Die verdwyning van Billy Katz. Chris Karsten
nie. Ontvoerder van katte.
Die laat ure op ’n Sondagmiddag is gewoonlik wanneer sy hom in sy kop kom besoek, soms genooid, dikwels ongenooid. Kom sy genooid, herleef hulle al die goeie ou dinge, al die lag en drome. Dis die lekker besoeke. Ongenooid bring sy haar trane en beskuldigings en kom krap, krap, krap tot al die rowe weer af is, al die swere opnuut rou en oop. Maar die heel seerste is wanneer sy ophou huil, ophou beskuldig, ophou krap, en haar rug op hom draai. Maak of hy en al hulle drome nooit bestaan het nie, of dit alles net ’n illusie was, ’n hallusinasie. Maak of sy by iemand anders die geluk vind wat hy op die lang duur nie vir haar kon gee nie. (Ten minste, só skimp Willem oor sy sussie en die jong tandarts.)
Elke Sondagmiddag dreig Lou om haar te bel, maar hy kry dit nie reg nie. Die straf vir sy papbroekigheid is dat hy hom moet verlaat op verbeelde besoeke en afgeleide waarhede – of onwaarhede, want hy weet goed in wie se blerrie hoek Willem is.
Stiltetyd en stiltyd. Daar is ’n groot verskil. In die skoolkoshuis was dit stiltetyd, saans voor ligte-af. Jy lees bietjie in die Goeie Boek, gesels bietjie met die Goeie Vader, en gaan lê op die staalkatel en wonder oor hoe dit alles dan só in jou lewe gebeur het, so vinnig en so chaoties. Of jy probeer vorentoe dink, maar dís swaar, nie aan te beveel nie. Beslis nie vir ’n tienersnuiter wat nog nie eers van die gemors ágter hom kan sin maak nie. (Weet byvoorbeeld waar Ma is, maar waar de moer is Pa?)
Nou is hy nie meer ’n snuiter nie, maar ’n jong man met stiltyd. Nie alleentyd nie, want hy is altyd alleen – stiltyd. En “jong” is misleidend, net sy chronologiese ouderdom is relatief jonk; hy’s eintlik al ’n veteraan, was op twintig al ’n blerrie veteraan. Het tóé al horribale dinge gesien, horribale dinge gedoen, en aaklige goed het met hóm gebeur.
Daarom moes hy ’n stiltyd skep, om sy kop skoon te maak. Jy diens gereeld jou kar en jy diens gereeld jou kop – as jy nie wil hê hy moet weer van voor af uithaak nie. In Sondae se stiltyd purgeer hy sy gees, besweer hy die demone wat hom steeds kom besoek, wat hom nie wil uitlos nie, wat hom snags op sy kwesbaarste kom teister en beproef en kasty.
Stiltyd, sy altered state of consciousness, in die lui skemerure tussen lig en donker in sy buitekamer hier in tant Libbie se agtertuin.
Dié blyplek teen die Melville-koppies pas hom perfek. Uit die pad en lekker rustig. Sy noem dit ’n buitekamer, maar dis darem meer: sit-eetvertrek, kombuisie, aparte slaapkamer, badkamer met stort. Skuifdeur na klein patio met ou strandstoel en gasbraaier onder die bloureën.
Tant Libbie, die goeie weduwee, loop nog skaflik, maar raak doof – jy moet hard praat vir daai gehoortoestel in haar linkeroor. Hy help haar in die tuin, sny haar gras, diens haar grassnyer, maak haar geute skoon, pak haar garage reg, was haar kar, ry met haar Pick n Pay toe, stoot haar trollie. Sy’s die naaste aan familie wat hy het. En háár familie sien sy ook nie te gereeld nie, net op spesiale dae.
Weeksaande as hy nie nagdiens werk nie, wag ’n bord kookkos in haar louoond. Dis nie deel van hulle huurakkoord nie, sy doen dit sommer net omdat sy ’n goeie mens is. Miskien omdat hy haar so help, of dalk omdat sy sien niemand kom ooit vir hom kuier nie. En wanneer sy begin vis, wys hy na die kannas wat droog lyk, of sê hy’s eintlik op pad om haar Opeltjie te gaan was.
Sy gee nie om oor Kandas nie, sy het self een, ’n groot vettie; tant Libbie en Nonnie ontferm hulle oor Kandas wanneer hy nagskof werk.
Die ou sofa, heropgestop, is waar hy en Kandas Sondagaande die stiltyd inwag, oë op die kleurontploffings van psigedeliese Grateful Dead-plakkate teen die muur: ’n skedel met rooi rose, twee dansende skilpaaie, dansende beertjies, twee dansende geraamtes.
Bokant die eettafel is die twee kleurfoto’s wat hy nog destyds uit ’n ou National Geographic in ’n dokter se wagkamer geskeur het, van Piptoporus en Polyporus, eksotiese eetbare makrofungi uit die tropiese reënwoude van Oos-Java se Meru Betiri-park.
