Jakkalswater. Sarah du Pisanie
rek tussen hulle. Magriet slaan haar oë verward neer.
“Ek is bevrees nie, juffrou.”
“Maar hoekom nie? U is onwillig en ek is onwillig om hierdie sinlose huwelik aan te gaan.”
Daan se verstand werk teen ’n versnelde tempo, op soek na ’n aanneemlike verskoning.
“Omdat ...” Hy maak ongemaklik keelskoon. “Omdat ek nie kans sien om so ’n klomp geld aan ’n wildvreemde meisie te leen nie. Sê nou maar ek hoor nooit weer van jou nie?”
Woede en teleurstelling wys beurtelings in haar oë. Sy lig haar kop en kyk reguit na hom, die oë blitsend. “Goed. Daar is egter een ding waarop ek aandring. Ek sal my deel doen op die plaas en ek sal werk vir my kos, maar ek wil soos die huishoudster behandel word. Eerstens gaan ek nie jou vrou wees nie, en tweedens wil ek elke maand ’n salaris hê, sodat ek na ’n jaar genoeg geld sal hê om terug te gaan.”
Iets soos teleurstelling roer in Daan. Hy weet nie waar hy die leisels verloor het nie. Hy was baie vasberade om die situasie van die begin af te beheer. Dat sy sou begin voorstelle doen en eise stel, het hy nie voorsien nie.
Hy beskou haar op en af. Hy weet nie eintlik wat hy verwag het nie – beslis nie so ’n vroulike wesentjie nie. Selfs die plaas wat hy as beloning vir sy daad sal ontvang, is op hierdie oomblik baie ver uit sy gedagtes. Net die feit dat sy nie lelik en onaansienlik is soos hy hom voorgestel het nie, krap sy gedagtes deurmekaar. Want daardie feit kanselleer die oënskynlike rede waarom sy na oom Bennie toe gekom het vir hulp. Hy het homself al wysgemaak dat sy nie ’n man in die Kaap kon kry nie en nou maar hier in Duitswes haar flikkers wil kom gooi.
Daan staan op. Hy toring bo haar uit. Sy donker oë blits kwaai.
“Ek neem die besluite, juffrou. Dit pas my toevallig om jou as huishoudster te gebruik. Ek sal jou gereeld vergoed en indien dit my na ’n jaar pas, kan jy gaan. Die feit dat ek jou gaan betaal vir jou dienste, ontneem jou van alle eise wat jy dalk aan my kan stel op grond van ’n huweliksertifikaat.”
Magriet is geskok. Sy voel die trane agter haar ooglede brand, maar met selfbeheersing wat uit woede gebore is, sluk sy dit beslis terug.
Daan gryp sy hoed en storm by die deur uit. Magriet sit ’n paar oomblikke lank vasgenael op die stoel voordat sy stadig opstaan en na haar kamer gaan.
Sy maak die deur sag agter haar toe. ’n Paar oomblikke staan sy met haar rug teen die deur terwyl die trane stadig onder die toegeknypte ooglede deursypel. Soos ’n ou vrou sak sy op haar bed neer en huil sag en rukkend.
Geleidelik bedaar die snikke en met rooi oë staar sy na die muur. Sy lig haar effens op haar elmboog om haar Bybeltjie in die hande te kry en sak dan terug teen die kussing. Lank lê sy so, met die Bybeltjie styf in haar hand vasgeklem. Eers toe die rustigheid en bekendheid van die verslete boekie se nabyheid deur haar vloei, lig sy haar op en slaan die Bybel oop.
Wees nie bevrees nie, want die Here doen groot dinge.
Dit is asof sy haar pa se sagte stem met die Ierse aksent van ver af hoor. Rustiger en meer getroos sit sy weer die Bybel neer.
Sy was haar gesig en kam haar hare. Die rok word hard geskud om van die kreukels ontslae te raak. Toe sy vir middagete gaan aansit, is daar geen teken van hartseer op haar gesig te bespeur nie.
Teen ongeveer vieruur kom Daan weer daar aan. Mevrou Morris kan skaars haar nuuskierigheid bedwing. Haar goeie maniere laat haar egter nie toe om uit te vra nie en sy laat die twee jongmense na vele nuuskierige kykies alleen.
Magriet wag stil dat hy eerste moet praat. Haar hande is netjies in haar skoot gevou en sy kyk stip voor haar op die grond.
“Ons trou môreoggend tienuur. Ek het alles klaar gereël. Vir jou eie veiligheid sal ons moet voorgee dat dit ’n normale huwelik is – van môre af – anders sal dit gou in die vallei versprei en dan is al ons opofferings verniet. As die ander manne weet dat ek net met jou getrou het om jou te beskerm, sal hulle hulle nie laat keer nie.”
