Tryna du Toit-omnibus 1. Tryna du Toit
“In die hele land,” verbeter Abie Greef grootmoediglik.
“In die hele wêreld,” sê Gysbert, besig om so effentjies-effentjies te proe aan ’n heerlike stuk kroon wat hom heeltemal baasraak en wat hy tog ook nie kans sien om te laat staan nie.
En toe kom Frank Steyn, Barry se buurman, aan die woord.
“Bolander, dis lekker waatlemoene, nè?”
“Heerlik,” laat Johan hoor van waar hy luilekker, totaal versadig, teen ’n boomstam aanleun.
“Die lekkerste wat jy nog ooit geëet het, nè Bolander?”
Johan weifel ’n oomblik, maar besluit om maar liewer sy land te verraai as om nou moeilikheid te soek.
“Natuurlik,” antwoord hy lui.
“Sommer gemors wat julle daar in die Boland kweek, nè?”
Nee wat, dit is onvermydelik. Die saak is natuurlik vooraf beklink. Dié waatlemoenfees sou maar eindig soos alle waatlemoenfeeste.
“Kyk, nefie,” vervolg hy nou tydsaam. “My vriend Barry kweek lekker waatlemoene. Heeltemal lekker, maar as julle nou wáátlemoene wil sien, dan moet julle darem maar Boland toe kom.”
Soos Johan vermoed het, het hulle hom maar net gesoek. Met uitroepe van diepe verontwaardiging pak hulle hom beet en hy word deeglik toegetakel met die taai, sappige waatlemoenskywe. Hy staan ook nie stil dat hulle hom maar kan bemors nie en is gevolglik van kop tot tone besmeer toe hulle hom uiteindelik loslaat. Maar so was ’n hele paar van sy teenstanders ook, want dié wat nie vir Johan kon bykom nie, lug maar sommer ’n paar ander griewe terwyl die geleentheid hom nou hier voordoen.
“Lekker waatlemoene, nè Bolander?” wil Frank Steyn oplaas weer laggend weet, toe hulle almal weer tot bedaring gekom het.
“Nee, vrot,” sê hy, besig om waatlemoenstukke by sy hemp se kraag uit te haal, en ywerig pak hulle hom weer.
“Doop hom! Doop hom! Doop die parmantige Bolander! Dis al manier wat ons hom sal regkry.”
En gewillige hande dra hom na die dam, met die hele klomp agterna om die dopery te sien. Piet Grové is een van die ywerigstes onder die dopers en meteens merk Barry dat dit by Piet nie alles speel is nie; nee, hy is alte gretig om die vervlakste Bolander te versuip. Barry wag sy kans mooi af en net toe Johan met ’n skouspelagtige geplas die maan se weerkaatsing in die dam aan flenters breek, besorg hy met ’n ongeërgde stamp vir hom ’n maat. Die klomp op die damwal skaterlag. Hulle dink almal dat Piet self ingeval het. En treffend is die verskil tussen die twee in die water. Johan swem na die wal, skud die water uit sy oë, hys homself op en staan op, terwyl die water van sy klere stroom.
“Magtig, mense,” sê hy laggend, “julle kon darem eers my skoene uitgetrek het.”
“Ons was bang jou kouse is stukkend,” spot Frank nog.
Maar Piet Grové is woedend. “Wie de duiwel het my ingestamp?” wil hy weet toe hy ook sopnat op die damwal staan.
“Moenie laf wees nie, Piet,” sê Barry, en met moeite onderdruk hy sy lag. “Jy het natuurlik maar self ingeval!”
Almal stem luidrugtig met Barry saam en Piet moet hom maar sy onverwagte bad laat welgeval.
“Kom dat ek vir julle droë klere gee,” sê Barry nog laggend toe die klomp van die dam af begin verdwyn.
Piet skop sy nat klere in ’n hoek van Barry se kamer en sê: “Daar gaan ’n splinternuwe broek. Jy kan dié maar môre vir jou bediende gee, Barry. Maar ek wonder nog wie so laf was om my in die water te stamp.”
Barry antwoord laggend dat die bediende hoog in sy skik sal wees met so ’n broek en laat die twee alleen om klaar aan te trek.
In stilte droog die twee af en begin Barry se klere aantrek.
Johan en Barry is baie eenders gebou, albei lank met breë skouers, en Barry se klere pas vir Johan asof hulle vir hom gemaak is. Maar Piet, ligter gebou en ook nie so lank nie, kom nie so goed daarvan af nie. Vies trek hy hier en plooi daar tot Johan laggend sê: “Los die klere maar so, jong. Jy gaan mos nie trou nie! Kom ons gaan soek koffie.”