Moenie eetbare makrofungi vlak kyk nie. Bestaan uit 90% water, maar die 10% droë substansie is ryk aan proteïen – dubbel groente s’n, vier keer meer as dié in lemoene – en bevat al nege aminosure wat die liggaam nodig het, veral ryk aan lisien en leusien, wat kortkom in die meeste brekfisgraankosse. En hulle het alles wat jy soek in ’n vitamien B-kompleks – net 100 gram vars makrofungi gee jou ’n kwart van al die vitamiene wat jy vir die dag nodig het. Hy eet dit vir brekfis, en sommer regdeur die dag ook. Hy is Pick n Pay se grootste fungi-klant.
Daai soort swamme is vir sy maag, en enigeen wat geëet kan word, dié eet hy. Maar eintlik is hy ’n ekspert van die ander soort, dié vir die kop. Spesifiek spesie Psilocybe cubensis, ook eetbaar, maar hom kry jy in geen winkel te koop nie. Hoogs onwettig om dit te besit. Veral vir ’n dienaar van die gereg.
Sy eettafel – ’n lendelam ou tafel van dennehout wat hy sorgsaam gerestoureer het – word nie vir eet gebruik nie (dié doen hy sommer op sy skoot voor die TV, of onder die bloureën), dis die staanplek van die terrarium met sy kosbare Psilocybe cubensis. Die jong vrugte se sambreeltjies is so ’n ligte kaneelbruin, word dan ’n goue bruin met wit vleis, melerige smaak, selfs bitterige nasmaak, nie lekker nie. Maar Ma het hom ook nie kasterolie ingejaag omdat dit so danig lekker was nie.
Sy mushies. Daar is baie ander name: magic mushrooms, Transkei cubes, bleskoppe, shrooms, gold caps. En die medisinale gebruik daarvan is niks nuuts nie. Hy weet nie álles van psilocybin nie, maar hy weet baie; jy sluk nie iets as jy nie weet wat dit is en wat dit aan jou gaan doen nie. Die vlees van die gode, is hoe die Majas en Asteke dit al 9000 v.C. genoem het; hulle het teonanácatl geëet sodat hulle met die gode in gesprek kon tree.
Die boeke sê psilocybin is ’n natuurlike psigoaktiewe substans wat in meer as 200 sampioenspesies voorkom, met ’n effek soortgelyk aan dié van meskalien en LSD. Leary-hulle het dit destyds deeglik getoets … dalk té deeglik: die Harvard Psilocybin Project (nie te suksesvol nie), die Concord Prison Experiment (om gevangenes op die smal weg te probeer hou), die Marsh Chapel Experiment (om te kyk of dit godsdienstige gevoelens versterk). Ook die CIA met breinspoeling in sy MKUltra-megaprojek; die CIA speel nie, toets die hele tutti op mense: psilocybin, meskalien, kannabis, alkohol, heroïen, morfien, temazepam, scopolamien, ergien (van nog ’n fungusspesie), natrium-pentotal, en natuurlik LSD, vir die sestigs se groot acid trips.
Leary, ’n kenner van die effek van psilocybin, noem daai magiese, magiese reise “Turn On, Tune In, Drop Out”, en “a journey to new realms of consciousness, it opens the mind, frees the nervous system of its ordinary patterns and structures”. Beste van als, uit al die goed wat die CIA in MKUltra getoets het, is psilocybin omtrent al waaraan jy nié verslaaf kan raak nie, dis ook nie giftig nie en jy kan nie ’n oordosis inkry nie; al binge jy elke aand daarop, kan jy nie OD nie.
Daar’s baie maniere om jou eie sampioene te kweek, sommer in jou kombuis. PF TEK – kort vir Psylocybe Fanaticus se Tegniek – is die beproefde kombuistegniek wat Bob McPherson vir die wêreld se mushie-kwekers gegee het. Meng bruinrysmeel (van die supermark) en vermikuliet (van die plantkwekery) met water vir die substraat waarin jou sampioene gaan groei. Verdeel dit in vyf of ses canned-fruit-bottels. Steriliseer die flesse om bakterieë te vernietig en skimmel te keer, want jy soek nie later daai wollerige wit kapok in jou substraat nie. Laat die flesse afkoel en gebruik ’n groterige spuitnaald om die substraat met sampioenspore te ent. Met net 10 cc (spore gemeng in gesteriliseerde water) kan jy omtrent ’n dosyn flesse ent.
As jy nie jou eie mushies wil kweek nie, vat die kans en gaan koop dit by ’n dwelmsmous op straat, maar ’n bankie van net ’n paar gram droë mushies van bedenklike gehalte kan jou tot R100 uit die sak jaag. Jy kry dit ook in die KwaMai-Mai-basaar in Johannesburg se CBD, tussen al die gedroogde kruie en ander onbekende plant- en dieremateriaal, as jy weet by watter stalletjie om te gaan soek.
20 Julie 1969 was ’n groot dag: eerste man op die maan, geboorte van Lourens Johannes Pepler. Ja, hy’t die sestigs net-net gemaak, Pa en Ma se Zeitgeist, van Woodstock, Summer of Love, Flower Power, tyd van vrye siele en vrye liefde, van baarde en blomme, Easy Rider en Alice’s Restaurant, die Grateful Dead, Jefferson Airplane en Janis Joplin, van die The Electric Kool-Aid Acid Test, van Ken Kesey en sy Merry Pranksters, en van meskalien en LSD en ’n alternatiewe toestand van bewustheid,