Tryna du Toit-omnibus 1. Tryna du Toit
Johan op, stap na die deur en toe hy daar kom, draai hy om en sê: “Kyk, my matriekstudente moet darem ’n voorbeeld wees vir die res van die skool. Nie weer so raas nie, hoor.”
En met ’n vriendelike glimlag vir almal is hy weg terwyl nege jong kinders in verskillende stadiums van aanbidding die toe deur aanstaar.
Hoofstuk 4
“O, Moeder,” sê Annie toe sy die middag die eetkamer binnegestap kom, “weet Moeder wie die nuwe skoolhoof is?”
Stienie Celliers sit voor die oop venster en brei in ’n ou stinkhoutstoel, nog deur haar pa self gemaak. Haar mooi gesig, glad en sonder rimpels, het liefderik opgehelder toe Annie die kamer binnekom.
“Natuurlik weet ek, my kindjie. Ek het dan al so baie van hom gehoor. Barry se vriend, meneer De Kock, nie waar nie?”
“Ja, Moeder,” sê sy ongeduldig, “maar ek bedoel dit nie so nie.” Sy aarsel en meteens merk haar ma dat iets haar hinder. Die mooi bruin oë is besorg.
“Wat is dit, Annie? Wat makeer?”
“O, Moeder, die man van wie ek Moeder-hulle gister vertel het, die vreemdeling in wie se motor ek vasgery het, is niemand anders as meneer De Kock nie.”
Verslae kyk haar ma haar aan.
“My kindjie! Maar dis ongelukkig. En was hy baie kwaad?”
Annie skud haar kop en ’n flou glimlaggie verskyn op haar gesig.
“Nee, Moeder, hy was nie kwaad nie. Hy het niks gesê nie, maar hy kon my natuurlik ook nie voor al die mense inklim nie. Ek het gister seker maar ’n baie treurige indruk op hom gemaak.”
“Maar hy was dan so onhebbelik teenoor julle, Annie,” herinner haar ma haar. “En so erg is dit ook nie. Enigeen kan ’n ongeluk oorkom en dan is ’n mens so oorbluf dat jy vir die oomblik nie weet wat jy doen nie. Ek sal Pappie vra om met hom te gaan praat,” probeer sy vir Annie troos.
“Wie moet Pappie gaan spreek?” vra meneer Celliers opgeruimd toe hy met Andries kort op sy hakke by die eetkamer inkom. Hy groet sy vrou en sy dogter en kyk hulle vraend aan.
“Dag, Moeder,” groet Andries. “Hallo, Annie. En toe, wat dink jy van ons nuwe skoolhoof? Ek vertel nou net vir Vader hoe gaaf hy is. En dat ons gaan RUGBY speel,” eindig hy triomfantelik. Hy neem ’n piesang van die buffet en begin daaraan eet.
“Andries, ons gaan nou eet,” probeer sy ma keer, maar die piesang is al halfpad weg.
“Wie moet ek gaan spreek, Stientjie?” vra meneer Celliers weer.
“Die nuwe skoolhoof wat so gaaf is en wat Annie gister amper doodgery het.”
Andries, besig om ’n tweede piesang af te skil, draai stadig om na Annie, stomme verbasing op sy gesig te lees.
“Annie!” sê hy, diepe teleurstelling in sy stem.
“Waarlik waar!” sê meneer Celliers, en skielik begin hy lag. “Was die man wat julle gister amper verongeluk het die nuwe skoolhoof? Die man wat jou op die rug wou slaan toe jy gestik het! En julle het nie eens die moeite gedoen om sy naam uit te vind nie. Dis vir jou vergelding, nè Annie?”
Die omstandighede waarmee die ongeluk gepaard gegaan het, is vir hom nou eenmaal te snaaks, en in die lig van vandag se onthullings vind hy dit éérs ’n kostelike grap. Maar vir die res van sy gesin is daar niks snaaks aan die hele episode nie en Andries wonder brom-brom wat die hoof van hom sal dink as hy moet uitvind dat Annie sy suster is.
“Wat het hy gesê, Annie, toe hy jou sien?” vra meneer Celliers nuuskierig.
Daar is ’n onwillige laggie om Annie se mond toe sy antwoord: “‘Goeiemôre, juffrou Celliers. Het ons nie al vantevore kennis gemaak nie?’”
“En toe, wat sê jy?”
“‘Heel moontlik, meneer De Kock. U gesig lyk my baie bekend.’”
Meneer Celliers lag weer tot hy die trane uit sy oë moet vee, en sy gesin moet maar saamlag.
