Liefde per dosyn. Sarah du Pisanie
Sy kyk die kinders deur en soek dan een van die minder aggressiewes uit. “Niklaus, vertel jy vir ons meer van die skool op Abendruhe. Hoe oud moes julle wees voordat julle daarheen kon gaan?”
“Niklaus! Niklaus!” Die kinders lag dawerend en Carel herhaal dit met groot vertoon.
“Dit klink soos Sinterklaus,” giggel hy.
“Stilte!” Christa hou al lank genoeg skool om te weet dat sy nie kan bekostig om die leisels een oomblik af te gee nie.
Gustav het weer vorentoe geslenter en sit nou eenkant op haar lessenaar.
“Gaan sit dadelik op jou plek, Gustav. Ek sal sulke ongedissiplineerdheid nie in my klas duld nie.” Sy probeer so streng en kwaai moontlik klink.
“Wat gaan Fräulein doen as ek weier?” vra hy spottend.
Christa kyk hom magteloos aan en hy lag uittartend. “Vir my ’n pak slae gee?” Hy staan op en gee ’n tree tot reg langs haar. Hy is amper ’n kop langer as sy.
“As jy langer so aanhou, sal ek geen keuse hê as om jou by die baron te rapporteer nie,” sê sy kil.
“Jy sal dit nie doen nie.” Gustav klink baie seker van sy saak.
“O, ja, ek sal!” Sy kyk hom reg in die oë.
“Hoekom het jy dan nie gisteraand vir hom gesê van die sout nie? Jy is net so bang vir hom! Dalk banger as hulle …” Hy beduie met sy kop na die klas.
Christa trek haar so waardig moontlik regop sodat sy langer kan vertoon. “Ek hardloop nie met kleinighede na ’n hoër gesag nie. Sulke sake hanteer ek self.”
Gustav lag egter smalend en knik vir Heinz von Eckenberger wat ook nou opgestaan het en langs hom voor in die klas kom staan.
“Ek dink … Fräulein is bang hy sal jou terugstuur as jy nie dissipline kan handhaaf nie!” Christa besef waarheen hy nou mik en haar moed sak tot in haar skoene.
“Jy dink jy is baie slim, Gustav. Hier is niemand anders wat julle kan onderrig nie. Ek wou nie kom nie. Ek het ’n wonderlike pos op Swakopmund gehad. Maar ongelukkig was ek die enigste een wat vir dié werk gekwalifiseer het. Óf julle vat my soos ek is … óf julle het geen onderwyser nie,” sê sy kalm terwyl haar hart in haar keel klop.
“Ons wil nie ’n onderwyser hê nie,” sê Heinz. “As hier nie ’n onderwyser is nie, hoef ons nie skool te gaan nie. Reg, manne?” Die ander klap hande en juig hom luidkeels toe.
“Achtung! Die kommandant!” Johann Enke, wat by die venster sit, blaf die woorde uit en dadelik is almal op hulle plekke en kan suiker nie in een se mond smelt nie.
’n Lang seningrige vrou kom van die kombuis se kant af nader en Christa het skielik lus en lag hardop. Dit moet die matrone wees. ’n Beter naam sou niemand vir haar kon uitdink nie! Die vrou stap met lang treë verby na die hoenderhokke toe en haar lang swart rok swiep om haar enkels. Die kinders bly steeds tjoepstil sit en Christa besef dat sy hierdie geleentheid moet aangryp.
“Haal asseblief julle leesboeke uit. Gustav, lees solank die eerste hoofstuk van jou voorgeskrewe werk. Ek sal dit later met jou behandel. Die res van julle, maak oop by bladsy een. Carel, begin jy.”
Daar daal ’n rustigheid oor die klas en Christa kan weer asemhaal. Haar aandag is egter net gedeeltelik by wat die kinders lees. Sy wonder waar is die baron se vrou. Hier is geen teken van haar nie en dit sal nie eers help sy probeer iemand uitvra nie – niemand sal haar antwoord nie.
Sy kyk na Kurt met sy digte blonde haartjies. Hy is so dierbaar! Hy kyk op en sy glimlag vir hom. Hy wil-wil terugglimlag, maar Klaus pomp hom vinnig in die ribbe en beduie met sy oë na Gustav. Christa skud haar kop liggies. Dit is natuurlik afgespreek dat niemand met haar mag praat nie.
Die kommandant kom verby met ’n mandjie eiers en dadelik is die onrustigheid weer terug in die klas.
Niklaus lyk vir haar na die onskuldigste van die klomp. Sy rig haar tot hom. “Niklaus, wat noem die ander kinders jou?”
