Сайланма әсәрләр. 4 томда. Том 3. Ахат Гаффар
үч итеп.
Аллаһияр (кычкырып). Җитте, тиле!
Мөкатдәс (чигенә-чигенә, ишеккә юнәлә). Колын ач, оланнар. Үзәкләр өзелә менә! Үләр инде, бичара.
Нурзадә. Карале, абзый, теге кош нишләде соң, әйт инде! Атасы нишләде?
Мөкатдәс. Әй сеңлем! Әнә Аллаһиярдан сорагыз. Йә әнә минем оныгым сөйләсен. (Чыгып китә.)
Рахман (аның артыннан кычкырып кала). Юк синең оныгың! Син миңа бабай түгел! (Сәкегә утыра.) Ул сугышка кадәр, балалары булмаганга, хатынын ташлап киткән булган. Ә ул китеп җиде ай торгач, тәгәрәп минем әти дөньяга килә.
Бикчәнтәй. Аннары соң кире кайткандыр ич?
Рахман. Җиде ай бит… үзегез беләсез, икеле-микеле… Әллә моннан, әллә бүтәннән… Шулай шикләнеп кала, кайтмый. Шул калудан кала. Тегермәндә теге ата кош серен белгәндә соң була инде.
Зөлфирә. Бүтән өйләнми дәме?
Рахман. Әби якын җибәрми шул. Ә бу минем «бабай» диясемә ышана… Менә шул.
Мөкатдәс керә.
Мөкатдәс (шат). Торган, балалар. Бия аягына баскан. Колын имә! Авырса да торган, мәхлук! Колынын ачка үтермәс өчен, бичара. Бәлкем, имезгәч, ул егылыр да үләр…
Мич янына килеп, чуенны ала да аш салып ашый башлый.
Ашагыз. Инде ашагыз. Иң әүвәл син аша, Аллаһияр энекәш. Шәмсия сеңел бу казны кемгә атап атты димсең? Сиңа ласа, сиңа.
Аллаһияр (ачулы). Ничек миңа? Сорамадым!
Мөкатдәс. Колын сораган мәллә? Ә ат торган, имезә. Бәлкем, ул хәзер егылыр да үләр имезгәч, ә? Шуның сымак, Шәмсия сеңел дә… Ул казны да ниндидер менә… ниндидер менә бернәрсәне тере калдырыр өчен атты сымак. (Аллаһиярга.) Күңелеңә авыр алма, энекәш, синең белән калмас ул бала. Туры юлын тапкан хатын, йөрергә җиңел булса да, кәкре юлга кайтмый ул, кайтмый… Әбиең, Рахман улым, шуңа күрә гел ялгызы булды. Үлгәнче.
Аллаһияр. Кешенең нишлисен каян беләсең син, мескен карт? Хәзер бүтән заман.
Мөкатдәс. Ана ләкләк әйтте, олан. Бөтен заманнарга әйтеп калдырды.
Аллаһияр. Инде әйтеп бетер ул хәтле әүлия булгач, атасы нишләде?
Мөкатдәс. Анасы ташка кадалып үлгәч, каргалардан теге йомыркаларны саклады. Беркая очмыйча. Шунда, буш ояда җан тәслим кылды. Коры сөяккә калып… Мәхлукны алып төшеп җирләдем. Менә шул.
Нурзадә. Минем ул кошларны бер дә күргәнем юк. Ә!.. Теге озын сыйраклы кошмы ул, соры? Бакамы, ниме – сайлап тормый, ашый. Күргәнем бар, бар!
Зөлфирә. Ялгышасың. Син әйткән талымсыз кошлар (Аллаһиярга карап) – бака челәннәре ул. Алар, чыннан да, сайлап тормый. Ни эләгә, шуны эләктерә…
Нурзадә (Аллаһиярга карап). Минем ләкләк дигәнем бака челәнеме?
Мөкатдәс. Югалды ул ләкләкләр. Килмиләр.
Нурзадә. Килделәр. Менә җанны актардылар да ташладылар.
Мөкатдәс. Кешегә җанын бушаткач җиңел ул, кызым.
Шәмсия керә. Буялып беткән. Бидон тоткан.
Мөкатдәс. Ничек болай тиз?
Шәмсия (Мөкатдәскә). Люцерна басуын чыксам, үр астында сыер көтүе йөри. Колын белән ат турында сөйләгәч, чәйләрен түгеп, көтүчеләр савып бирде.
Аллаһияр (Нурзадәгә). Йә, тәүбә ит инде тагын бер кат. Мактан шул тәүбәң белән, әле ул белми ич.
Нурзадә (нидер әйтергә теләп бара, тик