittend. Hy sien haar van die rugkant af, skrik toe hy die haarkleur registreer: rooikop. Hy skud sy kop vinnig, om die wiele daarbo van die syspoor af te kry: Nié alle rooikoppe is Gerda nie.
“Daar’s gepeuter hier,” hoor Beeslaar homself sê. Hy word beloon met ’n glimlag van Quebeka. Hy hou van die lig in haar oë: soos ’n hond wat springhaas geruik het.
“Kom,” sê sy en draai om, “ons gaan kyk van anderkant af.”
Hulle stap weer terug voordeur toe en uit. Om die huis. Nóg ’n fontein en ’n dam. Hierdie keer ’n kruik wat kunstig omgeval het en ’n piepiestraaltjie water lek. Wewenaar se kruik in sy kanon in, sou Blikkies onmiddellik gesê het. Hy’t ’n ding gehad met uitdrukkings, ou Bliksem van Blerk. Veral vir onvanpastes.
Hulle loop tot op ’n groot stoep agter. Daar’s ’n sandput vir kampvuur maak, ’n gasbraaier in die hoek, groot genoeg om ’n missiel maan toe te lanseer.
Die rugkant van die huis, sien Beeslaar, is eintlik die voorkant. Waar die inwoners wérklik leef – die stoep, gedeeltelik onderdak, loop uit op nóg ’n swembad, maar kleiner. Meer ’n plonspoel met ’n spuitfontein. En daar’s die braai, ’n luukse sitstel van rottang en opgepofte lapkussings, die hout-en-chroom-eettafel... baie geld se goed.
En die duurste bonus van die lot: private uitsig op die rivier en berg. Voel of jy net jou hand hoef uit te steek. Pluk jy ’n hand vol heideblomme en proteas. Trossie laat-druiwe uit die rooi wingerde wat teen die berg uit hardloop.
’n Ry glasdeure verbind die leefkamer met die stoep. Twee van die deure staan oop. Quebeka gee vir hom handskoene en ’n stel oortjies – om oor sy skoene te trek. Oortjies. Nog ’n Blikkies-woord. Snaaks hoe ’n ander mens sy merke so diep op jou los.
Die reuk van rou vleis en iets chemies hang nog in die lug. Fresh kill. En onder dit, die klam grotreuk van grond. Uit die blombakke wat stukkend oor die marmervloer gestrooi lê.
Beeslaar se hart spring wéér toe hy die rooikop sien. Maar daar’s g’n sprake nie. Die vrou op die bank is lank en benerig. Anoreksies maer. Hy volg Quebeka tot by die bank. ’n Reuse-televisieskerm op die muur oorkant die bank is aan, die klank gedemp.
“Kyk,” sê sy en wys vir hom die bloedpatrone om die bank. Kolle, traanvormige spatsels, deurmekaar skoenspore. Tussen die bank en die TV is daar ’n lang koffietafel van glas. Die glas is gebreek. In die middel van die skerwe lê ’n bronsbeeld. Dis ’n brahmaanbul, sien hy, bloedbesmeerd. Daar’s ander merke ook, maar hy kan dit nie goed uitmaak nie. Die beeld lê half toe onder ’n aantal luukse fotoboeke. Kolle bloed oor die goue staar van ’n leeu op een van die buiteblaaie.
Aan die ander kant van die tafel lê daar nog bloed. Lyk soos Australië as mens vinnig kyk, dink Beeslaar. Baie bloed, Australië is groot.
“Sy’t nie op die bank gesterf nie, of hoe?” vra Beeslaar toe hulle weer buite staan.
“Ons het haar so gekry.”
“Hoe laat?”
“Die roep het kort na vier ingekom. Toe die kinders van die skool af gekom het. Die dogter, watsenaam... ” Sy rol haar oë. “Emmie, Evvie... ”
“Ellie.”
“Was glo eerste tuis. En toe die seun. Hý’t die pa gebel.”
“Wat waar was?”
“Laat sake-ete. Die Volkskombuis.”
“En hý’t jou gebel?”