Steeds sê Magriet geen woord nie. Die koppie is effens gebuig, haar hart klop bang en benoud.
Daan voel half ongemaklik. Hy wens sy wil iets sê, al word sy net kwaad. “Wel ... e ... wel, dit is al wat ek vir jou wou sê.”
Magriet kyk stadig op, die groen oë helder teen die bleek gesig. “Sal jy asseblief vir mevrou Morris vertel?”
Daan steek sy hand na haar uit. Hy wens hy kan haar troos. Hy wens hy was nie vanoggend so kras en ongeskik nie. Sy lyk so weerloos en verlore.
Sy ignoreer sy hand en staan stadig op.
“Sal jy?”
“Ja, goed, ek sal alles reël. Gaan rus jy nou, ons ry môre net na die troue.”
Magriet is dankbaar dat sy nie nodig het om die nuus vir mevrou Morris te vertel nie. Sy weet nie wat sy vir hulle moet sê nie.
Mevrou Morris is egter baie beïndruk met Daan se verduideliking.
“Ag, hartjie, hoekom het jy nie vir my gesê dat oom Bennie jou spesiaal laat kom het om met Daan te trou nie?” Sy druk Magriet ’n oomblik lank styf teen haar vas. “Hier is dit algemeen dat die mans vir hulle vroue laat kom. Hier is mos nie vroumense nie, hartjie.”
Magriet kyk verbaas na die ronde ou vroutjie. So, dit is wat Daan vir haar vertel het: dat sy familie van oom Bennie is en dat hy haar spesiaal laat kom het as Daan se bruid.
“En om te dink ek was al die tyd so bekommerd dat jy alleen daar vir die klomp wilde mans wou gaan kuier!”
Sonder om op ’n antwoord te wag, gaan sy voort: “Daan is ’n goeie kind, hartjie – ’n bietjie wild, maar goed! Jy sal van hom iets heel bruikbaar kan maak. Sy ma was ’n wonderlike vrou – sy pa ook. Hy was groot en goed en baie lief vir sy Anna. Dit is net vandat Anna dood is, dat Stefaans ook maar dikwels uitgebreek het, veral wanneer hulle hier op Walvisbaai gekom het. Dit is net jammer dat die seuns toe so half wild grootgeword het. Bennie het sy bes probeer en op sy manier is hy goed en lief vir die seuns, maar hy kan ook maar self uitrafel as hy wil.”
Magriet voel hoe haar keel toetrek.
As hulle almal so wild moet wees soos die “goeie Daan”, dan wonder sy benoud hoe lyk dié wat minder goed is en dié wat uitrafel.
Toe sy gaan lê, voel die nag vir haar eindeloos lank. Die wind huil hartseer om die houthuisie. Haar toekoms lê net so hartseer en vreemd voor haar.
Magriet se troudag begin met ’n helder sonskynoggend. Die seremonie is egter sonder enige warmte en opregtheid. Alles voel koud en onwerklik en is binne ’n paar minute verby.
Haar goed was lankal alles klaar ingepak. Meneer Morris het die groot kiste agter in die winkeltjie gebêre. Daan het dit al die oggend vroeg gelaai en dus kan hy nou net die trommel met haar klere oplaai.
Die reis begin in doodse stilte. Dan begin die wind met woeste geweld waai. Die sand slaan seer teen Magriet se sagte vel vas en sy gaan klim agter in die wa sodat sy meer beskut kan wees.
Vroegaand span hulle langs die Kuisebrivier uit, waar ’n paar groterige akasiabome ’n mate van beskutting teen die wind bied. Die wind is egter nog te sterk om ’n vuurtjie aan die gang te kry en hulle eet dus maar van die kos wat mevrou Morris ingepak het.
Magriet voel vuil en taai. Die bedjie agterin die watent is smal en vol sand. Haar eerste nagrus as bruid is ongemaklik. Die wind ruk die wa heen en weer en met starende oë wag sy die nag in.
Later hoor sy hoe Daan onder die wa skuiling soek. Sy voel jammer vir hom omdat sy haar kan voorstel hoe ongemaklik dit daar moet wees.
Dit is nog donker toe hulle inspan en die barre woestyn aandurf.
’n Ruk na middagete kom hulle op Shepmansdorp aan – ’n sendingstasie met groot wildevye- en palmbome, ’n ware oase in die dorre woestyn. Daar is ook heelwat vars water en Magriet kan haarself deeglik was.
Die vriendelike sendelingpaar gesels heerlik