Op vlerke van die wind. Tryna du Toit
die skip onder haar voete soos die deining dit lig.
’n Kamerbediende neem haar na haar kajuit toe. Dit is netjies en kompak, met twee slaapbanke, ’n laai- en klerekas en wasbak. Daar is ook ’n stort en ander geriewe, en deur die oop patryspoort wat oor die stad en berg kyk, waai ’n fris seebries. Daar is nog geen teken van haar kamermaat nie. Die kajuit is vol blomme, mandjies met vrugte, geskenke, briewe en telegramme. Emma kyk verras rond: van waar sou dit alles kom? Haar deel – goed die helfte – is aan die een kant gepak, en dié van haar kajuitmaat, Sandra Louw, aan die ander kant. Sandra Louw? Die naam klink bekend. Waar het sy dit onlangs gehoor?
Daar is ’n knop in Emma se keel toe sy die pakkies en telegramme oopmaak. Hoe lief van almal om aan haar te dink, op so ’n wonderlike wyse van haar afskeid te neem. Die groot ruiker met pragtige proteas is van die familie, daar is nog ruikers, boeke, lekkers en vrugte van vriende en ander familielede, selfs ’n geskenk van haar een geskiedenisklas. Van Andries – goeie, liewe Andries – is daar ’n mandjie vol vrugte en ’n telegram om haar ’n veilige en voorspoedige reis toe te wens.
Sy sit die briewe en telegramme liefderik eenkant neer. Sy sal hulle later weer tydsaam bestudeer. Sy gaan ook nie nou uitpak nie, besluit sy. Sy gaan eers die skip ’n bietjie verken, kyk of sy haar pad kan vind.
Met groeiende bewondering stap sy deur die groot hotelskip. Sy kyk na die mooi ontspanningskamers, loer by die biblioteek en skryfkamers in, klim op en af na die verskillende dekke en kyk na die blou swembad wat glinster in die middagson. Wat ’n weelde! Hier sal ’n mens na hartelus kan rus en ontspan.
’n Ligte middagete word in die eetkamer bedien. Almal sit waar hulle wil en help hulleself. Emma eet ’n stukkie koue vleis en slaai en wonder hoe dit met haar vriendin Hilda gaan.
Terug in die kajuit pak sy haar klere uit, versigtig om nie meer ruimte te gebruik as wat haar toekom nie. Van haar kajuitmaat is daar nog geen teken nie. Sy skryf haastig ’n paar briefies wat sy by die kantoor los om gepos te word en gaan op na die dek, van waar sy die kom en gaan van mense beter kan betrag. Dit is nou baie besiger as toe sy gekom het. ’n Onafgebroke stroom mense beweeg met die treeplank op en af – passasiers, besoekers, afleweringsmense belaai met mandjies vrugte en blomme.
Belangstellend kyk sy hoe ’n bejaarde vrou met haar gevolg van familie en vriende die skip nader. Sy dra ’n pelsjas en het ’n hoedjie op wat met blomme versier is. Haar hare is spierwit, haar houding trots en fier. ’n Jong man – seker ’n kleinseun, raai Emma – neem haar arm toe sy die loopplank opklim, maar dit is uit hoflikheid, nie omdat sy hulp nodig het nie.
’n Huurmotor het pas ’n man en ’n jong dogter voor langs die skip afgelaai. Die feit dat daar geen vrou by hulle is nie, prikkel Emma se belangstelling. Hulle is in elk geval ’n opvallende paartjie. Die man is lank en skraal, met ’n bleek, benerige gesig. Hy lyk soos iemand wat onlangs siek was. ’n Koue, ongenaakbare soort mens, dink Emma, terwyl sy die streng, byna asketiese gesig bestudeer. Die dogter lyk na haar pa. Skraal gebou, haar gesig strak en kleurloos. Die vaal jas wat sy dra, is heeltemal te lank vir haar; die oudmodiese vaalbruin hoedjie wat daarby pas, laat haar nog valer lyk. Wie ook al haar klere koop, het min verbeelding of kennis van wat vandag se modebewuste skoolmeisie dra. Of sou sy dit self uitgesoek het? Terwyl haar pa met die tasse besig is, staan sy stil eenkant, styf, met ’n vreemde selfbeheersing wat nie by ’n kind van haar jare pas nie. Emma kyk hoe hulle sonder haas die loopplank opstap. Daar is ’n frons op die man se gesig. Toe hy amper bo is, kyk hy skielik op, reguit na Emma. Die blougrys oë is onverwags skerp en helder. ’n Oomblik kyk hulle na mekaar, dan draai Emma verleë haar kop weg.
Miskien moet sy liewer nie so na die mense staan en kyk nie! Maar dis tog interessant. Nog ’n groepie trek reeds haar aandag. ’n Skraal, beeldskone jong meisie met goudrooi hare wat blink in die son, kom die loopplank opgestap. Sy het ’n swart baadjiepak met ’n miniromp aan en haar lang bene is besonder mooi. Oor haar arm dra sy ’n kort nertsjassie. Daar is ’n hele paar mans by haar, byna almal fotograwe.
