Tussen vriende. Derick van der Walt
maak vir haar ontbyt in die glasbakkie wat sy in Venesië gekoop het. All-Bran Flakes (net ’n hand vol) en vetvrye jogurt (net ’n skeut), darem ’n bessiegeur al is dit kunsmatig versoet. Die perske wat sy gister by die groentewinkel gekoop het, word laaste in die bakkie gesnipper.
Cassie is lankal weg. Haar kort mannetjie met die plooi tussen die oë. Hy wheel en deal oor die wêreld heen, sê sy altyd vir mense as hulle vra watse werk hy doen. In dollars en euro en jen en ander geldeenhede waarvan jy nog nooit gehoor het nie. Jy wil nie weet nie, sê sy effens blasé, asof sy nie omgee nie. Tog weet sy almal kan aan haar stem hoor en in haar oë sien hoe trots sy op die pokkeltjie (haar ma se woord) is.
Sy gaan staan by die groot geraamde foto in die gang van haar en Cassie en die res van die familie wat ’n professionele fotograaf op haar ma se sewentigste verjaarsdag geneem het. Soos die koningin van Skeba sit haar ma voor in die middel in die wynrooi rok wat Gert-Johan Coetzee spesiaal vir die geleentheid ontwerp het. Die modieuse maar statige kapsel wat die haarkapper op die dorp ’n paar keer moes kom oefen voordat haar ma tevrede was. Die spysenier wat spesiaal vir die geleentheid van die Kaap laat kom is. Die vars oesters, die oggend nog van Knysna ingevlieg. Die bakke vol disse en konkoksies. Eg inheems, het haar ma bestel. Smoorsnoek, waterblommetjiebredie, gedekonstrueerde bobotie. Eg maar vernuwend, was die opdrag.
Die toesprake en die heildronke en haar ma wat soos ’n ware koningin tussen die keurig gedekte tafels beweeg het. ’n Geselsie hier, ’n drukkie daar. Sy onthou hoe sy haar ma dopgehou het. Die sewentig jaar sou jy nie sommer kon raai nie, en sy was trots op haar mooi, statige ma.
Moet sy nie maar weer probeer nie? Is Soekie reg dat jou ma jou laaste bastion is, al weet jy dit nie? Sou haar ma maar net goed met haar bedoel, al voel die aanhoudende kritiek soos Macbeth se dolkwond, oor en oor en oor? Is sy maar net kleinserig?
Sy gaan sit met ’n notaboek op die klipbankie in die agtertuin en begin ’n lys maak. Wat kan sy doen om haar ma se kuier spesiaal te maak? Dinge wat haar ma hopelik met ander oë na haar dogter sal laat kyk.
Sy het al ’n hele paar nuwe uitrustings aangeskaf sedert sy so baie gewig verloor het, maar sy sal weer die boetieks invaar. ’n Paar goed kry wat haar ma se oë sal laat rek (in haar verbeelding sien sy die goedkeurende glimlag). Cassie sal verstaan as sy effens oorboord gaan met die kredietkaarte. Sy skryf:
• Nuwe klere (om Ma te beïndruk)
• Dalk iets nuuts vir die gastekamer, iets wat Ma nie sou verwag nie
• Middagete saam met Soekie en Ingrid
Sy kou aan die pen se agterkant. Haar ma hou baie van haar vriendinne, meer as van háár, het sy al dikwels jaloers gedink. Maar ’n middagete saam met Soekie en Ingrid en haar ma sal sy doen ter wille van ’n onvergeetlike kuier. Sy skryf verder:
• Die kosmark in Hazelwood
• Google die name van kunsgalerye in Hatfield en omgewing, soek vernuwende kunstenaars (naaktheid is in orde, dalk aan te beveel)
Sy het tóg aanbeweeg in hierdie lewe, hoop sy, maar sy is nie seker nie.
• Vind uit watter flieks wys by Cinema Nouveau en doen huiswerk daaroor (kies die weirdste een en maak agterna asof jy als verstaan het en mál was daaroor)
• Shopping, shopping, shopping (daar is geld in hierdie huis)
Miskien moet sy haar ma vat om vir haar ’n paar peperduur nommers in die boetieks te gaan uitsoek.
• Google nuwe, interessante (maar maklike!) resepte en toets voor die tyd uit
• Cassie moet sjampanje koop en ’n paar bottels landgoedwyn
• Google eksotiese drankies, mojitos en sulke goed vir skemeraand op die stoep
Al hou sy nie van eksotiese drankies nie. Sy sal self die bestanddele daarvoor moet gaan koop, Cassie is te besig. Dalk moet sy ’n paar drankies in vreemde kleure oefen. Sy waai ’n vlieg weg en skryf verder:
• Koop boeke by Exclusives (bel vir Ingrid, sy sal weet wat gelees moet word) en sit op bedkassie in gastekamer
• NB: Baie blomme. Bestel orgideë by oom Frank.
