Tryna du Toit-omnibus 1. Tryna du Toit
kom.”
En toe hy haar sê dat hy alreeds vir Johan gevra het om haar te bring, het sy ’n oomblik geaarsel en toe meer beslis gesê: “Nee Barry, jy het nie die reg gehad om dit te doen nie. Piet sal my bring. Vra vir Kobie Louw, sy sal graag saam met hom kom.”
Hy moes toe maar die saak gewonne gee en vir Johan sê dat Annie klaar reëlings getref het om uit te kom, en alhoewel Johan niks gesê het nie, het hy seker gewonder waarom Annie nie saam met hom wil ry nie. Hy het toe tog vir Johan in ’n onnutsige oomblik gevra om vir Kobie en ’n ander paartjie te bring.
Annie is reg. Kobie sal dit baie geniet om saam met die nuwe hoof te kom en hoe gouer Johan sy vuurdoop met Kobie deurmaak, hoe beter.
Piet en Kobie het ’n lang tyd saam uitgegaan, tot Annie sy aandag getrek het en toe was Kobie se kerk uit. Dit lyk asof haar moed ook terselfdertyd gebreek is, want in die afgelope maande was Kobie stiller en besadigder as ooit tevore.
Maar sou Annie nou waarlik waar ernstig word oor Piet Grové? Sy aanvallige niggietjie met haar sonnige opgewektheid, wat grootgeword het in die liefderike maar streng atmosfeer van ’n ouerhuis waar dissipline en gehoorsaamheid nog geken word; en Piet Grové, wêreldwys, tot in die afgrond bederf van sy jongste jare af, gewoond dat geld alle struikelblokke uit die weg ruim!
Dit is ondenkbaar. Kobie en Piet, ja. Hulle is voëls van eenderse vere, twee poue wat graag pronk met hul skitterende gewaad. Maar nie Piet en Annie nie. Tog kan hy die vreemde bekoring wat ’n man soos Piet vir ’n jong meisie soos Annie het, goed begryp. Hy is so anders as die gewone jong manne wat hier op Saailaagte te vinde is. Daarby blink hy nog uit in sport – hy is veral ’n kranige tennisspeler – maar wag maar, hy sal nog sy rieme styfloop met Johan. Hyself kan vir Piet opdraande gee met tennis as hy die geleentheid daartoe het. Maar, besluit Barry, Johan wat vars van die puik bane van die Boland kom, sal hom laat les opsê.
Barry was terug in die huis, net klaar aangetrek, toe die eerste motors met ’n toeterende lawaai voor die deur stilhou.
Buite op die grasperk voor die mooi gewelhuis, op stoele en banke en reisdekens, vergader die klomp, uitbundig en opgewek, lus vir die aand se plesier. Net gou-gou ook laat een van die laerskoolonderwysers, Jannie van Zyl, sy trekklavier praat terwyl die luimige bankklerk, Gysbert Jansen, met ghitaar en mondfluitjie saamgesels. Die tergende musiek lok gou die gaste binne na die ruim voorkamer waar hulle eers ’n bietjie dans, en Barry word noodgedwonge saamgesleep met die stroom. Met Letty Rossouw, die mooi dogter van een van sy bure, as maat, doen hy so jolig mee as wat sy pligte as gasheer toelaat. Terwyl hy met die een oor luister na Letty se lughartige gesels en sy voete foutloos tyd hou met die musiek, dwaal sy oë deur die kamer. Annie, so fris soos ’n blommetjie in ’n wit rok, is in Piet se arms, maar Barry se blik rus met alles behalwe goedkeuring op hulle. En Johan kyk glimlaggend af in Kobie se koketgesiggie … en snaaks genoeg verskaf dit ook nie vir Barry baie plesier nie.
Toe, so halfpad deur die aand, net voor die waatlemoenslagtery begin, vra Barry vir Annie om vir hulle te sing. Sy het ’n mooi stem en willig gewoonlik geredelik in. Vanaand stribbel sy ’n bietjie teë.
“Die mense wil liewer dans, Barry. Ek kan later sing.”
“Later sal jy weer kla jy het te veel waatlemoen geëet. Toe kom, Rita sal jou begelei. Ek het haar al gevra.”
En omdat dit Barry is wat gevra het, laat sy haar tog eindelik ompraat.
“Wat sal ek sing?”
“Enigiets. Jy weet mos waarvan ons hou.”
Sy staan nog onbeslis voor hom toe Rita by hulle kom. Rita is Frank Steyn, Barry se naaste buurman, se vrou. Hulle het saam grootgeword en skoolgegaan en is nog steeds baie goeie vriende.
“Wat gaan jy sing, Annie?” vra sy.
“Brahms se wiegeliedjie,” besluit sy opeens.
