Die ontwaking. Chris Karsten
Ook haar enkels en voete al ten volle verstyf.” Sy gedagtes en kommentaar hardop, ’n gewoonte van baie dekades oor outopsietafels. “Volledige rigor mortis vat twaalf, dertien uur. Op agt en dertig uur begin die styfheid omkeer weens ontbinding. By haar, is ek oortuig, is al geringe inwendige ontbinding van sagte weefsel, en bakteriese gasse. Werk dit tru uit van die tyd toe die liggaam ontdek is. My skatting: sy’s langer as twaalf ure dood, minder as dertig. ’n Meer spesifieke tyd sal ek in die outopsie eers kan bepaal.”
“Iemand moes haar laas nag of vanoggend vroeg hier kom aflaai het,” sê Ella. “In die donker, om dit ongesiens te kon doen.”
Opnuut ’n geklap van litte toe dokter Koster orent kom, hom strek, en sê: “As julle nie omgee nie, of al gee julle om, help my om haar om te draai sodat ons kan kyk wat ons aan haar rugkant vind. Adjudant, vat die voete. Kolonel, jy die skouers.”
Halfpad omgedraai snak Ella Neser sag. ’n Groot, oop wond aan die rug, noukeurig reghoekig, asof ’n A4 of A5 op haar regterblad uitgemeet is voor die skerp lem in die vel en weefsel begin sny het. Sand en stof en gras aan die gestolde bloed van die rou wond gekoek. Op die plek waar haar rug gelê het, minder droë bloed, meer bloedserum aan die grashalms.
“Die moordenaar het ’n stuk vel en weefsel verwyder,” sê dokter Koster terloops en onnodig, asof hy in sy outopsiemikrofoon oor sy bevindinge verslag doen.
“Hoekom?” vra Silas Sauls.
“Het sy gelewe toe hy dit gedoen het?” wonder Ella.
“Sy’t gebloei,” sê die patoloog. “Dooie mense bloei nie. Sy’t geleef toe sy gesny is. Maar nie hier nie. Sy’t op ’n ander plek gebloei, op die moordtoneel.”
“Gesny sonder om weerstand te bied.” Sy draai haar kop weg, maar haar oë bly op die gruwelike wond. “Dalk onder verdowing? Tog seker nie by haar positiewe toe haar vel uitgesny is nie.”
“Die outopsie sal sê.”
Dokter Koster soek onder haar hare, volg met die posterieure ondersoek van die liggaam nou dieselfde prosedure as toe sy op haar rug gelê het, van die agterkop af na die voetesole toe. Daarna bind hy sakkies om die hande sodat hy in die lykhuis onder die naels kan skraap – as sy dalk tóg ’n krap na haar aanvaller ingekry het, dalk velselle onder ’n nael bewaar het as leidraad na haar aanvaller se DNS, en sy identiteit.
“Sy’s joune, adjudant,” sê kolonel Silas Sauls. “As jy haar wil hê.”
Sy kyk verras na die kolonel. “Jy bedoel …”
“Of ek kan Fred Lange vra. Hy’s ’n ou hand, jy kan hom bystaan en leer.”
“Nee, ék sal haar vat,” sê Ella.
“Jou eerste moord, en sorg dat jy hom kry.”
Hy praat met haar, maar ook sý oë is vasgevang deur die liggaam van die jong vrou op die gras by sy voete. Sý dogter, skat Ella, is ongeveer dieselfde ouderdom, miskien ’n jaar of twee ouer. Hy sien haar nie dikwels nie, maar dít, hier voor hulle, is enige pa, enige ouer, se ergste nagmerrie.
“Ek sal jou bel vir die outopsie, adjudant,” sê dokter Koster. “Dis ’n goeie leerskool, veral in jou eerste moordondersoek. Ek sal jou bel dat jy saam kom kyk wat haar liggaam vir ons sê, watter leidrade sy oplewer. Dis beter dat jy self sien wat gebeur. Dit gee jou ’n beter begrip. Op papier is die resultate van ’n regs-geneeskundige ondersoek onpersoonlik. Maak hierdie een persoonlik, nie omdat dit jou eerste as ondersoekbeampte is nie, maar omdat jy in dié aanvaller se kop wil inkom. Dis nie ’n gewone geval nie.”
Geen moord is gewóón nie, wil sy sê. Maar vra net: “Wanneer?”
“Wat’s dit vandag? Dis vandag Woensdag. Sy sal tot môre moet wag. Ek’t reeds ses ander. Kan niemand voortrek nie. Sy moet agter in die tou inval.”
