Piekfyn Afrikaans Graad 9 Leerderboek vir Eerste Addisionele Taal. Henk Viljoen
(partye, getuies)
•Bepalings en voorwaardes (die inhoud van die kontrak)
•Handtekeninge van betrokke partye
•Datum en plek (wanneer en waar die kontrak geteken word)
Tydens lees
Maak ’n lys van die woorde/frases wat jy nie verstaan nie. Slaan dit na in ’n woordeboek en skryf dit neer in jou werkboek.
| Indiensnemingskontrak |
| Die volgende partye kom ooreen soos volg: |
| Mgadi-Gadi Toeroperateurs, hierna verwys as “die werkgewer”, handeldrywend (trading as) as Mgadi-Gadi Edms. Bpk., no. 0000111, registrasie in RSA |
| EN |
| Johannes Samuels ID 8910060088099, hierna verwys as “die werknemer”. |
| Pligte |
| 1. Dat die werknemer se pligte die volgende sal wees: |
| 1.1 Om op te tree as toergids (tour guide) vir die kliënte (toeriste) van Mgadi-Gadi Toeroperateurs. |
| 1.2 Om 24 uur aan diens te wees tydens safari’s. |
| 1.3 Om noodhulp (first aid) te verleen aan kliënte wat dit tydens ’n safari nodig mag kry. |
| 1.4 Om kliënte se belange altyd eerste te stel. |
| Voorwaardes |
| 1.Die partye kom ooreen dat die werknemer tydens safari’s sy bestuurderslisensie en registrasiebesonderhede as toergids in sy besit sal hê. |
| 2.Die werknemer sal geen roekelose (reckless) of gewaagde (dangerous) insidente met sy kliënte naby wilde diere toelaat of sy kliënte in enige gevaar stel nie. |
| 3.Die werkgewer sal die werknemer vir LBS* en werkloosheidsversekering (unemployment insurance) registreer. |
| 4.Die ooreenkoms is geldig vir 2 (twee) jaar na ’n proefperiode van 3 (drie) maande waartydens die werkgewer die ooreenkoms nietig (invalid) kan verklaar sou die werknemer nie aan die vereistes voldoen nie. |
| 5.Die werknemer onderneem om alle eiendom van die werkgewer, roerend (moveable) of onroerend (immovable), te beskerm. |
| Werksure |
| 1.Die werknemer sal bepaalde ure as toergids aan diens wees vir sy werksverpligtinge: |
| 1.1 Maandag tot Sondag, 05:00 tot 21:30 |
| 1.2 Sewe (7) werksdae, dan twee (2) dae af, dan weer sewe (7) dae. |
| Verlof |
| 1. Die werknemer se jaarlikse verlof beloop 20 (twintig) werksdae ’n jaar, 12 (twaalf) dae siekteverlof per jaar en 2 (twee) dae familiegeleentheidsverlof per jaar. |
| Diensbeëindiging |
| 1.Enige van die partye kan die diensooreenkoms beëindig deur een week skriftelike kennis te gee gedurende die eerste ses maande van diens en vier weke kennis daarna. |
| Algemeen |
| 1.Enige wysigings (amendments) aan hierdie ooreenkoms sal slegs geldig wees indien die wysigings skriftelik is, ooreengekom en geteken deur albei partye. |
| Die partye kies hulle domicilium citandi as volg: |
| Werkgewer: Bokspruitlaagte, Alldays |
| Werknemer: Nelson Mandelalaan 123, Groenkloof, Tshwane |
| Werknemer |
| Aldus geteken te .................................... op .................................... |
| Werkgewer |
| Aldus geteken te .................................... op .................................... |
| Getuies: |
| 1. .................................... |
| 2. .................................... |
| *LBS: lopende betaalstelsel (vir inkomstebelasting) |
| Woordeskatuitbreiding |
| Leer die volgende frases/vaste uitdrukkings wat in kontrakte gebruik kan word. |
| • Dienste volgens kontrak lewer.• Hy werk op kontrak.• ’n Kontrak aangaan.• ’n Kontrak sluit vir die bou van ’n huis.• ’n Kontrak verbreek, opsê.• ’n Kontrak is bindend.• ’n Kontrak sluit met iemand.• Sorg dat jou kontrak skriftelik opgestel word.• Volgens kontrak die diens verrig. |
Postlees
| Beantwoord die volgende leesbegripsvrae in jou werkboek. | |
| 1. | Soeklees die kontrak vir die volgende antwoorde. |
| a)Wat is die naam van die toeroperateur? | |
