Susanna M Lingua Gunstelinge 5. Susanna M. Lingua
my ry, juffrou. Los maar jou motorsleutels.”
Elmarie is aangenaam verras toe Lafras die deur van die duur, silwergrys sportmotor oophou vir haar en Mark om in te klim. Sy verduidelik aan hom hoe hy moet ry om by die ryskool uit te kom, en dan vertrek hulle sonder versuim.
Dit is vir die jong meisie baie duidelik dat Lafras die een of ander probleem het. Hy is stil en afgetrokke, en telkens verskyn daar ’n ligte frons tussen sy bruin wenkbroue. Dit tref haar egter dat sy nou self ’n probleem het, want as Mark se grootouers hier in Pretoria is, kan dit dalk moeilikheid teweegbring. Sy sal hierdie saak beslis met Wynand moet bespreek. Trouens, sy weet nie waarom sy dit nie lankal gedoen het nie.
Lafras is meteens bewus van Elmarie se stille afgetrokkenheid en vra met ’n sweem van ’n glimlag: “Mag ek vra waarom u daardie twee kêrels vroeër uit u woonstel geboender het, juffrou Keyser?”
“Dit is nie ’n geheim nie, meneer Zeeman.” Sy glimlag. “Ek was vier jaar verloof aan Herman van Coller, die kêrel van middelmatige lengte met die bruin hare. En as u my nou moet vra waarom ek aan die agterbakse vent verloof geraak het, sal ek u nie kan antwoord nie, want ek weet ook nie. Ek moes my bepaald verbeel het dat ek hom liefhet, anders verstaan ek dit glad nie. In elk geval, ek is lankal daarvan bewus dat hy en sy ma my hartlik irriteer, maar dit is nie die rede waarom ek hom en dokter Schalk Dekker uit my woonstel geboender het nie.”
Elmarie vertel hom van haar suster se afsterwe, van die brief waarin Luzaan Mark in haar sorg geplaas het, van Herman en sy ma se snobisme en hulle gekonkel agter haar rug deur die Dekkers van Mark se bestaan te verwittig. Ten slotte vertel sy hom wat die middag in haar woonstel plaasgevind het, en waarom sy Herman en Schalk weggejaag het.
“Die saak klink vir my baie ingewikkeld,” hoor sy Lafras besorg sê. “Ek dink jy moet dit sonder versuim met Wynand bespreek, want ek glo nie die wet laat toe dat ’n ongetroude meisie ’n kind aanneem nie. Maar jou geval klink vir my ietwat anders. In elk geval, Wynand sal weet wat jou te doen staan.”
“Dis waar; ek sal Wynand beslis in dié verband moet spreek, want ek weier om Mark aan die Dekkers af te staan,” sê Elmarie, nou weer duidelik opstandig.
“Dit lyk vir my die wêreld is vol probleme, want ek sit ook met ’n yslike een opgesaal,” hoor Elmarie die jong man met ’n bekommerde stem sê. “My ouers het onlangs in ’n vliegramp omgekom, en my vader se testament bepaal dat ek eers in die huwelik moet tree voordat ek my erfenis in ontvangs kan neem.”
“Wel, dit is vir jou ’n lollery,” sê sy simpatiek. “Ek hoop jy het ’n meisie of ’n verloofde met wie jy dadelik in die huwelik kan tree.”
“Dit is juis die probleem; ek het nie ’n meisie of ’n verloofde nie,” lig hy Elmarie in. “Die meisies wat ek gewoonlik uitneem, stel net in ’n man se bankrekening belang, en dit is beslis nie die soort meisie met wie ek graag sou wou trou nie. Om die waarheid te sê, ek wou my nie nou al deur ’n huwelik laat bind nie.”
“Ek hoop Wynand kan jou probleem bevredigend oplos, meneer Zeeman,” sê Elmarie. Sy kyk die man langs haar aan en vervolg met ’n sagte laggie: “As Wynand weet ons is op pad na hom, elkeen met ’n yslike probleem, sal hy seker so ver wegvlug dat geen mens hom die res van die naweek sal sien nie.”
“In daardie geval stel ek voor dat ons hom dan liewer niks van ons probleme vertel voordat hy veilig tuis is nie,” sê Lafras, nou self met ’n glimlag asof hulle twee samesweerders in ’n komplot is.
Met hulle aankoms by die ryskool, verneem Elmarie en Lafras van die ry-instrukteur dat Wynand in die rigting van die rivier gery het.
“Ek sal Wynand gaan opspoor,” kondig Elmarie aan. “Ek dink ek weet waarheen hy gery het.”
Sy wag net totdat een van die instrukteurs Mark vir sy ryles neem, toe stap sy na die perd wat die stalkneg vir haar opgesaal het en laat Lafras toe om haar in die saal te help.
