'n Lang, vreemde pad. Susanna M. Lingua
“Werklik? En dink jy miskien ons drie is watwonders –”
“Luister, julle twee,” val Estelle haar gewese kamermaat bedaard in die rede, “dit sal ons niks baat om nou al ’n mening te lug nie. Ek stel voor dat Elise eers gaan kyk of daar vir haar pos is. As sy ook nie vir ’n prys in aanmerking gekom het nie, sal ek saam met Marie stem, want dan het die beoordelaars beslis gekierang en voorkeur aan die Portugese meisies gegee. Toe, Elise, gaan kyk of jy pos gekry het!”
“Vervlaks, maar jy is lastig, Estelle,” maak Elise dadelik beswaar. “Jy gee my nie eens kans om ’n rukkie te rus nie. Nee, jong, jy kan jou nuuskierigheid nog ’n paar minute bedwing of anders self gaan kyk of daar pos is.”
“Ek sal gaan kyk,” bied Marie aan. Sy kom orent, verdwyn haastig deur die voordeur en keer ná ’n rukkie terug met ’n brief wat sy uitgelate bokant haar kop in die lug rondswaai. “Ek het mos gesê jy sal ’n prys verower!” roep sy uit. “Hier is die brief waarin hulle jou laat weet dat jy een van die finaliste is.”
“Toemaar, dit is nie ’n brief van die brouery nie,” sê Elise en hou haar hand uit. “Dis ’n brief van matrone af.”
“Dis wat jý dink. Agterop die koevert staan baie duidelik Santiago-brouery Eiendoms Beperk,” sê Marie toe sy die brief vir Elise gee.
Ook Estelle is nou die ene opgewondenheid.
“Lees die brief tog gou, ou kammie,” spoor sy Elise aan. “Ek en Marie het mos in die koerant gesien dat jy een van die finaliste is, maar lees jy dan nie die koerant nie?”
Elise skud haar kop.
“Ek het die afgelope tyd min koerant gelees. Dis alles net ongelukke en moord en . . .” Haar stem raak skielik weg en ’n ligte frons verskyn tussen haar mooi geboogde wenkbroue. “Ek . . . is een van die finaliste,” sê sy ongelowig. “Die beoordeling vind Saterdagaand plaas, en ek moet daar wees.”
Estelle en Marie is totaal uitgelate van blydskap. Hulle wens Elise hartlik geluk, maar vir die pligsgetroue Elise het daar nou ’n yslike probleem opgeduik. Sê nou sy wen? Sy kan mos nie nou oorsee gaan nie! Die skole het maar pas ná die Aprilvakansie heropen.
“Wel, dit is darem gerusstellend om te weet dat die beoordelaars nie gekierang het nie,” sê Elise ietwat droog. “Ek sal hulle vanaand per brief bedank en sommer ook verduidelik waarom ek nie verder kan deelneem nie.”
“O, duiwels en distels! Nou ja, nou praat ek nie ’n woord meer nie,” lug Marie haar misnoeë.
Estelle gee haar egter nie die geleentheid om meer te sê nie, want sy voel Marie gaan nou te veel sê.
“Wag nou, Marie,” keer sy, “jy kan later stoom afblaas as jy nog so voel. Laat ons eers hoor waarom Elise nie verder wil deelneem nie.” Sy draai na Elise. “Jy sal ’n baie goeie verduideliking moet hê, ou kammie, anders gaan ek my ook liederlik vir jou vererg . . . Toe, jong, ons wag op ’n verduideliking.”
Daar is ’n ondeunde glimlaggie om Elise se mond toe sy na haar vriendinne kyk. Sy kan duidelik in hul oë lees dat hulle dink sy is van haar wysie af. Maar wat hulle blykbaar vergeet, is dat sy ander verpligtinge het wat nagekom moet word.
“Ek weet werklik nie waarom ek die situasie breedvoerig aan julle moet verduidelik nie,” sê sy en steek die brief terug in die koevert. “Julle is albei onderwyseresse en weet net so goed soos ek dat dit vir my onmoontlik is om my werk net so te los en af te sit Portugal toe. My leuse was nog altyd dat plig voor plesier kom.”
“Nie hierdie keer nie,” maak Marie dadelik beswaar. “Hierdie keer, ou sussie, gaan jy plesier eerste stel al . . . Wel, al bars die bottel ook. Ek verseker jou, die skool sal nie vergaan omdat jy nie daar is om dit in een stuk te hou nie. Die skool kan sonder jou klaarkom.”