Sy maak die notaboek toe. Dis al waaraan sy nou kan dink.
Sy sit die leë bakkie in die wasbak in die kombuis neer en gaan hang Cassie se hemde wat die huishulp pas gestryk het in sy hangkas. Sy ruik aan die hemde. Sy ruik haar man. Skuif ’n paar hangers op die reling rond. Die klere sê iets oor hom en sy lewe. Niks uitspattig nie, maar duursaam. Duur, netjiese broeke wat almal korter gemaak moet word. Jy koop nie sommer vir Cassie ’n broek en daar gaan jy nie. Die kort bene, die ronde boude.
Sy gaan sit op die bed, tel ’n kussing op en streel daaroor. Sy onthou die mark in Turkye waar hulle dié gekoop het. Hoe Cassie verontwaardig met die winkelier oor die prys gestry het. Jy kan nie met Cassie oor pryse stry nie. Cassie kén pryse en prysmeganismes.
Het hulle ’n goeie lewe ten spyte van Paul? Ja, hulle het, besluit sy. Miskien júis oor Paul. En dis nie net omdat hulle ’n oordaad aardse goed het nie.
Dís dalk wat sy by haar ma geleer het, besef sy skielik. Om ’n goeie vrou vir jou man te wees, al is jy nie ambisieus nie en al lees jy nie Susan Sontag en Germaine Greer nie. Sy kan nie onthou dat haar ma ooit iets anders as ’n ma vir haar en Annemarie was nie. En ’n goeie vrou vir haar pa. Waarom is haar ambisie vir haar dogters dan so groot?
Mans is maklik, het haar ma dikwels gesê (sy en Annemarie het altyd oor dié preek gegiggel). Eintlik is mans heel eenvoudig, het haar ma geglo. Dis die ou hond-versus-kat-filosofie. Katte is slimmer en slinkser as honde en verwag meer van die lewe, maar honde is meer opreg. What you see is what you get, die hart is op die mou. Mans soek gereeld seks, hulle moet gereeld gevoed word (steak is altyd ’n wenner) en jy moet hulle op die hande dra. Laat hulle voel jy verstaan dat die wêreld onregverdig is teenoor hulle. Jy is onvoorwaardelik aan hulle kant, watter storm ook al daar buite woed.
Sy glimlag. Haar ma en pa was regtig gelukkig getroud, al kan sy nie onthou of haar ma haar huweliksfilosofie letterlik toegepas het nie. Wat ook al, dit het gewerk so lank as wat haar pa gelewe het.
Sy kan ook nie onthou of sý ooit bewustelik enige huweliksreël nagekom het nie. Sy en Cassie is ook gelukkig, maar sy het te min van hom. Hulle het eintlik te min van mekaar. Hy werk te hard. En as hy hulle mandjie brood vir die dag verdien het, land hy saans stokflou op die koningsgrootte bed in hulle mooi slaapkamer. Dan hou sy hom onderlangs dop terwyl hy deur The Economist blaai. Die groter wordende maag, veral sigbaar as hy op sy rug lê, die enkele hare wat soos gewoonlik regop staan, die effense frons terwyl hy oor die wêreldmarkte se ekonomiese vooruitsigte en sluimerende rampe lees.
Partymaal lê sy langs hom en lees ’n skindertydskrif oor wie deesdae met wie getroud is (daar is altyd iets oor die Kardashians, maar sy sal nooit teenoor Soekie en Ingrid erken dat sy na hulle werklikheidsprogram op TV kyk nie). Sy wil nie vir Cassie met háár dag pla nie. Wat is daar tog om te vertel? Die nuwe slaai wat sy by die delikatesse-winkel raakgeloop het? Kalorie-vriendelik boonop, verál kalorie-vriendelik.
Teen die tyd dat sy gebad en tande geborsel uit die badkamer kom, snork hy gewoonlik reeds. Dan staan sy met haar hand op die ligskakelaar en kyk na haar moeë man, die tydskrif eenkant op die bed, sy bedliggie nog aangeskakel. Hy raak maklik aan die slaap. Soos Paul toe hy nog ’n baba was en sy vir hom ’n storie gelees het, sommerso, soms in die middel van ’n sin.
Partymaal wil sy vir Cassie sê die mandjie brood hoef nie so te bult nie.
* * *
Soekie onthou dit presies: Dit was die sakdoek wat Will in die wasgoedmandjie gegooi het. Bo-op. So ongebruik, het sy nog gedink toe sy die wasgoed in die masjien laai. Steeds gevou, ’n bietjie soos puff pastry met ’n verrassing binne-in vir jou mense. Jy sou die spulletjie tussen die bedrieglike velletjies deeg nie kon raai nie. Dan kom dit gepof uit die oond om goudbruin ’n trotse plek aan tafel in te neem.
Sy het die wasmasjien se knoppie vir die eerste siklus gestel. Toe het sy haar Prozac gesluk – net een per