Sarah du Pisanie Omnibus 7. Sarah du Pisanie
twaalfuur af vir julle; julle is seker al dood van die honger.”
“Ons wil net gou die ergste stof afwas, Ma, en iets koels drink, dan sal ons kom eet.”
Hester neem die twee vroue al geselsend na hul kamers en wys hulle waar die badkamers is.
Alet staar verstom na die pragtige groot vertrekke met hul waardevolle oudhede. Alles is netjies en baie smaakvol en ’n stempel van welvaart is baie duidelik op alles afgedruk.
Die kos is heerlik en veral die kinders lê behoorlik weg. Hester straal en kloek soos ’n hen om al die kinders.
Die jongste Ventertjie, ’n pragtige meisietjie van vier met die groot naam van Hester Magrieta – wat deur almal sommer Kleintjie genoem word – is natuurlik tannie Hester se gunsteling.
“Wat van nog ’n bietjie melk vir julle kleingoed?” Hester tel die beker op en maak weer die kinders se glase vol.
“Ag, tannie Hester, kyk net hoe sak die ou ogies toe. Kom, Ouma se poppie, dan gaan sit Ouma jou gou in die bed . . .”
Sonder om haar aan enige van die ander te steur, tel Hester die kind op en gaan lê haar op die groot hemelbed met die spierwit deken neer.
In haar hart verwens Alet die selfsugtige, eiegeregtige, verwaande Louis omdat hy nie sy ma se hartewens bewaarheid deur vir haar haar eie kleinkinders te gee nie. Hy is mos veronreg. Hy kry mos alleen seer . . . Sy gee hom so ’n vuil kyk dat hy verskrik wonder wat hy nou skielik weer gesondig het.
Alet en Martha wil nie ná ete ’n bietjie gaan rus nie. Vir Alet, wat aan ’n wingerdplaas gewoond is, is hierdie Suidwes-plaas omtrent net so vreemd soos vir die Venters.
“Mamma, kom kyk net gou die groot hoenders met hul lang nekke.”
Alet en Martha stap saam met die kinders om na die “groot hoenders” te gaan kyk.
“Dit is nie hoenders nie, Martie; dit is ganse.” Martha draai laggend na Alet. “Sies tog, juffrou! Hulle is almal, behalwe die drie oudstes, wat ook maar baie klein was, op Walvisbaai gebore en . . . hulle was nog nooit weg met vakansie nie.”
Alet vryf oor Martie se blink haartjies. Sy verstaan baie goed wat Martha vir haar probeer sê. Iemand wat nog nie op Walvisbaai was nie, sal nie verstaan dat dit ’n woestyndorp is nie. ’n Mens kan jou nie indink aan ’n dorp sonder plantegroei of diere nie, met nie eens ’n distrik met plase waarheen die kinders in vakansietye kan gaan nie. Alledaagse dinge, soos hoenders, koeie, groot bome en gras, is iets wat hierdie kinders nie ken nie.
“Ja, Martha, ek sou dit nie verstaan het as ek nie self op Walvisbaai was nie. Hierdie alledaagse dinge is vir hulle ’n hele belewenis.”
Hester wag hulle op die stoep in met koffie.
“Kan ons nie so ’n entjie met die pad af stap nie?” Martha lyk verbaas oor haar eie vrypostigheid, maar sy glimlag breed vir hulle.
“Dit is dan nog so warm, Martha . . .” Hester gooi ’n bietjie wal. “Sodra die son sak, kan ons almal gaan stap. Ek wil nie hê julle moet alleen gaan nie, want dan het ek niemand om mee te gesels nie en hierdie vakansie gaan ek vreeslik selfsugtig wees. Ek is uitgehonger vir geselskap.”
Hulle drie kuier rustig op die stoep. Die kinders kom kort-kort inloer om van nuwe ontdekkings te vertel.
Louis het ná die ete verdwyn en hulle het hom nog nie weer gesien nie. Hester het maar net gesug; haar hart gaan uit na haar kind wat elke vakansie so hard werk.
“Ek is so bekommerd oor my kind . . . Ek is nou haastig dat hy moet terugkom plaas toe. Hy kan nie die twee loopbane behartig nie.” Sy kyk ver oor die veld heen. “Die arme kind kan nie so aangaan nie. Hy werk hom morsdood hier op die plaas. Hy het so gehoop dat hulle ’n manspersoon sou stuur wat volgende jaar by hom kon oorneem sodat hy kan terugkom plaas toe.”