Die twee is daarna by die kamer uit, Piet nog altyd ontevrede.
Annie staan by Barry en gesels in die voorkamer toe hulle daar aankom, en met moeite onderdruk sy die spontane laggie wat by haar opkom toe sy Piet sien. Maar die vies uitdrukking op sy gesig keer haar. Hy sou ook heelwat nukkeriger gewees het as hy gehoor het wat Annie en Barry pas gesels het.
Toe Barry uit die kamer kom, stap hy lag-lag reguit na waar Annie staan en sê sag aan haar: “Jou twee ridders is besig om hulle te verklee.”
“Mý ridders,” sê sy verontwaardig, maar Barry lag weer, skynbaar heerlik geamuseerd oor iets. En Annie kyk hom beskuldigend aan terwyl sy sê: “Foei, Barry, waarom het jy vir Piet in die water gestamp?”
Gemaak verontwaardig ontken hy dié beskuldiging.
“Annie! Wat bedoel jy? Ék een van my gaste in die water stamp?”
“Toe maar, Barry, nie so onskuldig nie. Ek het self gesien. Ek het net agter jou gestaan.”
“Jy verbeel jou dit maar, ou niggie. In die maanskyn sien ’n mens wonderlike dinge,” antwoord hy tergend.
Maar sy hou vol: “Waarom, Barry? Sê vir my. Ek sal nie vir hom sê nie.”
“Omdat hy veels te geniepsig was met Johan se dopery. By die ander was dit goedige pret, by hom nie. En dit was met die grootste behae dat ek hom ingestamp het.” Annie praat nie en Barry vervolg: “Daarom sê ek dis jou ridders. Piet hou nie van Johan nie, en Johan hou nie van Piet nie. En waarom? Die antipatie spruit uit daardie eerste ontmoeting buitekant die dorp. Of kan dit miskien wees dat Piet Johan nie kan verdra nie omdat hy hom pak gegee het met tennis?”
“Jy praat nou die allergrootste onsin, Barry. Piet is nie die enigste een wat nie van jou vriend hou nie. Ek hou ook nie van hom nie. En ek is seker daar is nog baie ander mense wat so voel. En jy kan nie nou die dag se tenniswedstryd tel nie. Piet sê hy het die vorige aand te laat kaartgespeel. Wag maar tot die kampioenskappe begin.”
“Ek sal wag. En Piet sal wel weer ’n ander verskoning hê as hy verloor. Ken jy nog nie vir Piet nie? Dit lyk dan vir my of jy die afgelope tyd so ’n deeglike studie van hom maak!”
Sy oë rus meteens deurdringend op haar, maar Annie lag sag, ontwykend.
“Kyk, daar kom die twee, Annie. Kyk ’n bietjie na hulle gesigte. En onthou, hulle was ewe nat – hoe dit ook al gekom het – en Johan het sy bad net so min verwag as Piet.”
“Maar Johan se klere pas beter,” antwoord sy ondeund, maar plooi haar gesig dadelik weer in ernstige voue toe die twee by hulle aansluit.
“Wanneer gaan ons huis toe, Annie?” wil Piet dadelik nors weet.
“Jy gaan tog seker eers ’n bietjie koffie drink, nie waar nie?” antwoord sy kalm. “Wag, ek sal dit vir julle gaan haal.”
Kort daarna is Annie en Piet weg en die res volg op ’n lang streep tot die baas van Wag ’n Bietjie eindelik weer alleen in die maanlig voor sy huis staan.
Hoofstuk 6
Op skool gaan alles goed, bo verwagting goed. Die skooldebat is flink aan die gang en die leerlinge put oneindig veel plesier daaruit. Vrydagaand kan nie gou genoeg na hul sin kom nie. Getrou elke Vrydagaand is die personeellede ook daar.
Meneer Kriek is op voorstel van Johan gekies tot voorsitter en onder sy geesdriftige leiding is hulle gewoonlik verseker van ’n genoeglike aand. Hulle het besluit dat die debat, aan die begin altans, net deur leerlinge en personeel bygewoon sal word. Een of twee maal per kwartaal sal hulle ’n oueraand hou en die publiek ook nooi.
Op die mooi tennis- en ringtennisbane wemel dit elke middag van die kinders. So geesdriftig is almal dat diegene wie se