| b)Op hoeveel dae ’n jaar is die werknemer geregtig om byvoorbeeld ’n begrafnis by te woon? | |
| c)Vir hoe lank is die ooreenkoms geldig? | |
| 2. | Som die pligte van die werknemer op in twintig woorde. |
| 3. | Wat word bedoel met ’n “proefperiode”? |
| 4. | Waarom is daar ’n sterretjie voor die woord “LBS”? Wat word die sterretjie genoem? |
| 5. | Wat is die verskil tussen ’n “kliënt” en ’n “klant”? Is dit reg dat daar in hierdie kontrak van ’n “kliënt” gepraat word? Gee ’n rede vir jou antwoord. |
| 6. | Waarom dink jy is dit nodig dat die toergids gedurende ’n safari sy/haar bestuurderslisensie moet kan toon? |
| 7. | Die kontrak stipuleer dat die toergids ’n noodhulpsertifikaat moet hê. Waarom dink jy is dit nodig? |
| 8. | Kyk na die woord “domicilium”. |
| a)Aan watter taal is “domicilium” ontleen? | |
| b)Wat dink jy beteken die woord? | |
| c)Pas die woord binne konteks van die teks? Gee ’n rede vir jou antwoord. | |
| 9. | Wat word bedoel met “roerende of onroerende” eiendom? Verduidelik dit in jou eie woorde. |
| 10. | Dink jy dit is billik vir ’n toergids om 24 uur aan diens te wees? Hoekom?/Hoekom nie? |
| 11. | Sou jy hierdie kontrak aanvaar het indien jy die aansoeker was? Hoekom?/Hoekom nie? |
’n Koerantberig en visuele teks
In die voorafgaande tekste is daar verwys na die Weskus Fossielpark. Lees eers die berig en kyk dan na die roetekaart hieronder. Beantwoord daarna die begripsvrae.
Weskus Fossielpark
1 1Langebaanweg aan die Kaapse Weskus bied ’n onvergeetlike ervaring. Die Weskus Fossielpark kan hier besoek word. Hierdie gebied is een van die fossielareas wat die rykste is aan fossiele van 5 miljoen jaar oud.
2 2Om by die fossielpark uit te kom, moet jy die Weskuspad vir ongeveer 110 km volg in ’n noordelike rigting vanaf Kaapstad. Draai dan regs by die Hopefield-afdraaipad. Net voor die Langebaanweg-lugmagbasis aan die regterkant is die ingang na die park.
3 3Hierdie gebied is landwyd en selfs wêreldwyd bekend, omdat dit die mens blootstel aan die tydperk voordat mense begin het om hul eie gereedskap te maak. Die Weskus het toe heelwat anders gelyk. Daar was beslis nie winkelsentrums en paaie soos vandag nie!
4 4Wat hierdie gebied uniek (unique) maak, is die paar voetspore, ook bekend as “Eva se spore”, wat vir ongeveer 117 000 jaar bewaar gebly het. Hierdie voetspore het verseker dat Suid-Afrika se plek op die tydkaart (timeline) van ons samelewing se begin gevestig is.
5 5Hier kan toeriste na die ryk fossiele en geologiese geskiedenis van ons samelewing kyk. Hierdie gebied van 14 ha is in 1996 tot nasionale gedenkwaardigheid (national monument) verklaar.
(Verwerk uit: Die Burger)
| Vrae | |
| 1. | Watter tipe ervaring bied die Weskus Fossielpark vir ’n besoeker? (1) |
| 2. | In watter rigting vanaf Kaapstad moet jy ry om by die fossielpark uit te kom? (1) |
| 3. | Skryf of die volgende waar of onwaar is. Gee ’n rede vir jou antwoord. |
| Die afstand vanaf Kaapstad na die fossielpark is ongeveer 115 km. (2) | |
| 4. | Watter bekende baken/instelling is net ná die ingang na die park opgerig? (1) |
| 5. | Wat dink jy maak hierdie fossielpark anders as ander parke? (2) |
| 6. | Hierdie toeriste-aantreklikheid bied nog twee dinge waarna ’n mens kan gaan kyk. Noem hierdie twee dinge. (2) |
| 7. | Gee die betekenis van “fossiel”. Verduidelik dit in een sin. (2) |
| 8. | Wat dink jy bedoel die skrywer met die “tydkaart van ons samelewing”? (1) |
| Kyk na ’n roetekaart | |
| 9. | In die koerantberig verwys die skrywer na die Weskuspad. Op die roetekaart is verskeie paaie soos die R27, R45, N7, N1 en die N2. Watter een van hierdie is die Weskuspad? (1) |
| 10. | Links |