Sy kyk vinnig na Alet. “Ag, ek bedoel niks daarby nie, hartjie! Dit is mos maar . . . jy weet tog hoe Louis is. Hy sal meer gerus wees as hy weet hy gee die werk oor vir ’n ander man wat weet wat aangaan . . . hy is altyd so bekommerd oor die kinders.”
“Wil hy dan die onderwys heeltemal los, tannie Hester?”
“Ja, hy kan nie so aangaan nie. Hy het kennis gegee vir die einde van hierdie jaar. Dit is hoekom hy so graag ’n man daar wou hê, sodat hy hom kon touwys maak en . . . en dan met ’n geruste hart die werk kon afgee.” Sy sit haar koppie versigtig neer. “Hier is te veel werk, my kind. Die plaas is groot. Om die waarheid te sê, dit is eintlik twee plase wat aan mekaar grens. Hy kan nie al die werk vakansietye doen nie. Die voorman is nou wel hier, maar hy wil graag self ’n ogie oor alles hou.”
“Mamma!” Klein Martie en Andries is skoon uitasem. “Kom kyk tog gou die hondjies!”
Martha stap gewillig saam met die kinders.
Alet verstom haar aan die stil, skaam Martha wat so ontdooi hier op die plaas onder Hester se vrolike, vriendelike gees. Sy lyk jare jonger, gesond en vol lewenslus.
Hester staar hulle ook agterna. Dan glimlag sy vir Alet.
“Dit is darem ’n pragtige klompie kleingoed. Louis het my hul omstandighede net so kortliks vertel, maar ek was aangenaam verras vandag. Die kinders is pragtig opgevoed, ten spyte van die pa se swakheid. En Martha, sy is ’n wonderlike vrou . . . om in sulke omstandighede so ’n wonderwerk te kon verrig.”
“Ja, sy is, tannie Hester, en sy het net liefde nodig om tot ’n pragtige mens te ontluik. Sy is vreeslik onderdruk en sy moes haar so baie vir haar man skaam dat sy geen vrymoedigheid meer het nie.”
“Is hier nog ’n bietjie koffie vir ’n dors en moeë man?” Louis sak op die stoel neer. Hy lyk groot en sterk in sy plaasklere. Die stof en sweet verhoog sy manlikheid en Alet probeer oral kyk behalwe na hom.
“My arme kind! Dit is vir my vreeslik swaar dat jy elke vakansie so hard moet kom werk. Ek wens die jaar is al om.”
Louis leun met sy kop teen die muur.
“Ek wens ook so, ou Mams! Ek wens regtig so!”
“Ek gaan net gou vir jou warm koffie haal, hierdie koppie is al koud.” Hester verdwyn met die koffiekan die huis in.
Alet staar ver oor die veld heen. Die stilte tussen hulle raak ongemaklik.
“Jy kan nie dalk probeer om ’n bietjie vriendeliker te wees wanneer my ma in die nabyheid is nie? Sy is geweldig sensitief en sal dadelik agterkom dat daar iets skort. Buitendien, die kinders en Martha geniet dit so . . . dit behoort genoeg beloning vir jou opoffering te wees.”
Alet word ’n antwoord gespaar toe Hester vinnig by die deur uitkom met warm koffie.
“Wat van jou, Alet? Nog ’n bietjie?”
“Asseblief, tannie.” Sy sal nou ’n hele kan koffie uitdrink net om haar hande besig te hou, want die woede kook binne-in haar. Sy het lus en gooi hom met die warm koffie. Hy is die een wat allerhande etikette aan haar vasspeld . . . sy het hom nog nooit te na gekom nie. Nou kom maak hy asof sy die een is wat . . . wat ongemanierd is.
Louis verslind rustig twee koppies koffie en ’n berg beskuit. Hy sit ’n rukkie net rustig agteroor toe hy klaar is. Daarna tel hy sy hoed op en druk gemaak kranklik sy hand op sy kruis toe hy opstaan.
“Wag, dat ek my maar gaan afsloof vir volk en vaderland.” Hy draai na Alet. “Kom stap saam kraal toe, dan wys ek vir jou die kalfies.”
Alet se oë blits op hom. Gebelg sien sy die flikkering in die bruin oë. Hy geniet dit! Die judas!
Sy het geen ander keuse nie as om op te staan en saam te stap. “Wil tannie Hester nie ook saamstap nie?”
“Ag nee, dankie, hartjie. Ek wil gou iets gaan maak vir aandete. Vanaand, as dit koeler is, kan ons ’n entjie met die pad langs stap.”
Alet sorg dat hulle goed buite hoorafstand is voordat sy hom takel. “Was dit nou nodig?”
Louis