Hulle vind die musiek tussen die klomp boeke in die musiekstoel, meestal boeke van Barry se ma en ook ’n klompie wat hy self aangekoop het omdat Annie nie altyd sonder musiek kan sing nie. Toe gaan sit Rita voor die klavier en begin sag die begeleiding speel.
Slaap my kindjie, slaap sag,
Onder rose vannag.
Eers die armpies om my nek,
En dan warmpies toegedek.
Môre vroeg, as God wil, word my kindjie gewek;
Môre vroeg, as God wil, word my kindjie gewek.
Slaap my kindjie, slaap sag,
Onder eng’le se wag;
Hulle toon jou in ’n droom
Kindjie Jesus se boom.
Slaap nou soet, hulle wys jou ’n droomparadys;
Slaap nou soet, hulle wys jou ’n droomparadys.
Johan, wat naby die deur staan en gesels, kyk met die eerste note van die klavier op en sien dat dit Annie is wat gaan sing. Lief en bekoorlik sien sy daar uit in haar eenvoudige wit rokkie en met haar fraai gesiggie en pragtige bruin oë. Haar soet, suiwer stem is ’n algehele verrassing vir Johan en onafgebroke rus sy oë op haar terwyl sy sing. Ook daarna, toe sy kopskuddend weier om weer te sing en met ’n woordjie van dank aan haar begeleidster wegstap van die klavier af, volg sy oë haar nog. En voor hy besef wat hy doen, is hy besig met iets wat hy gesweer het hy nie sou doen nie … hy staan voor haar en vra haar vir die volgende dans.
’n Oomblikkie aarsel sy, onseker wat om te sê, en hy kan sien dat as sy kon weier, sy dit sou gedoen het, maar toe willig sy in. Juis toe val Jannie en Gysie weg en die volgende oomblik is Annie in die nuwe skoolhoof se arms.
Hulle praat nie terwyl hulle dans nie. Annie voel gewoonlik asof haar keel wil toetrek as sy met Johan oor iets anders as skoolsake moet gesels, en dit ten spyte van die koel, saaklike manier waarop hy, wel deeglik bewus van haar ongemak, haar gewoonlik behandel. Boonop is sy nog altyd bewus van die feit dat sy hom ’n verskoning skuld, veral met Kobie se woorde nog vars in haar geheue, maar sy is oortuig daarvan dat sy niks van sy outokratiese maniere hou nie en sy kan eenvoudig nie ontslae raak van haar stroewe gevoel teenoor hom nie.
Hy dans goed, hoewel nie so goed soos Piet nie, en Annie is so lig en grasieus soos ’n bloeisel wat waai in die wind. Sonder inspanning volg haar voete syne. In die begin is sy styf en terughoudend, maar toe sy besef dat hy nie van plan is om ’n gesprek met haar aan te knoop nie, vergeet sy alles tot sy weer tot stilstand kom met sy arms nog om haar. Sy kyk op in die diepgrys oë van haar maat en vir ’n sekonde, ’n lang, lang sekonde, kyk hulle so in mekaar se oë. Toe verdwyn alle warmte en gevoel uit sy gesig en koel en ernstig, asof hy die volmaakte oomblik van nou pas wil weerspreek, kyk hy na haar terwyl hy sy arms wegneem.
Saam, nog altyd sonder om ’n woord te sê, stap hulle na buite waar die waatlemoenslagtery nou ’n luidrugtige aanvang neem. By die deur wag meneer Kriek hulle in en meteens sê Johan vir hom: “Meneer Kriek, ek het nog ’n appeltjie met jou te skil. Waarom het juffrou Celliers nie met die opening van die skooldebat vir ons gesing nie?”
Meneer Kriek het met die grootste sorgvuldigheid ’n mooi klein program opgestel vir die eerste aand en hy het vir Annie gevra of sy nie vir hulle sal sing nie. Maar sy het verskoning gemaak, gesê hulle moet eers die kinders kans gee om te wys wat hulle kan doen, en hy het dit daar gelaat.
“Ek hét haar gevra,” protesteer hy nou.
“So? En sy wou nie!”
“Nee, sy wou nie.”
En dit alles asof sy glad nie aanwesig is nie.
Die maan is op, maar Annie sien niks raak van die skoonheid van die maanverligte velde nie. Kwaad, gekrenk en hartseer tegelyk en nie in staat om ’n woord tot haar verdediging te sê nie, verwens sy meneer Kriek en Johan de Kock albei in haar hart. Toe struikel sy oor die kant van die grasperk en as dit nie vir Johan se reddende arm was nie, het sy gewis geval. Met ’n byna onhoorbare “dankie” maak sy haarself ongeduldig los en stap van hom weg. Netnou dink hy nog dat sy met opset gestruikel