Man van Cirene. F.A. Venter
breek oor ’n Joodse timmerman nie – veral as die meeste van sy eie mense Hom nie glo nie. ’n Leier? Ek sweer Hy weet nie hoe om op ’n perd te sit of ’n swaard te slyp of ’n boog te span nie.”
Toe Sextus Quirinius weer praat, huiwer sy stem tussen die suile.
“Ek het lank gepraat met ’n hoofman oor honderd wat vandeesmaand uit Jerusalem gekom het,” sê hy. “Hy’t na hierdie Jood geluister, en hy het my alles vertel. Ek glo nie net Rome nie, maar die ganse wêreld sal nog van hierdie Man weet, Gaius Papinius.
“Hierdie Jood veg nie met die swaard of die pyl nie – Hy veg met eenvoudige, universele liefde …” gaan Quirinius verbete voort.
“En dit lyk my Hy het ’n volgeling onder die bewindhebbers van Rome,” werp Papinius bitsig in. “Ek wonder wat Tiberius sal sê as hy hoor hy is in die hart van een van sy goewerneurs nie meer die enigste keiser nie.”
“Gaius Papinius, in die dae toe jy en ander geagiteer het dat Germanicus moet keiser word, was ek trou aan Tiberius.” Om die dolk nog dieper in te druk, lig Quirinius sy drinkbeker hoog: “Op die deurlugtige Tiberius – keiser van die Ryk.”
Papinius lig sy beker onseker en herhaal die woorde van sy gasheer. Oomblikke later, net toe hy weer wil praat om sy vernedering van flus te beredder, verskyn Quirinius se kamerheer.
“Ja, Lucius?” vra Quirinius ongeërg.
“Vitellius is buite, Hoogedelagbare. Hy wil dringend met u praat.”
“Vitellius kan so ontydig wees. Ek eet nou en ek praat met ’n hoë gas.”
“Dit het te make met die Jood Simon Niger, Hoogedelagbare.”
Quirinius kyk betekenisvol na Gaius Papinius. “Laat Vitellius binnekom,” sê hy vir die kamerheer.
Vitellius kom senuweeagtig binne, sy kleed gekreukel en sy sandale stowwerig. Hy het baie nedersetters besoek nadat hy by Simon was. Hy steek by die eettafel vas en buig onderwyl hy hunkerend na die kos loer.
“Ja, Vitellius?” vra Quirinius.
“Dit is die Jood Simon Niger, Hoogedelagbare,” antwoord Vitellius. “Hy het my aangerand en beledig. Hy en ’n ander Jood het twee soldate van die keiser uit die saal gegooi.”
Quirinius glimlag vir sy taksateur. Koel en opsommend. “Hoeveel bene is gebreek, Vitellius?”
Vitellius se beswete gesig word nog rooier. “Hy’t met ’n jaagbesem na my geslaan; ’n baan opgeskop omdat ek deur sy wingerd gery het.”
“Is die twee soldate dood?” vra Quirinius.
Vitellius antwoord nie.
Quirinius wink sy kamerheer nader. “Lucius, bring jou stilus en tablet hier. Ek wil aan die keiser skryf van die dapper Romein wat hom deur ’n Joodse nedersetter op loop laat ja het …”
“Simon Niger weier om een en ’n half denarius die mud te vat,” sê Vitellius gewigtig.
Quirinius spring op. “Groot Jupiter! Daar het jy dit, Papinius.”
Papinius staan traag op. “Spyker hom aan ’n kruis – maak van hom ’n voorbeeld,” sê hy.
Quirinius se blou oë is kil terwyl hy die edelman uit Rome aangluur. “Gaius Papinius, ek is goewerneur van Cirene. As daar straf uitgedeel moet word, sal ék dit uitdeel.”
Toe spreek hy Vitellius aan wat beteuterd daar staan. “Simon Niger se koring word gelaai soos al die ander se koring gelaai word. Wat Cornelius Marsus sê, is blykbaar die wet van Rome.”
Ná Vitellius uit is, stap Quirinius na die groot venster aan die oostekant. Hy kyk af op die terrasse, die landerye en boorde. ’n Groot sipresboom wat die agtergrond van die see middeldeur sny, trek ’n oomblik sy aandag.
