Fiela se kind. Dalene Matthee
te help soek. Onthou jy van die kind?”
“Ek onthou iets daarvan, maar kan dit al nege jaar wees?”
“Maklik. En hulle het mos nooit weer daardie kind gekry nie.”
“Was dit ’n seunskind?” Die lange het duidelik sin gekry vir die storie.
“Ja. En ek sal amper sweer dat hy ook drie jaar oud was.” Dit het gevoel of die bloed in haar are kook. “Luister hier, baas,” het sy losgetrek en voor die dikke loop staan. “Nou probeer baas visvang in ’n pispot!”
“Wag, atta, die kind van wie ek praat, het hier agter in Kom-se-bos weggeraak. Ek onthou die hele ding nou al hoe helderder. As jy van hier af, reguit oor die berg, ’n lyn sou trek, sweer ek kom jy net mooi agter in die Bos uit waar die kind weggeraak het.”
“Het baas al gesien hoe lyk dit reguit hier oor agter die berg?” Hulle het met ’n kakstorie gesit en sy sou moes keer! “Dis nie ’n berg nie, dis berg op berg op berg voor die berg klaar is en die Bos begin, en baas weet self hoe lyk die Bos. Maar nou wil baas hier kom sit en voorstel dat ’n kind van drie van daar af tot hier kon gedwaal het? Baas is nie reg van kop nie.”
“Dis nie onmoontlik nie.”
“Jirre, baas, net so min as wat daardie volstruismannetjie daar anderkant ’n eier gelê sal kry, sou ’n kind van drie dit uit die Bos uit tot hier gemaak het. Nie eers ’n sterk man sou dit in ’n week se tyd gemaak het nie.”
“Wat van pad langs?” het die lange voorgestel.
“Pad wat waar was? Nege jaar gelede was die pad nog nie klaar nie, hulle het aan die pad gewerk, ja. En as baas iemand soek wat daardie pad ken …” Sy het Selling se voete sien verskuif en hom eers met haar oë gerusgestel voordat sy verder praat. “… vra vir my. Ek ken daardie pad. As die kind in die halfklaar pad beland het, sou iemand hom gekry het, want daar’t honderde bandiete aan die pad gewerk. Ek sê vir baas, die kind wat ek voor my agterdeur gekry het, het nie ver gekom nie. Hy was skoon en netjies. Baas moenie vandag op my werf kom goed aanmekaarlap wat nie aanmekaar hoort nie.”
Die lange het opgestaan. “Mense, ons het hier met ’n ernstige saak te doen, dis ’n saak vir hoër gesag, nie vir ons nie.” Here, sien my nood, help my, het sy paniekerig gebid, en begin pleit. “Baas, asseblief, los hierdie ding, los die kind.”
“Kan die kind nie onthou hoe hy hier gekom het nie?”
“Nee.”
“Boet, kom hier na my toe,” het die lange die kind geroep.
“Los die kind!”
“Ek wil hom net iets vra, atta.”
“Ek het hom alles gevra wat gevra moes word, hy weet niks.”
“Miskien moet ons die kind saam met ons neem,” het die dikke skielik voorgestel.
“Dan sal julle my eers vandag moet keel-af sny!” het sy verwoed gekeer. “Dis mý kind hierdie en my kind sal hy bly. Almal in die Kloof weet dit en hou hulle bekke van hom af en nou wil julle julle pote aan hom kom sit! Jy, baas, jy,” het sy na die lange gewys, “jy’t hom in daardie Goewermentsboek ingeskryf as Benjamin Komoetie, en so sal dit opgeskryf staan tot in lengte van dae!”
“Jy het my belieg!”
“Net so min as wat baas die waarheid ken, ken ek die waarheid!”
“Het jy ooit probeer om sy ma op te spoor?”
“Nee. ’n Ooi wat lam weggegooi het, draai nie om nie.”
Dit was die dikke wat sy kans afgekyk het om om haar te kom en die kind teen die muur vas te keer. “Oom sal jou niks maak nie, boet,” het hy paaiend gepraat. “Oom kyk sommer na jou skuitjie.”
“Los die kind!”
“Ek sal nie aan hom raak nie, atta. Dis ’n mooi skuitjie, het jy hom self gemaak?” Die kind het verskrik gestaan. “Oom vra maar net, oom is baie lief vir skuitjies. Het jy hom self gemaak?”