Mevrou Celliers lui die klokkie vir ete.
“Hou nou op met lag, Andries. Kom ons gaan eet voor die kos bederf. Toe maar, Annie, ek sal sorg dat Pappie meneer De Kock gaan spreek en alles regmaak. Moenie jou verder daaroor bekommer nie, hoor! Was nou net gou julle hande, hier is die kos al.”
En teen wil en dank moet meneer Celliers die middag die nuwe skoolhoof gaan spreek. Hy is ook glad nie so onwillig soos hy hom voorgedoen het nie, want hy wil nogal graag met die man kennis maak.
Hy tref hom gelukkig in sy studeerkamer aan, besig om te werk by tant Sannie se lessenaar.
“Meneer de Kock? Ek is Andries Celliers.”
Hy gaan sit in een van die gemakstoele wat Johan hom aanbied terwyl hy die jong hoof noukeurig bestudeer. Hy is al jare lank prokureur hier op Saailaagte en die sukses wat hy in sy werk behaal het, is nie soveel te danke aan die grondige wetskennis wat hy besit nie as aan sy nog grondiger mensekennis. Die aantreklike jong man hier voor hom dra sy onmiddellike goedkeuring weg. ’n Besliste jong man, ’n man van aksie en tog met die oë van ’n dromer en ’n idealis. ’n Man wat drome sal droom en die geleentheid sal skep om sy drome in dade te verander. Sy ou maat en vennoot, Ben Pienaar, kan van geluk spreek dat die jong man, in sy vlug na sy eindelike bestemming, hier op hul dorpie neergestryk het juis in dié kritieke tydperk van hul skool se geskiedenis.
Lank sal dit seer sekerlik nie wees nie!
Johan de Kock, al gewoond aan die geïnteresseerde, opsommende blikke van almal wat hy deesdae teëkom, kyk self ook die man hier voor hom met buitengewone belangstelling aan. Klaarblyklik ’n intelligente, ontwikkelde man en beslis ook die pa van die juffroutjie op sy personeel en die seun Andries in die matriekklas.
Wat sou die rede vir die vroeë besoek wees, of het hy maar net kom kennis maak?
“Meneer de Kock,” sê Andries Celliers nou, “ek kom eintlik vanmiddag hier as ’n afgevaardigde.”
Johan glimlag effens. Nou weet hy waarom meneer Celliers kom besoek aflê het.
“Ek sien jy kan raai waarom ek hier is. Meneer de Kock, ons hele gesin is baie jammer oor wat gebeur het. My dogter het ons gister van haar ongeluk vertel en vandag kom sy baie ontsteld uit die skool met die nuus dat die vreemdeling van gister haar nuwe hoof van vandag is.” Onwillekeurig plooi ’n laggie sy mondhoeke, maar hy vervolg ernstig, met prysenswaardige kalmte: “Volgens Annie is dit geheel en al haar skuld. Gewoonlik is sy baie versigtig en sy kan goed motor bestuur. Daar moes êrens ’n storende invloed gewees het wat aanleiding tot haar onverskilligheid gegee het.”
Johan merk op dat meneer Celliers nou nie meer lag nie, inteendeel, daar is ’n ernstige, half bekommerde uitdrukking op sy gesig te bespeur en Johan wonder meteens of die kêrel dan nie sy vaderlike goedkeuring wegdra nie.
Hardop sê hy: “Wel, dis nou verby, meneer Celliers, en ons almal het baie gelukkig daarvan afgekom. Kom ons vergeet dit maar.”
Meneer Celliers kyk hom stip aan.
“As jy dit kan vergeet, meneer De Kock, sal ek baie bly wees. Maar ek twyfel of jy dit dadelik sal kan doen. ’n Mens kan nie help om bevooroordeeld te wees teen so ’n persoon nie. Ek wed die ontmoeting was vir jou net so ’n onaangename verrassing as wat dit vir Annie was. Eerlik nou?”
Johan aarsel ’n oomblik, maar erken toe laggend: “Vir ’n oomblik, miskien. Maar om ’n heeltemal ander rede as wat u meen. U sien, ek het verwag – waarom weet ek nie, maar ek het – dat die dame op my personeel ’n bejaarde, ervare dame sal wees, en toe kom dié dogtertjie …”
“Onverantwoordelik, onverskillig, ligsinnig, onervare?” val meneer Celliers hom in die rede. “Dit moes ’n skok gewees het, meneer De Kock.”
“Meneer Celliers,” protesteer Johan, maar Andries Celliers val hom weer in die rede.
“Toe