'n Lang, vreemde pad. Susanna M. Lingua
dus kan ons die inwendige mens behoorlik versterk,” sê Elise. “Wat sal jy saam met die koffie geniet? Ek verkies roomkoekies met baie room . . . lekker vars room.”
“Ek dink ek sal dieselfde neem, dankie, maar met minder room.”
“Nou goed, dan sal dit koffie en roomkoekies wees. Maar jý sal die bestelling moet plaas, want ek glo nie die kelner sal my verstaan nie,” sê Elise.
Maria plaas die bestelling en draai dan weer na Elise. “Ek dink ek moet jou Portugees leer praat, anders gaan jy ná my vertrek hopeloos verlore hier in Lissabon wees.”
“Ja, nogal glad nie ’n slegte plan nie,” glimlag Elise. “In elk geval, hier in Lissabon sal dit nog gaan, want ná jou vertrek sal Rita en Pedro hulle bepaald oor my ontferm. Maar wat gaan ek in Oporto aanvang? Daar sal ek die spreekwoordelike vreemdeling in Jerusalem wees.”
“Hm, ja, jy sal baie beslis vir jou ’n duenna moet aanskaf,” terg Maria met ’n sagte laggie.
Elise glimlag meteens ondeund toe sy sê: “Ek wonder wie sal op die ou end na wie moet kyk, die duenna na my, of ek na haar . . . Nee, jong, ek is nie bereid om my met so ’n verantwoordelikheid op te saal nie. Trouens, ek het nie ’n ou vrou se hulp nodig nie, ek is gewoond daaraan om vir myself te sorg. Dis net jul taal wat my oor is . . .”
Die kelner sit hul bestelling op die tafeltjie neer en Elise bring haar reisigerstjeks te voorskyn.
“O, griet, ek het nie ’n pen nie,” sê sy ietwat droog. “Jong, jy sal die kelner moet vra om vir my sy pen te leen sodat ek ’n tjek kan teken.”
Dit blyk egter dat die kelner ook nie ’n pen het nie, maar die lang, donker man by die tafel langsaan bied Elise sy pen aan – ’n duur vulpen met ’n goue dop.
“Hoe sê ’n mens dankie op Portugees, Maria?” vra Elise. “Miskien is dit beter dat jy hom namens my bedank – my Afrikaanse aksent slaan dalk te sterk deur.”
Haar blik gaan vlugtig na die lang, donker man toe hy ewe bedaard op Engels sê: “Ek verseker jou dit is ’n plesier om jou van diens te wees, señorita.”
Elise bloos liggies, maar kry dit tog reg om met ’n glimlag te sê: “Baie dankie vir die gebruik van jou pen, meneer. Dit is baie vriendelik van jou.”
“Die plesier is myne, señorita,” sê hy.
Terwyl sy en Maria die koffie en roomkoekies geniet, gesels hulle oor die volgende dag se uitstappie saam met Rita. Maar Elise bly deurentyd bewus van die lang, donker man se teenwoordigheid en van sy blik wat telkens op haar rus. Toe hulle later van die tafeltjie af opstaan, voel albei dat dit paslik sal wees om darem vir die hulpvaardige man tot siens te sê.
Die twee meisies stap geselsend terug na die hotel, albei onbewus van die man se blik wat Elise tot by die ingang van die hotel volg. Elise het reeds besluit dat hy óf getroud óf verloof is aan die meisie in wie se geselskap hy verkeer, dus probeer sy om maar liewer nie aan hom te dink nie.
Maar so maklik is dit nie, want toe sy daardie aand in die bed lê en luister na die polsende hartklop van die stad, dink sy onwillekeurig aan die mooi, lang man. Sy sien hom weer voor haar geestesoog. Sy donkerbruin oë is skerp en intelligent, maar dit is ook oë wat ’n mens met een blik sal kan laat voel asof jy al die sondes in die wêreld begaan het. Sy reguit, swart hare het ’n natuurlike glans, en die wyse waarop dit gekam is, dui daarop dat hy baie aandag daaraan gee. Sy ken is sterk en manlik en sy wangbene hoog. Sy gladgeskeerde vel getuig van ’n gesonde, ewewigtige lewe, en sy donkergrys pak se foutlose snit spreek van die hand van ’n deskundige snyer.
Die man se hele voorkoms wek die indruk dat hy ’n bekwame en welvarende sakeman met dryfkrag en diep insig is – presies die soort man oor wie Elise altyd gedroom het . . . Ja, sy kan dit maar ruiterlik aan haarself erken dat hy die aantreklikste man is wat sy nog ooit gesien het – die man van haar drome.