“Dis waar, Marie het gelyk,” laat Estelle nou ook van haar hoor. “Dis nie elke dag dat ’n mens so ’n kans kry nie. Reken, ’n hele maand in Portugal met oorgenoeg sakgeld . . . Marie, ons sal iemand moet opspoor wat Elise by die skool kan aflos.”
“O, baie beslis, anders sal ons haar nie met ’n span osse hier weggesleep kry tot by die . . . Ag, dit sal seker maar die lughawe wees. Mense reis mos deesdae per vliegtuig na hul bestemming en keer dikwels per boot terug. In elk geval, ek weet wie ons in dié verband kan nader, en ek weet ook dat sy beskikbaar is . . .”
“Stadig, julle,” lag Elise. “Ek het nog nie –”
“Van wie praat jy nou, Marie?” val Estelle haar half ongeduldig in die rede.
“Ek praat van Linda,” antwoord Marie. Sy draai na Elise. “Jy kan nou maar van al jou besware vergeet en op jou reis begin fokus, my hartjie. Linda en haar man kom die einde van die maand in Pretoria woon, en sy soek juis ’n afloswerkie. Ek dink ons moet haar nou dadelik gaan bel, voordat sy straks iets anders in die hande kry en ons nie kan help nie.”
Elise lag. “Miskien wen ek nie eens nie.”
Marie en Estelle gaan bel egter vir Linda, en sy stem dadelik in om Elise af te los as dit dalk nodig raak.
Daar breek vir Elise ’n baie bedrywige week aan. Etlike koerantfotograwe daag op om haar foto te neem en haar uit te vra, en haar foto verskyn saam met dié van die ander finaliste in die koerante.
Toe die Saterdagaand waarop die finale beoordeling plaasvind eindelik aanbreek, is sy en haar twee vriendinne baie opgewonde, veral toe die groot oomblik aanbreek en die finaliste voor die beoordelaars verskyn. Elise voel baie senuweeagtig toe sy ’n paar keer saam met die ander finaliste voor die beoordelaars verbystap . . .
Toe sy ’n rukkie later as die wenner aangewys word, kan sy haar ore nie glo nie. Van die ander meisies is baie mooier as sy, reken Elise. Die toejuiging is oorverdowend toe sy alleen op die verhoog verskyn, en kameras flits aanhoudend.
Die wenner van die tweede prys is ’n twintigjarige Portugese meisie, Maria Caspera, en Elise moet weer saam met Maria poseer vir nog meer foto’s.
Toe sy eindelik by haar vriendinne uitkom, voel dit vir haar asof sy in ’n warrelwind beland het.
“Veels geluk, ou kammie!” sê Estelle.
“Ek het sommer geweet jy sal wen!” kom dit opgewonde van Marie.
“Ag, dankie, julle,” sê Elise, nog steeds in ’n dwaal, “maar ek kan dit nog nie heeltemal glo nie.”
Die Santiago-brouery kondig aan dat haar reis soos volg gereël is: twee weke in Lissabon, een week in Oporto en die laaste week sal sy weer in Lissabon vertoef. Haar reiskaartjie na Oporto sal sy by die hotel in Lissabon kry.
Die rukkie voor Elise se vertrek gaan dit dol. Sy moet allerlei funksies bywoon ter wille van die publisiteit wat daaraan verbonde is vir die borge, en sy moet talle koerantmanne, tydskrifjoernaliste en radio- en televisiemense te woord staan. Saans gaan sy uitgeput slaap, maar sy vind dit nietemin opwindend.
Eindelik breek die dag van haar vertrek aan. Maria Caspera is reeds op die lughawe en is omring van familie en vriende toe Elise saam met Marie en Estelle daar aankom. Sy stel Maria aan haar vriendinne voor. Die pragtige meisie is in Suid-Afrika gebore, en is Engelssprekend.
Die aandlug is koud en almal het warm jasse aan. Toe Elise se vlug aangekondig word, groet haar twee vriendinne haar en wens haar ’n voorspoedige reis en ’n aangename vakansie toe. Dan sluit sy haar by die stroom passasiers aan en beweeg saam met hulle na die doeanetoonbank.
Elise is aangenaam verras toe die lugwaardin die sitplek langs Maria Caspera vir haar aanwys. Kort voor lank gesels hulle soos ou vriendinne wat mekaar reeds jare lank ken. Maria vertel Elise van haar familie tuis, haar getroude suster en ander familie wat in Lissabon woon. Elise vertel weer van haar ouers wat oorlede is, haar werk as onderwyseres en die hegte vriendskapsband tussen haar, Marie en Estelle.
Dis die eerste keer dat die twee meisies per vliegtuig reis. Vir albei is dit ’n heerlike, nuwe ondervinding. Tog is hulle bly toe hulle Lissabon die volgende