“As ek my nie misgis nie, kan jy maar ’n paar kruise laat maak, Sextus Quirinius,” praat Papinius hier langs die goewerneur.
Quirinius bedwing hom met moeite. Vissers wat in die baai hul skuite kant toe dwing, kalmeer hom.
“Ek het nog altyd goed probeer regeer. Ek het hier probeer om die groot werk van Augustus en Tiberius voort te sit. Met vrede probeer regeer. Maar nou …” sê hy mistroostig.
“Maar nou het die Jode ’n leier – dis waarom ’n Jood soos hierdie Simon weier om na Rome te luister!”
“Nee, nie dit nie. Vandat Tiberius na Capri uitgewyk het, is daar ’n ander gees in Rome – ’n gees van geweld en dwang. Van ligsinnigheid en uitspattigheid. Die arena en die teater het belangriker geword as die Kapitool.”
Papinius grinnik. “Jy is nie meer ’n Romein nie, Quirinius. Jy is al te lank in Afrika.”
“Afrika het my ’n klomp dinge geleer wat Rome nog nie verstaan nie.”
“Soos byvoorbeeld die filosofie van daardie Joodse timmerman?”
Quirinius se nek word warm en hy voel skielik onverskrokke. “Die Ryk kan groot baat vind by daardie filosofie. Dan sal Rome vir ewig regeer.”
“Groot Jupiter, Quirinius, jy is ’n ketter, ’n verraaier van Olimpus!”
In die skemer wat besig is om skeidslyne te verwyder, voel Quirinius skielik so moeg dat hy nie eens daarop antwoord nie. “Ek sal die kruise oprig as dit nodig is,” sê hy wesenloos.
“Dit sal verstandig wees, Quirinius. Cornelius Marsus wil Rome voed. Hy kan dit nie doen met sentimentele goewerneurs nie.”
“Ek dink ek gaan nou rus. Slaap gerus, Papinius.”
Toe Quirinius wegstap, is sy skaduwee opvallend groot teen die versierde mure, want ’n slaaf het gekom en die fakkels aangesteek.
Simon Niger weet nie van die nagwind wat in die bome roer nie, hy is net bewus van fakkelligte by die trapvloer, van beweging, van vragwaens met osse voor. Rooi soldatepluime is in die fakkellig sigbaar; manne wat gebukkend onder die sakke struikel en dit dan op die waens gooi.
Op die rand van die lig gaan hy staan.
Hy het Vitellius raakgesien.
En waar hy langs die trapvloer staan en bevele gee, sien Vitellius Simon ook raak.
Vir Vitellius lyk Simon soos ’n gladiator wat op sy vyand wag, die groot skouers vooroor, dreigend.
Die Romein dink aan Quirinius se spottery vanmiddag. Hy loop voetjie vir voetjie na Simon toe.
“Jy steel my koring …” sê Simon toe Vitellius voor hom vassteek.
“Ek steel nie jou koring nie, jou Joodse hond, ek konfiskeer dit,” lieg Vitellius om Simon tot ’n misstap uit te tart. “Konfiskeer – dis waar. Vandag het Quirinius na Markus Vitellius geluister. As jy nie oppas nie, lê ons nog op jou grond ook beslag.”
Simon wil Vitellius gryp, maar hy bedwing hom. Skielik hoor hy die ruising van die wingerd, die ruising van die olyfbome; ruik hy die vars kaf.
’n Kort oomblik gaan hy terug deur die jare van sweet en vreugde toe hy vir hom en Debora lewe hier uit die grond gehaal het.
“Ons Verbondsgod, die Regverdige, sal jou hiervoor straf, Markus Vitellius,” sê hy verbitterd.
Die Romein weet sy slagoffer wil nie veg nie ter wille van sy grond.
Daarom slaan hy Simon deur die gesig met ’n kort handsambok wat hy op die slawe gebruik.
Simon se kop ruk agteroor. Hy proe die bloed in sy mond.
Die vuishou tref Vitellius op die slaap. Voordat hy val, gryp Simon hom en gooi hom teen die wiel van die koringwa waar die wielbus sy rug breek.
Simon staan daar met die wind in sy hare. Stadig dring die besef tot hom deur dat hy ’n burger van Rome, ’n amptenaar van Quirinius, doodgemaak het.
Maar net ’n oomblik. Toe weet hy net van