Die wete dat sy uiteindelik haar droomman ontmoet het, baat haar egter niks nie. Sy is baie seker daarvan dat sy hom nooit weer sal sien nie. Vir al wat sy weet, is hy ’n getroude of verloofde man. Buitendien, sy weet nie eens wie hy is nie . . .
Daardie nag droom sy van die lang, donker vreemdeling. Dit is ’n nare, onbevredigende droom, want alles is so vaag dat sy feitlik niks daarvan kan onthou nie, behalwe dat sy skerp, deurdringende oë haar met ongekende kilheid aangekyk het, asof sy hom met afsku vervul.
Maar hier waar sy nou haar vroeë oggendkoffie in die bed sit en drink, kan sy deur die venster sien hoe die eerste strale van die son ’n paar verdwaalde wolkies rooi tint. Sy voel nog steeds effens bedruk oor haar nare droom, maar dan troos sy haar met die wete dat dit net ’n droom was en werklik niks is om oor bedruk te voel nie.
Ek sal hom in elk geval nooit weer sien nie, dink sy, dus is daar geen rede waarom ek oor die droom moet sleg voel nie. ’n Droom is tog maar net iets wat sy oorsprong het in die dinge in ’n mens se onderbewussyn. Die wetenskap het tog bewys dat drome geen waarheid of voorspellings inhou nie . . .
Met al hierdie gedagtes probeer sy haarself gerusstel, tot Maria aan haar kamerdeur klop en sê dat dit tyd is om gereed te maak vir hul uitstappie saam met Rita en haar skoonma – laasgenoemde vergesel die drie meisies sodat hulle in die eerbare teenwoordigheid van ’n duenna hul dag kan geniet.
Die volgende tien dae besigtig Elise en Maria alles in Lissabon wat besienswaardig is. Hulle gaan vaar met ’n motorboot op die Tagusrivier, besoek Sintra, ’n skilderagtige stranddorpie naby die mond van die Tagusvallei, asook al Maria se familie wat in Lissabon woon. Saans kuier hulle by Rita en Pedro, en soms neem Pedro hulle om na ’n fliek of ’n opera te gaan kyk. Hulle is elke aand uithuisig en kom soms baie laat eers tuis.
Vrydag, vier dae voor Maria se vertrek na Suid-Afrika en Elise se vertrek na Oporto, neem Pedro hulle vir ’n besoek aan Maria en Rita se oom, José Caspera, wat die plaasbestuurder is van die markies Germano Norberto Concalves de Nobrega.
Maria het nog nooit met hierdie broer van haar pa en sy gesin kennis gemaak nie, aangesien sy in Suid-Afrika gebore is en dit die eerste keer is dat sy Portugal besoek.
Onderweg na die plaas gesels Rita oor hul tant Ada se bedrywighede op die plaas, hul neef Raoul wat oom José met die boerdery help, en hul niggie Nella wat haar ma in die huis bystaan, want in die huis van die markies se plaaswerkers is geen huishulpe nie.
“Net in die señor marquis se quinta is daar dosyne huishulpe,” vul Pedro aan.
“Dan moet die markies bepaald ’n vermoënde man wees,” meen Elise.
“O, hy is een van Portugal se rykste edelmanne, señorita Elise,” sê Pedro met ontsag. “Jy moet sy fabelagtige castelo net buitekant Lissabon sien.”
“Vir my is die markies se kasteel die mooiste in die hele Portugal,” laat Rita met openlike bewondering hoor. “Dit lyk byna soos ’n Walt Disney-kasteel, net baie groter en dan het dit ook baie meer versiersels aan die menigte torings. Trouens, vir my is die castelo Nobrega ’n reusekunswerk.”
“Hoe lyk die markies se quinta, Rita?” vra Maria belangstellend.
“Baie mooi. Die gebou is drie verdiepings hoog en die óú styl daarvan is pragtig . . .”
Drie uur later hou hulle onder ’n groot akasiaboom voor oubaas Caspera se huis stil. Die hele gesin is tuis om die twee meisies uit die verre Suid-Afrika te verwelkom, maar ongelukkig kan nie een van hulle ’n woord Engels praat of verstaan nie. Tog laat hierdie mense nie toe dat ’n vreemde taal hulle in hul gasvryheid strem nie, want Rita en Maria word telkens ingespan om vir Elise te tolk.
Ná die middagete, terwyl die ouer mense die siësta geniet, gaan ontspan die vier jong mense voor die deur in die koel skaduwee van die akasiaboom. In die verte is die wit ringmuur wat die markies se quinta omring duidelik sigbaar, maar van die gebou is net die dak, wat tussen die hoë bome uitsteek, sigbaar. Die pad wat na die quinta toe lei, loop voor die Casperas se huis verby.
Elise lyk soos ’n prentjie uit ’n modeboek hier waar sy, geklee in ’n liggroen