“Dit is Sandra Louw, mejuffrou Suid-Afrika,” hoor sy ’n man naby haar op Engels sê. “Sy gaan Engeland toe om mee te ding vir Mejuffrou Wêreld.”
Mejuffrou Suid-Afrika! Is dit haar kajuitmaat? dink Emma verras. Nou onthou sy natuurlik die naam. Wat ’n pragtige meisie. Maar hoe sal hulle saam bly in dieselfde kajuit – die gesofistikeerde, wêreldwyse jong skoonheid en die oujongnooi van die Wes-Transvaal, wat van die wêreld daar buite maar baie min weet?
Sy besef skielik sy is dors en besluit om te gaan kyk of daar nie êrens tee bedien word nie. ’n Kelner beduie haar na die eetkamer, waar ’n paar teepotte en koppies op een van die tafels gereed staan. Sy skink vir haarself ’n koppie tee in en neem ’n toebroodjie. Dan stap sy na ’n tafel waar twee ouerige vroue sit en tee drink.
“Mag ek maar hier kom sit?” vra sy met ’n glimlaggie.
“Kom sit gerus,” nooi die jonger een van hulle. “Ek is Agnes Greeff en dit is my skoonsuster, Moira Greeff.”
Emma stel haarself voor en terwyl hulle tee drink, maak hulle nader kennis. Moira Greeff is ’n weduwee. Sy is ’n mooi vrou met donker oë en haar gesig is kunstig gegrimeer, haar blougrys hare blink en goed versorg. Haar vlootblou baadjiepak, juwele, handsak en handskoene is onberispelik. Emma sien egter dadelik die onvergenoegde uitdrukking om haar mond en oë. Agnes is ’n oujongnooi, ’n onderwyseres wat ses maande met verlof is. Sy is kort en geset, sonbruin soos iemand wat baie in die buitelug is. Sy het wakker bruin oë en is vol lewenslus. Sy het ook ’n lewendige belangstelling in die wêreld en die mense om haar en vra Emma uit oor haarself en haar familie.
“Ons is darem twee,” sê sy toe sy hoor dat Emma alleen is en voeg vriendelik by: “Soek ons gerus op as jy eensaam is.”
Moira sit stil, eenkant. Sy stel heel duidelik nie veel belang in hulle nuwe kennis nie.
“Is jou hoofpyn beter?” vra Agnes simpatiek. Die ouer vrou skud haar kop.
“Ek dink ek sal ’n rukkie gaan lê,” sê sy. “Maar ek is nie seker of ek weer ons kajuit sal kry nie.”
“Ek sal saam met jou gaan,” sê Agnes dadelik. Toe hulle saam die trap opstap, sê sy vir Emma: “Ek hoor hier is ’n paar bekende mense op die skip. Engela de Leeuw, die operasangeres, onder andere. En mevrou Sylvia Lessing. Jy het seker al van haar gehoor? Op haar dag was sy ’n politikus, ’n skryfster en ’n bekende versamelaar van ou Kaapse silwer en meubels. Sy is nou al oud – seker by die tagtig – maar sy is vandag nog ’n bekende figuur in die Kaap. En Carl de Jongh, die jong modeontwerper van Johannesburg, wat al daardie pryse vir sy ontwerpe in Rome gekry het. Hy gaan van sy klere by die een of ander internasionale modeskou in Europa vertoon.”
“Dit klink interessant,” sê Emma. “My kajuitmaat is Sandra Louw, Mejuffrou Suid-Afrika.”
“Sowaar? Dis ’n reis om na uit te sien!” sê Agnes Greeff toe sy en haar suster wegdraai na hulle kajuit.
Emma gaan weer terug dek toe om die kom en gaan van mense te aanskou. Daar is nou heelwat meer mense en almal lag en gesels deurmekaar. Onder op die kaai is die drukte ook groter. Sy is net betyds om te sien hoe Hilda Bekker en ’n klompie vriende aan boord kom. Hulle is uitgelate; die ete was klaarblyklik ’n groot sukses.
Sy wonder of Hilda toe gereël het dat hulle met maaltye aan dieselfde tafel sit. Of sou sy miskien reeds haar impulsiewe voorstel berou het?
Die drukte onder op die kaai neem steeds toe. ’n Huurmotor hou weer stil en ’n jong man spring haastig uit. Hy is skraal gebou met lang bruin hare en sy donker pak is besonder netjies. Verbaas kyk Emma na die vier lywige tasse wat hy en die huurmotorbestuurder uit die motor tel. Dit lyk soos ’n filmster wat op reis gaan! Dan skiet dit haar binne: dis seker die modeontwerper wat met sy kosbare vrag klere aan boord kom.
Dis ’n lieflike middag, sonnig en stil. Bonkig en blou troon die berg bokant die stad en die hawe. Haar hart is vol heimwee. Sy verlang huis toe, na haar pa, na haar susters, na die groot ou huis met die koeltebome waar hulle so gelukkig saam was.
Wat gaan jy nou eintlik