“Nee, hy’t sy prokureur gebel, saam met wie hy by die restaurant was.”
Beeslaar sê niks. Kyk oor die werf uit, hande op die heupe. Na die grys rots van die berg. ’n Roofvoël wat daar bo in die warm lugstrome sweef. Dan kyk hy terug huis toe.
Besluit, sê hy vir homself. Voor jy die volgende vraag vra. Want dan’s jy vas. Hoek deur die wang. Jy spartel nog ewe, maar dis nag-Nella en verby-Doris-Day.
Maar sý maak die eerste skuif: “Hy was ’n vol kolonel, dan nié?” vra sy en tuur saam met hom na die berg. Sy verwys na Blikkies, weet hy, en hy knik.
“Jy was gelukkig.”
Hy kyk na haar. Sy’s eintlik bliksems mooi. Fyn vel. Egalig, die kleur van donkersjokolade. Prominente wangbene. Haar wenkbroue maak ’n boog, die vlerkspan van ’n grasieuse voël. Groot, uitdrukkingsvolle mond. Maar dis haar oë wat haar anders maak. Bruin met goudvlekke. Helder oë. Slim. Hy’t ’n swak vir slim oë. En gul monde. Gerda s’n. Die rooi massas hare wat haar fyn gesig omring. Die groot, uitdrukkingsvolle mond. Jy kan haar gemoed al van ver af opsom aan die trek van daardie mond.
“Om ’n man soos oom Blikkies in jou lewe te hê, bedoel ek.” Sy glimlag. Skitterwit tande. “Ek hoor jy’s deesdae nie meer in Jozi nie.”
Hy skud sy kop, kyk af na sy skoene. “Dank vader ook,” is al wat hy uit sy kop kan krap om te sê.
En dan doen hy dit: Hy tree oor die streep. Hy vra die vraag:
“Die toneel hier... dis bietjie té intiem vir ’n huisroof. Of hoe?”
Hoofstuk 5
5
Die pyn in Ghaap se maermerrie slaan sy asem weg.
Dis van die worsteling met die motorkaper. Die een wat Ghaap per ongeluk vasgetrek het toe hy sy kardeur oopsmyt – nog in die ry. Kêrel het hom disnis gehardloop teen die deur. En in die gestoei agterna is daar lekker op Ghaap se voete en sy maermerries gedans.
Tot die skoot afgegaan het.
Dit was die kaper wat geskiet het, blindelings. En een van die trekkie-outjies wat uiteindelik sy tjank vir hom afgetrap het. Net daar, op Ghaap se maermerries. Ghaap self was salig onbewus, want hy’t uitgepaas, dalk van skrik. Eers bygekom toe iemand ’n flits in sy oë skyn om te kyk of hy dood is. Hy’t nog steeds op die agtersitplek van die kar gelê, bene na buite. Hy was bewus van ’n klomp deurmekaar stemme en uitroepe. In Afrikaans, Engels en wat hy vermoed Zoeloe is. Daar’s nie Zoeloes in die Kalahari nie. So hy kan nie die taal so maklik van ander swart tale onderskei nie.
Hy’t soos die doos van die eeu gevoel.
“Kry hom uit die kar uit,” het iemand geroep. “Hy’t daai bullet gevang. En kry die medics!”
Ghaap het regop gebeur. “Ek’s cool,” het hy gepiep. Toe harder: “Los my uit. Ek makeer ga’n niks!”
En dis nou amper sesuur in die aand. En hulle is nog steeds net hier. Sit en wag dat die toneel klaar opgeskryf word. Wag vir die vingers om klaar te kry in die gesteelde Golf. Sodat almal kan aangaan.
Dis Mthethwa wat moet skryf. Hy’s die senior in rang, ver verby sy jare en vermoëns bevorder. Kom glo uit die regte families, diep ANC-bande wat teruggaan na die vryheidstryd. Dis ’n oop geheim dat hy dink hý moes stasiebevelvoerder gewees het. Nie die Indiër-ou wat blykbaar nóg nouer familiebande het nie.
Mthethwa skuif die skryfwerk af op Mabusela. Dié doen