“My pa het my gehelp, baas.”
Sy het hulle vinnig na mekaar sien kyk oor die baas. “Hy praat agter ons aan, dit kan nie anders nie.”
“Sê vir my, boet, hoe het jy hier gekom? Dink nou mooi, dan sê jy vir oom.”
“Ek weet nie, baas.”
“Ek is seker jy sal iets kan onthou as jy net hard genoeg dink. Van julle huis of van jou ma.”
Die kind het sy potblou oë na haar gedraai asof hy by haar wou pleit om hom los te kry. Selling het verslae nader geskuifel en met die lange gepraat.
“Julle maak die kind bang, baas. Hy ken nie ander ma nie, hy ken net vir Fiela.”
Die lange het die boek toegeklap en die inkpot opgetel. “Ons gaan môre terug Knysna toe, ons sal gaan verneem van daardie ander kind.”
4
Februarie.
Maart.
April.
Voorwinter.
Dit was of die klip wat Februarie in haar gaan lê het, teen die helfte van April begin ligter word het. Sy het nie meer iedere oggend wakker geword nie en gedink: Vandag is die dag wat hulle gaan terugkom. Of in elke adder wat sy naby die huis of in die veld gewaar het, satanstyding gesien nie. Of in elke valk wat oor die huis gevlieg het of elke uil wat in die nag geroep het nie.
Nie dat al die onrus uit haar gewyk het nie. Iewers het ’n waaksaamheid gebly wat haar soms skielik laat opkyk het as sy bo in die rantjiesveld was en haar die lang stofpad onder in die Kloof vinnig laat bespied het. Ander kere het die huis haar vasgedruk en het sy sommer op die hoek gaan staan om die pad dop te hou.
“Hulle sal nie meer kom nie, Fiela,” het Selling eendag agter haar kom sê. Hy het geweet wat in haar hart is. “Nie nou meer nie.”
So het die klip ligter geword.
Hulle het die volstruiswyfie se naam Pollie gegee, en met Maartmaand se vollemaan het die mis oor Jan Koles se kop kom lê en dieselfde nag nog het die reëntjie gekom en die aarde halfspit natgemaak. Die veld was weer gelawe.
“Kinders, van môre af moet die volstruise veld toe,” het sy die week daarna gesê. Sy het almal onder die peerboom aan’t dasvelle brei gehad, want daar moes ten minste twee nuwe dasvelkomberse voor die winter klaarkom. Al die tekens was daar dat dit ’n kapokjaar sou wees. “Petrus Zondagh sê ek moet hulle nog altyd weghou van mekaar af, daarom wil ek hê Kittie en Tollie moet die een dag vir Skopper veld toe jaag en gaan oppas, en die ander dag vat Dawid en Emma weer vir Pollie.”
“Wat van my, Ma?” wou Benjamin onmiddellik weet.
“Jy bly by die huis, want jy’t nie ore nie. Dit help nie ek praat en sê jy moet jou lyf weghou van die volstruise se voorkant af nie, hulle gaan nog vir jou oopskop!” Dit was warm. Sy en Kittie het die velle wat klaar was, aanmekaargewerk terwyl die ander brei. “En julle loop staan nie die voëls en aanjaag of verwilder nie, julle keer net dat hulle nie oorloop in die ou klomp Laghaans se veld in nie, en ook nie duskant in baas Petrus se lande in nie. Ek sien juis sy nuwe draad lê plat daar bo by die wabome. Die dag as ons ’n dosyn voëls pluk, laat draad ek Wolwekraal ook in en geen rondloper of sy gesant sal weer ’n voet op hierdie werf sit nie.”
“Ma, kan Benjamin nie liewer saam met my gaan nie?” het Tollie gemor. “Ek en hy kan vir Skopper oppas. Kittie sal net weer agter die eerste bos loop lê en slaap en dan moet ek alleen na die volstruis kyk.”
“Kittie sal agter ’n bos lê totdat ek haar daar met die riem kom uithaal!” het sy belowe.
Dawid het ook swarigheid gesien. “Ek weet nie so mooi van Pollie nie, Ma. Sy was nog nooit weer uit daardie kamp uit vandat ons haar daar ingejaag het nie. Sê nou sy neem die loop?”
“Ons