“Haar identiteit … miskien iets in haar jeans se sakke?” En nie sommer jeans nie, ontwerpersjeans.
Dokter Koster knip sy tassie toe. “Haar sakke is leeg. Dalk lewer haar vingerafdrukke en DNS ’n naam op.” Hy stroop die handskoene af. “Laat kom die lyksak en draagbaar. En ek sien jou wanneer ons haar oopmaak, adjudant Neser.”
Op swikkende knieë en met dun, krom skouers of hy swaar dra aan sy swart tassie, die lang pad tussen die bome en oor die gras terug in die rigting van die flitsende polisieligte.
“Sien jy kans vir die ondersoek? Gooi ek jou by die diep kant in?” Silas Sauls se oë op die wond aan die vrou se blad.
“Ek sal dit doen,” sê sy. “Ek sal hom kry.”
Net twee jaar by moord-en-roof, maar lankal nie haar eerste moord nie, wel die eerste as ondersoekbeampte. By luitenant Fred Lange sal sy nie leer nie; sy het die beste leermeester. Silas Sauls, in sy sestigs en wel net ’n kolonel, is die héél beste, is haar persoonlike opinie. Sy het hom gesien werk, aan sy sy. Hy lyk nie nes ’n boelhond nie, hy ís een. As hy sy kake in jou slaan, los hy nie. Al twee keer bevorder, twee keer gedemoveer. Die laaste keer was hy brigadier Sauls. Maar hy stamp koppe. Dit is te verstane, dit gebeur in enige organisasie. Sy hebbelikheid is egter om die verkeerde koppe uit te soek, die hoë koppe. Dan word hy teruggestamp, onder toe: brigadier, kolonel, nou luitenant-kolonel. Nie goeie loopbaanstrategie nie; nie vir hóm nie, vir haar wel. As hy afgestamp word, bly hy in die veld, kan sy by hom leer. Soos nou. In ’n hoek van sy nurkse hart, vermoed sy, is ’n klein plekkie vir haar gereserveer.
“Wat beteken dit, die stuk vel wat uitgesny is?” vra sy. Nie eintlik ’n vraag nie, net ’n gedagte wat sy hardop uitspreek.
“Kry haar identiteit,” sê Silas Sauls. “Dis voorrang. Nie hoe sy dood is nie, nie wáár sy dood is nie. Haar naam. Leer haar ken, leer alles van haar af, tot jy haar beter ken as vir jou eie suster. Die res sal volg.”
“Ek’t nie ’n suster nie.”
“Jou broer dan.”
“Ek’t ook nie ’n broer nie.”
“Dêmmit, Neser …”
“En jy wéét dit.”
“Ek bedoel, leer die slagoffer ken, en jy vind die spoor van haar aanvaller. Veral in hierdie geval. Soos jy sélf opgemerk het, sy’t g’n toevallig in sy pad gekom nie.”
Dit, weet sy, is bedoel as pluimpie. Dit is soos Silas Sauls pluimpies uitdeel. G’n klop op die skouer nie, g’n soetsappigheid nie; bloot ’n terloopse erkenning. En vir daardie erkenning sal sy hom wys wat sy kan doen. Hy gee haar die kans en sy sal hom nie teleurstel nie. Bogger Fred Lange.
En sy opmerking oor haar familie, weet sy óók, is net sy manier van praat. Natuurlik weet hy álles van haar familie af, veral van haar pa.
Haar selfoon lui, maar toe sy die beller se nommer sien, druk sy die knoppie om die oproep af te sny. ’n Rukkie later kom die stemboodskap. Sy herken die man se stem en wis dit uit sonder om te luister wat hy te sê het. En sy háát vroue wat hokkie speel.
8
Op ’n grou, mistige dag begrawe Bob Sweeney sy ma. Sy afskeid van sy ma is met weemoed, maar hoofsaaklik berusting. Sy lê op ’n mooi plek, ’n vredige plek, onder ’n majestuese rooi spar in die gedenktuin van die kerk van sint Mary.
Lisa plaas die blomme op die hopie vars grond, klein soos ’n molshoop, en haak haar hand by sy elmboog in.
“Kom, Pa,” sê sy, in haar ander hand ’n tweede gerf blomme.
Uit die Atlantiese Oseaan stuif die digte misbank aan, deur The Narrows, oor die MacKay-brug in die Bedford Basin op. Aanstons sal ’n wasige kleed Halifax bedek, sal die neweling ook in die takke van die sparre hang, hierdie rusplekke van goeie siele knus toevou, asof God sy eie palm