“Hierdie perd is gans te groot vir jou,” sê Lafras. “Die stalkneg moes vir jou ’n ponie opgesaal het.”
“Hy het die perd bepaald vir jóú opgesaal, meneer Zeeman,” meen Elmarie. “Hier is ’n klein, skimmel merrietjie wat die stalkneg gewoonlik vir mý opsaal. In elk geval, ek ry nou. As Wynand is waar ek dink hy is, sal jy nie nodig hê om lank te wag nie.”
Met daardie woorde spoor sy die groot, bruin hings aan, en na ’n rukkie verdwyn perd en ruiter in die rigting van die rivier.
Dit neem Elmarie nie lank om Wynand op te spoor, waar hy fier en regop in die saal sit en kyk hoe die vinke in die rietbos tekere gaan nie. Dit is ’n gesig waarvan sy net so baie hou.
“Hallo! Ek het jou weke laas gesien,” begroet Wynand haar vriendelik.
Sy beantwoord sy groet, trek die perd langs syne in en vervolg: “Dis waar, ek was die afgelope paar weke baie besig. My suster is drie weke gelede in Bloemfontein oorlede. Maar daarvan vertel ek jou later, want jou vriend, Lafras Zeeman, wag vir jou by die stalle. Ek het saam met hom gery om vir hom die pad na die ryskool te wys.”
“Ek wonder waarom Lafras my so dringend wil spreek dat hy my hier by die ryskool kom opsoek,” sê Wynand meer vir homself as vir iemand in die besonder. “Sy ouers is onlangs oorlede, en hy is hulle enigste kind en bepaald ook hulle enigste erfgenaam.”
“Watse werk doen meneer Zeeman?” vra Elmarie belangstellend. “Hy ry met so ’n duur motor –”
“Wat? Werk!” val Wynand haar laggend in die rede. “Lafras, my liewe Elmarie, het nog nooit in sy lewe ’n steek werk verrig nie. Sy vader was ’n mynmagnaat, ’n multimiljoenêr, en hy is ’n stralerjakker wat in Europa boer en baie selde tuis is. Lafras en ek het saam skoolgegaan. As hy vir my by die stalle wag, sal ek seker nou moet gaan.” Hy neem sy motorsleutels uit sy sak en hou dit uit na haar. “As jy saam met Lafras gery het, sal jy met my motor moet teruggaan stad toe, meisie.”
“Dankie,” sê sy en neem die sleutels by hom. Sy kyk hom aan en vervolg met ’n glimlag: “Daar is ’n sakie waaroor ek jou graag wil spreek, Wynand – dis te sê as jy later tyd het om aan my af te staan.”
“Ons praat weer wanneer jy my sleutels terugbring,” sê Wynand. Hy salueer en ry dan op ’n stywe galop oor die veld in die rigting van die stalle.
Lafras lyk duidelik verlig toe Wynand eindelik by die stalle stilhou en by hom aansluit.
“Ek het al begin wonder of juffrou Keyser daarin geslaag het om jou op te spoor, my vriend,” begroet Lafras hom.
“O, op Elmarie kan jy altyd staatmaak; sy kom gewoonlik haar beloftes na,” glimlag Wynand en groet sy vriend met die hand.
“Dan het ek nuus vir jou, my liewe Wynand, want daar is een belofte wat juffrou Keyser nie sal kan nakom nie,” voeg Lafras sy vriend met ’n geamuseerde glimlaggie toe.
Wynand kyk die spreker vraend aan, maar Lafras sê slegs: “Ek sal jou vertel terwyl ons stad toe ry. Maar hoe kom juffrou Keyser weer by die huis? Sy het saam met my gery.”
“Ek het my motor tot haar beskikking gestel,” sê Wynand gerusstellend. “Ons kan dus maar gaan.”
Op pad stad toe vertel Lafras sy vriend van die petalje wat vroeër die middag in Elmarie se woonstel afgespeel het, en sluit af: “Haar verloofde – moontlik met sy ma se ondersteuning – was so vasbeslote om van die oulike seuntjie ontslae te raak, dat hy sy verlowing in die proses vernietig het. Maar jy moes sy gesig gesien het toe die vurige klein swartkop sy verloofring by die deur uitsmyt. Die ring het netjies voor sy voete geland, maar hy was so verward dat hy nie eens in staat was om dit op te tel nie. Die kêrel wat saam met hom was, moes die ring optel en vir hom gee.”
Wynand lyk duidelik bekommerd toe hy sê: “Elmarie sal die kind nie kan hou solank sy ongetroud is nie. Die kinderhof sal hom heel waarskynlik in sy grootouers se sorg plaas, behalwe as sy dadelik trou. En dit sal ’n jammerte wees, want sy is ’n baie ordentlike meisie. Sy sal die kind ’n goeie opvoeding gee.”
Lafras