“Niko, Fräulein,” antwoord hy en kyk dan weer vinnig voor hom op die bank.
“Wat is die matrone se naam, Niko?” vra sy en sien hoe hy vinnig onderlangs na Gustav loer.
Woede blits in haar oë. “Niko, ek het jou ’n vraag gevra en ek verwag ’n antwoord.” Daar is soveel outoriteit in haar stem dat dit dadelik die gewenste uitwerking het. Hierdie kinders ken net geharde dissipline en dit is al wat hulle sal aanvaar, besef sy.
“Frau Maria!” sê hy kop onderstebo.
“Wat doen sy alles hier, Carel?” vra sy een van die ander en dwing hulle doelbewus om met haar te praat.
“Sy maak kos en kyk na ons kamers en was ons wasgoed,” sê hy, erg ongemaklik.
“En sy het ’n swart boekie waarin sy alles opskryf …” begin klein Kurt, maar Klaus ruk hom vinnig terug in die bank en die arme ou seuntjie krimp ineen onder die verwytende blikke van die ander.
Christa loer ongemerk na Gustav. Hy sit agteroor met sy hande oor sy bors gevou en sy boeke lê onaangeraak op sy lessenaar. Sy sug liggies. Die arme ontwrigte kinders het soveel trauma in hul jong lewens beleef. Sy sal net eenvoudig meer geduldig en liefdevol moet wees.
Skielik hoor sy dawerende perdepote en dan raak die stilte weer tasbaar in die klas. Dit moet Adolf wees wat op pad terug is, want dit is slegs sy teenwoordigheid wat hierdie uitwerking op die kinders het. Selfs Gustav maak ’n boek oop en dit is met verligting dat Christa sien hoe gou hy hom in die leesstof verdiep. Dit is soos ’n groot helder lig wat skielik deur haar verstand flits. Sy moet hom net besig hou!
Halfeen pak hulle op want middagete is stiptelik om eenuur. Die kinders stap in netjiese rye by die klaskamer uit en die gewone gelag en gejil aan die einde van ’n skooldag is hier afwesig. Christa kyk hulle met ’n beklemming in haar binneste aan. Dit is so verkeerd … so onnatuurlik. Hoe op aarde gaan sy die baron dit aan die verstand bring? Sy is vir hom dan net so bang soos die kinders!
Die ete is weer ’n stywe stil okkasie en Christa wonder of ’n mens se kos kan verteer te midde van soveel gespannenheid. Adolf mompel ’n dankgebed en Christa staan vinnig op om weg van die gelaaide atmosfeer te kom. Al die kinders bly egter sit en Christa sak verleë terug in haar stoel.
Adolf lui die silwerklokkie en Christa moet vinnig haar kieste vasbyt om nie hardop te lag nie wanneer die Kommandant kiertsregop ingestap kom met ’n swart boek stewig in haar hande.
Sy is ’n groot growwe vrou en Christa weet dat Gustav nie met haar sal skoor soek nie. Sy kom staan regs langs Adolf en oorhandig die boek aan hom sonder enige uitdrukking op haar gesig.
Die swanger stilte raak nog swaarder wanneer Adolf die boek tydsaam oopmaak.
“Stefan!” Adolf se koue blou oë soek na Stefan om die tafel. “Jy het vuil skoene in jou kas teruggesit.”
Christa sien hoe die kind vinnig sluk en dan strak voor hom kyk. Adolf gaan voort sonder om op ’n verduideliking te wag.
“Udo … daar was krummels in jou kas. Kry jy nie genoeg aan tafel nie? Jy weet daar mag nie in die kamers geëet word nie.” Sy stem is kwaai en beskuldigend en hy laat dit klink na ’n vreeslike oortreding. Ou Udo laat sy kop verleë sak en ’n spiertjie spring in die vet wangetjie.
“Carel en Niko … julle handdoeke was vanoggend nie netjies opgehang nie.” Hy maak die boek toe en oorhandig dit aan die Kommandant wat gretig staan en wag om die seuns se straf aan te hoor.
“Almal na my kantoor … behalwe Udo. Frau Maria, gaan sny vir hom vier snye brood, sonder enige botter of iets anders daarop. Hy moet dit in die kombuis opeet.”
Christa se mond sak in stomme ongeloof oop en voor sy haar kan keer staan sy op haar voete. “Maar dit is onmenslik! Udo het nou net ’n yslike bord kos opgeëet!” Daar is twee rooi kolle van verontwaardiging op haar wange.
Adolf